Εντυπωσιακός ηλιακός "πυλώνας" στις Βερμούδες

Ηλιοβασίλεμα στις Βερμούδες, στις 12/2 με έναν εντυπωσιακό «ψηλό» ηλιακό πυλώνα (ή στήλη) να δεσπόζει στον ουρανό. Θυμίζουμε ότι η ύπαρξη εξαγωνικών παγοκρυστάλλων ομοιόμορφα προσανατολισμένων, εντός των νεφών (ή ακόμη και στον αέρα, σε πολύ κρύα κλίματα), ώστε η μεγαλύτερη επιφάνειά τους να δρα ως κάτοπτρο για τις ηλιακές ακτίνες, ανακλώντας τις στα μάτια του παρατηρητή, είναι η αιτία για αυτό το όμορφο οπτικό ατμοσφαιρικό φαινόμενο.

 

Πηγή: https://bsky.app/profile/fab.church/post/3li2d3bptrs23

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Δίδυμοι κονιορτοστρόβιλοι στον Άρη

Δίδυμους κονιορτοστρόβιλους (dust devils) στον Άρη κατέγραψε η αριστερή κάμερα του Mars Perseverance κατά την αρειανή ημέρα 1420 (Sol 1420, δηλαδή στις 16/2/2025 για τη Γη – Αυτό σημαίνει ότι το “Perseverance” είναι ενεργό στον Άρη για 1420 ημέρες ως τις 16/2 τουλάχιστον, και επειδή η αρειανή και η γήινη ημέρα διαφέρουν ελάχιστα, οι 1420 αρειανές ημέρες ισοδυναμούν με 1459 γήινες ή περίπου 4 γήινα έτη). 

 

Οι στρόβιλοι, όπως και στη Γη έτσι και στον Άρη, μπορούν να δημιουργηθούν με τη σχετική θέρμανση του ξηρού εδάφους, από την ηλιακή ακτινοβολία. Η διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στην ξηρή και σχετικά θερμή επιφάνεια του εδάφους και στον αέρα λίγο πάνω από αυτήν, μαζί με κάποιους τυχαίους τοπικούς μικροστροβιλισμούς (ύπαρξη διάτμησης) στον άνεμο, είναι αρκετά για να δημιουργηθούν και να γιγαντωθούν αυτοί οι στρόβιλοι.

 

Αυτοί οι στρόβιλοι μπορούν να φτάσουν και το 1 km σε ύψος στη Γη αλλά στον Άρη μπορεί να αγγίξουν και τα 8 km. Σίγουρα αποτελούν απειλή για τα rover που είναι εκεί, ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις που έχουν καθαρίσει τη σκόνη πάνω από τους ηλιακούς συλλέκτες τους επιμηκύνοντας έτσι την αποστολή τους. Εκτιμάται ότι προκύπτει 1 τέτοιο συμβάν ανά αρειανή ημέρα και ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο αρειανής επιφάνειας.

 

Πηγή: NASA / JPL-Caltech / J. Roger / https://mars.nasa.gov/mars2020/multimedia/raw-images/

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

Νανοσυσκευές με ιστία laser για διαστημική εξερεύνηση

Από τους πιο οικονομικούς και με σχετικά μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας, τρόπους που έχουν προταθεί για τη μη-επανδρωμένη εξερεύνηση εξωπλανητών σε «γειτονικά» πλανητικά συστήματα (όπως π.χ. το Άλφα του Κενταύρου που απέχει 4.2 έτη φωτός από εμάς), είναι η αποστολή πολυάριθμων διαστημικών συσκευών πολύ μικρού μεγέθους και βάρους της τάξης των νανογραμμαρίων ή λιγότερο. Θα μπορούσαμε να στείλουμε τρισεκατομμύρια τέτοιες νανοσυσκευές με σχεδόν μηδενικό κόστος εξόδου από το βαρυτικό πεδίο της Γης (ή περίπου όσο θα κόστιζε η εκτόξευση ενός δορυφόρου βάρους μόλις 1 g).

 

Το πολύ μικρό βάρος αυτών των συσκευών επιτρέπει τη, θεωρητική, επιτάχυνσή τους σε τελικές ταχύτητες που είναι σημαντικό ποσοστό της ταχύτητας του φωτός (π.χ. στο εγχείρημα “Breakthrough Starshot”, η τελική ταχύτητα είναι 20% αυτής του φωτός για κάθε νανοσυσκευή, η οποία μάλιστα, σύμφωνα με τους ερευνητές του εγχειρήματος, ιδανικά μπορεί να ξεπεράσει και το 50% σε επόμενες εκδόσεις, χρησιμοποιώντας ακτινοβόληση από ισχυρά επίγεια laser για μερικά λεπτά, προς το μικροσκοπικό και υπέρλεπτο ιστίο που θα διαθέτουν). Το μεγάλο πλήθος αυτών των συσκευών, αυξάνει την πιθανότητα να τα καταφέρει έστω και ένα μικρό ποσοστό αυτών, μέχρι τον εξωπλανήτη του πλανητικού συστήματος που μας ενδιαφέρει, θεωρώντας ότι πολλές άλλες θα καταστραφούν στην πορεία από διάφορες αιτίες (ακόμη και πρόσκρουση με μικροσκοπικούς κόκκους σκόνης στο διαστρικό τους ταξίδι, είναι αρκετή).

 

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Nature Photonics” στις 30/1, ερευνητές από το CalTech, αναλύουν μια μέθοδο μέτρησης της δύναμης που ασκείται από επίγεια laser στις υπέρλεπτες μεμβράνες/ιστία που θα έχουν αυτές οι μικροσκοπικές συσκευές. Το πάχος των ιστίων που δοκιμάστηκε στο εργαστήριο, ήταν 50 nm (50 δισεκατομμυριοστά του μέτρου) ενώ η επιφάνειά τους 1600 τετραγωνικά μικρόμετρα. Οι δοκιμές αυτές γίνονται για να κατανοηθεί η αντίδραση των ιστίων στην πίεση ακτινοβολίας που ασκείται από το laser, ενώ θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και διάφορες προκλήσεις όπως η διατήρηση του σχήματός τους αλλά και η διατήρηση της πορείας τους προς τον επιθυμητό προορισμό. Για αυτούς τους λόγους, η ερευνητική ομάδα προσανατολίζεται στη χρήση εξελιγμένων νανοϋλικών και μεταϋλικών ώστε η κάθε συσκευή, τελικά, να μπορεί να διορθώνει μόνη της την πορεία της αλλά και τις (επιδιορθώσιμες) βλάβες που μπορεί να συμβούν στο ιστίο κατά τη διαδρομή της.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41566-024-01605-w

 

Φωτογραφία από ένα παρόμοιο εγχείρημα (LightSail): https://commons.wikimedia.org/wiki/File:LightSail_2.jpg

 

Περισσότερα για τα μεταϋλικά, τη νανοτεχνολογία, την τεχνολογία υλικών αλλά και για το “Breakthrough Starshot” όπως και για πολλά άλλα εγχειρήματα στα πλαίσια της μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης διαστημικής εξερεύνησης, με σχήματα και λεπτομέρειες, θα βρείτε τόσο στον τόμο ΙΙ όσο και στον συναρπαστικότερο τόμο της τριλογίας «Τα φυσικά φαινόμενα», τον τόμο ΙΙΙ (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε και από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής, με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ατμοσφαιρική διάθλαση από τον ISS

Αυτό αποτελεί τμήμα μιας φωτογραφίας μακράς έκθεσης (30’) που ανέβασε στις αρχές Φλεβάρη σε κοινωνικό δίκτυο ο αστροναύτης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) Don Pettit. Σε αυτήν, παρατηρήστε ότι τα αστρικά ίχνη φαίνονται «στραβά» χαμηλά. Αυτό είναι αποτέλεσμα της διάθλασης του φωτός μέσα από το ολοένα πυκνότερο στρώμα της γήινης ατμόσφαιρας. Είναι το ίδιο φαινόμενο με αυτό που κάνει ένα μολύβι το οποίο βρίσκεται μέσα σε ένα ποτήρι με νερό, να φαίνεται «σπασμένο» σε έναν εξωτερικό παρατηρητή. 

 

Η διαφορετική πυκνότητα των υλικών μέσα στα οποία βρίσκεται το αντικείμενο προς παρατήρηση, έχει ως τελικό αποτέλεσμα την κάμψη της ευθύγραμμης πορείας του φωτός από το αντικείμενο μέχρι το μάτι μας, με αποτέλεσμα αυτό να φαίνεται παραμορφωμένο ή σε ελαφρώς διαφορετική θέση από εκείνη που πραγματικά βρίσκεται.

 

Άλλα φαινόμενα που μπορείτε να διακρίνετε σε αυτό το κάδρο, είναι το κίτρινο και πράσινο airglow (φωταύγεια της ατμόσφαιρας σε ύψος περίπου 90 km στη συγκεκριμένη περίπτωση), την οποία έχουμε δει και αναλύσει επανειλημμένα σε παλαιότερες αναρτήσεις μας, όπως επίσης και τις λάμψεις από τις αστραπές σε καταιγιδοφόρα νέφη χαμηλά.

 

Φωτογραφία: Don Pettit -- https://x.com/astro_Pettit

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Κλιματική αλλαγή και θνησιμότητα σε 854 ευρωπαϊκές πόλεις

Σε μια μεγάλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Nature Medicine” στις 27/1 και στην οποία συμμετέχουν και Έλληνες επιστήμονες, γίνεται μια εκτίμηση της επιρροής της κλιματικής αλλαγής στη θνησιμότητα σε 854 ευρωπαϊκές πόλεις. Στο SSP3-7.0 που είναι και το χειρότερο σενάριο που εξετάζεται στην έρευνα αυτή (κάτι που, μετά τις εkλoγές στις ΗΠΑ, δεν αποκλείεται να αποτελέσει και πιθανότερο σενάριο), αναμένεται αύξηση κατά 50% στους θανάτους που σχετίζονται με θερμοκρασιακές ακρότητες λόγω της κλιματικής αλλαγής, ως το τέλος του αιώνα.

 

Οι χώρες που φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο, βρίσκονται κυρίως πέριξ της Μεσογείου (συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας) και σε μια περιοχή της κεντρικής Ευρώπης που περιλαμβάνει κυρίως την Ελβετία, τη νότια Γερμανία, την Αυστρία και την Πολωνία. Καλύτερα φαίνονται τα πράγματα προς τα βορειότερα και δυτικότερα τμήματα της Ευρώπης και την Αγγλία. 

 

Στους χάρτες φαίνονται οι αυξήσεις/μειώσεις αυτών των συσχετιζόμενων με την κλιματική αλλαγή θανάτων με κόκκινο-μαύρο/πράσινο αντίστοιχα, και την αντίστοιχη αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, εφόσον δεν ληφθεί κανένα μέτρο για την προστασία και την προσαρμογή των πληθυσμών στις θερμοκρασιακές ακρότητες (το χειρότερο πιθανό σενάριο).

 

Οι τελευταίες φαίνονται να μετατοπίζονται αισθητά προς το «θερμότερο» άκρο σταδιακά ως το τέλος του αιώνα. Στο χειρότερο σενάριο, ακόμη και αν εφαρμόζαμε το 95% των μέτρων για την κλιματική προσαρμογή του πληθυσμού, οι μεσογειακές χώρες θα έβλεπαν και πάλι μια αύξηση στην προαναφερθείσα θνησιμότητα. Επομένως χρειάζεται συνδυαστική δράση τόσο για να αποφύγουμε τα χειρότερα κλιματικά σενάρια, όσο και για να εφαρμοστούν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας – προσαρμογής του πληθυσμού απέναντι σε αυτήν την ολοένα διογκούμενη απειλή.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41591-024-03452-2

 

Περισσότερα για την κλιματική αλλαγή, το «φαινόμενο του θερμοκηπίου», όπως και για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Τα ιριδίζοντα μαργαρώδη νέφη του Άρη

Ο Άρης έχει ιριδίζοντα νέφη διοξειδίου του άνθρακα και ένα από αυτά βλέπουμε στην πανοραμική φωτογραφία που ελήφθη από την κάμερα του rover “Curiosity” στις 27/1/2023. Τι είναι αυτά τα νέφη όμως;

 

Αυτά τα νέφη βρίσκονται σε ύψος 60-80 km στην αρειανή ατμόσφαιρα και φωτίζονται από τον Ήλιο ο οποίος έχει δύσει στη συγκεκριμένη εικόνα. Αποτελούν έναν συνδυασμό φωτεινών νυχτερινών νεφών (noctilucent) και ιριδιζόντων νεφών από περίθλαση του ηλιακού φωτός στους παγοκρυστάλλους διοξειδίου του άνθρακα με μέγεθος της τάξης του μm (μικρομέτρου = 1 εκατομμυριοστό του μέτρου). Επομένως, χρησιμοποιώντας «γήινη» ορολογία, θα μπορούσαμε να τα αποκαλέσουμε «μεσοσφαιρικά μαργαρώδη νέφη» (nacreous, τα οποία στη Γη εμφανίζονται χαμηλότερα, στη στρατόσφαιρα). Δηλαδή πρόκειται για έναν συνδυασμό νυχτερινών φωτεινών νεφών που είναι και ιριδίζοντα.

 

Τέτοια νέφη έχουν παρατηρηθεί και άλλες φορές στον Άρη. Γενικότερα απαντώνται σε ύψη 40-100 km και δημιουργούνται κυρίως από πάγο διοξειδίου του άνθρακα (το κύριο συστατικό της ατμόσφαιρας στον Άρη). Ένας αστροναύτης στην επιφάνεια του πλανήτη, θα έβλεπε αυτά τα νέφη όπως φαίνονται και στην εικόνα, δηλαδή με τον χαρακτηριστικό ιριδισμό τους. Νέφη από πάγο νερού απαντώνται χαμηλότερα, κυρίως σε ύψη 20-50 km στην αρειανή ατμόσφαιρα.

 

Πηγή: NASA / JPL-Caltech / MSSS / Simeon Schmauß / https://flic.kr/p/2qJvszB

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Pax Romana και περιβαλλοντική μόλυνση

Έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο στο επιστημονικό περιοδικό PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences), αναφέρεται στην ατμοσφαιρική ρύπανση από μόλυβδο και τις συνέπειές της, κατά την περίοδο “Pax Romana”, μια περίπου 200ετή περίοδο, 2000 έτη πριν το σήμερα, η οποία σηματοδοτεί και το απόγειο της τότε Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρική ρύπανση η οποία έχει συνέπειες που για πρώτη φορά ποσοτικοποιούνται σε αυτήν την έρευνα.

 

Τα παιδιά που γεννήθηκαν εκείνη την περίοδο, είχαν στο αίμα τους επίπεδα μολύβδου τριπλάσια από τον μέσο όρο της Νεολιθικής εποχής, κάτι που μεταφράζεται σε μείωση του διανοητικού πηλίκου (IQ) κατά 3 μονάδες κατά μέσο όρο, αργοπορημένη ανάπτυξη, μαθησιακές δυσκολίες, αλλαγές στη συμπεριφορά, ανοσοκαταστολή, καρδιακά και άλλα οργανικά προβλήματα, και πολλά άλλα. Οι ακραίες συμπεριφορές αυτοκρατόρων όπως ο Νέρων και ο Καλιγούλας θα μπορούσαν να αποδοθούν σε δηλητηρίαση από μόλυβδο αν και η παρούσα έρευνα δεν έχει ως αντικείμενο την διερεύνηση της συσχέτισης αυτής. Ανάμεσα στις αιτίες για την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, είναι πιθανό να έχει κάποια συνεισφορά και η περιβαλλοντική ρύπανση.

 

Η ρύπανση από τον μόλυβδο προερχόταν από την εξόρυξη και τήξη του. Το εντυπωσιακό είναι ότι τα δεδομένα της έρευνας οδηγούν στο συμπέρασμα πως οι συνέπειές της στον άνθρωπο, υπολογίζονται περίπου στο 1/3 εκείνων της σύγχρονης βιομηχανικής εποχής στα μέσα και τέλη του 20ου αιώνα, οπότε μόλις έγιναν αντιληπτές οι συνέπειές της, ελήφθησαν διάφορα μέτρα όπως π.χ. η στροφή προς τη χρήση αμόλυβδης βενζίνης. Οι ερευνητές αλλά και διάφοροι ιστορικοί αναφέρουν τη σημασία και το ενδιαφέρον που έχει να κάνουμε κάποιους παραλληλισμούς με την τότε εποχή.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2419630121

 

Φωτογραφία: Wolfgang Moroder (CC BY-SA 3.0, https://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Forum...)

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!