Ευχόμαστε
σε όλους τους φίλους μας, μια καλύτερη χρονιά, με περισσότερη ελπίδα
και ό,τι καλό επιθυμεί ο καθένας και η καθεμιά από εσάς! Ευχαριστούμε
πολύ για την στήριξή σας!
Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020
Καλή Χρονιά!
Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2020
Πανδαισία οπτικών φαινομένων στη βάση Scott
Καλησπέρα από την Ανταρκτική και τη βάση Scott. Τα οπτικά φαινόμενα εδώ, είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, καθώς οι παγοκρύσταλλοι δεν λείπουν σχεδόν ποτέ από τον αέρα. Εδώ βλέπουμε μια καλοσχηματισμένη άλω, παρήλια και τμήμα του παρηλιακού κύκλου (η λευκή γραμμή που περνά από τα παρήλια και τον Ήλιο). Η φωτογραφία ελήφθη στις 23/11.
Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 2020
Εντυπωσιακή υπερβολίδα στην Κίνα
Εντυπωσιακή υπερβολίδα στην περιοχή Qinghai της Κίνας, ξημερώματα 23/12/2020. Υπερβολίδα ονομάζεται ένα μετέωρο με φαινόμενο μέγεθος μικρότερο από -17 (δηλαδή αρκετά λαμπρότερο από την πανσέληνο). Το συγκεκριμένο, από διάφορα βίντεο που έχουν κυκλοφορήσει στο διαδίκτυο, φαίνεται πως υπερέβη πρόσκαιρα και την φωτεινότητα του Ήλιου (φαινόμενο μέγεθος -27, όσο μικρότερο τόσο πιο λαμπρό το αντικείμενο), καθώς η νύχτα γίνεται κυριολεκτικά μέρα για λίγο.
Πηγή και περισσότερα βίντεο: https://www.facebook.com/InternationalMeteorOrganization/posts/3637580782986647
Σάββατο 26 Δεκεμβρίου 2020
Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D, μειώνει την πιθανότητα θανάτου από μεταστατικό καρκίνο σε μη-υπέρβαρους
Σε εκτεταμένη έρευνα (με τη συμμετοχή 25871 ενηλίκων) που δημοσιεύτηκε στο JAMA στις 18/11, ερευνήθηκε η συσχέτιση επαρκούς λήψης βιταμίνης D με την εκδήλωση ή μη, μεταστατικού καρκίνου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D, μειώνει την πιθανότητα εκδήλωσης μεταστατικού καρκίνου και θανάτου από αυτόν, ιδιαίτερα σε ασθενείς με κανονικό βάρος* όμως αυτό το ευεργετικό αποτέλεσμα εξανεμίζεται σε υπέρβαρους ενήλικες.
*Όπως υπολογίστηκε με τον δείκτη μάζας σώματος (BMI, που είναι η μάζα σε κιλά διαιρεμένη με το ύψος (σε μέτρα) στο τετράγωνο. Π.χ. ένας ενήλικας με βάρος 100 κιλά και ύψος 2 μέτρα, έχει BMI = 100 / (2^2) = 100 / 4 = 25). Ενήλικας με κανονικό βάρος θεωρείται εκείνος που έχει BMI < 25.
Δημοσιευμένη Έρευνα: https://jamanetwork.com/.../jamanetworkopen.2020.25850
Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2020
Ίχνη ιονισμού μετεώρων
Καλημέρα και χρόνια πολλά σε όλους τους φίλους μας! Για σήμερα, σας έχουμε ένα εντυπωσιακό λαμπρό μετέωρο, όπως το κατέγραψε κάμερα στο Hampshire της Αγγλίας, τα ξημερώματα στις 23/11. Παρατηρήστε το ίχνος που αφήνει πίσω του και το οποίο μπορεί να είναι ορατό για αρκετά δευτερόλεπτα ή λεπτά (για μεγαλύτερα μετέωρα).
Όταν ένα μετέωρο εισέρχεται στη γήινη ατμόσφαιρα, υπάρχει αρκετή (κινητική) ενέργεια, ώστε μέσω κρούσεων να διεγερθούν και να ιονιστούν άτομα/μόρια τόσο από το μετέωρο όσο και από την ατμόσφαιρα. Κάποια από αυτά τα μόρια, επιστρέφουν στην πρότερη «μη-διεγερμένη» κατάστασή τους αρκετά γρήγορα, ωστόσο άλλα καθυστερούν ως και μερικά δευτερόλεπτα (βρίσκονται σε μετασταθείς καταστάσεις, όπως λέγεται σε τεχνική ορολογία), αφήνοντας αυτήν την αμυδρή λάμψη στη διαδρομή του μετεώρου.
Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2020
Το οροπέδιο του Θιβέτ και τα Ιμαλάια από τον ISS
Στα αριστερά, το οροπέδιο του Θιβέτ, αραιοκατοικημένο, «σκοτεινό» τη νύχτα και με μέσο υψόμετρο τα 4500 μέτρα. Το οροπέδιο αυτό, που τερματίζει στα Ιμαλάια, «φιλοξενεί» αρκετούς παγετώνες που συγκεντρώνουν την 3η μεγαλύτερη μάζα πάγου στον πλανήτη (μετά τους δυο πόλους). Στη νότια πλευρά των Ιμαλαίων, βρίσκεται η Ινδία με το Πακιστάν (με πληθυσμό 1.5 δισεκατομμυρίων αθροιστικά, ενώ σχεδόν άλλο τόσο πληθυσμό έχει η Κίνα).
Φωτογραφία: ISS, 31.08.2020
Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2020
Πανδαισία οπτικών φαινομένων στην Ανταρκτική
Ανταρκτική, 11/12/2020. Μια πανδαισία οπτικών ατμοσφαιρικών φαινομένων, χάρη στους αιωρούμενους παγοκρυστάλλους που δρουν ως πρίσματα και διαθλούν το φως. Πόσα οπτικά φαινόμενα μπορείτε να αναγνωρίσετε εδώ; Υπάρχουν τουλάχιστον 11. Η άλως, τα παρήλια, το παρηλιακό τόξο, τα εφαπτόμενα τόξα, τα περιφερειακά τόξα, τα τόξα Parry και το περιζενιθιακό τόξο.
Στον τόμο Ι του έργου μας «Τα φυσικά φαινόμενα», υπάρχουν φωτογραφίες και διαγράμματα με όλα τα οπτικά ατμοσφαιρικά φαινόμενα που μπορεί να συναντήσετε στον ουρανό, ώστε να ξέρετε πως να τα ξεχωρίζετε, πως ονομάζονται, πως και πότε δημιουργούνται και ποια είναι η σχετική συχνότητα εμφάνισής τους.
Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2020
Σκονοθύελλες στην Αλάσκα
Οι σκονοθύελλες και η μεταφορά σκόνης, δεν είναι «προνόμιο» μόνο των θερμών περιοχών του πλανήτη μας (όπως π.χ. η έρημος Σαχάρα), αλλά προκύπτουν και σε ανύποπτα μέρη όπως στον κόλπο της Αλάσκας. Στη φωτογραφία, η μεταφορά σκόνης φαίνεται ως ένα κίτρινο-καφέ «ποτάμι» πάνω δεξιά στο κάδρο.
Η σκόνη εδώ αποτελείται από κονιορτοποιημένους βράχους, από το βάρος των παγετώνων. Τα υπολείμματα αποτελούνται από πολύ λεπτή σκόνη, σαν αλεύρι. Αυτές οι θύελλες είναι εποχικές και συμβαίνουν συνήθως το φθινόπωρο στην περιοχή, οπότε και υπάρχει περισσότερη σκόνη εκτεθειμένη στις ορέξεις του ανέμου, καθώς το νερό στους ποταμούς από την τήξη των πάγων, ελαχιστοποιείται μετά το τέλος του καλοκαιριού.
Αν και δεν έχουν την ένταση και την έκταση των αντίστοιχων γεγονότων που συμβαίνουν στις ερήμους, είναι πολύ σημαντικές για τη «λίπανση» των θαλασσών στην περιοχή με σίδηρο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το φυτοπλαγκτόν, καθώς η σκόνη αυτή είναι εύκολα υδατοδιαλυτή.
Φωτογραφία: NASA / LandSat 8 (OLI)
Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2020
Εντυπωσιακά mammatus στην Αυστραλία
Από τις πλέον εντυπωσιακές καταγραφές νεφών mammatus στις 15/11 το πρωί στο Daylesford της Αυστραλίας.
Έχουν προταθεί διάφοροι μηχανισμοί για το πώς δημιουργούνται αυτά τα εντυπωσιακά νέφη, ωστόσο η βασική λογική έχει να κάνει με την εισροή ικανοποιητικά ψυχρότερων αερίων μαζών ψηλότερα, π.χ. κατά το πέρασμα χαμηλού στα μεσαία και ανώτερα στρώματα της τροπόσφαιρας (upper level low) από την περιοχή, δημιουργώντας έτσι, μεγάλες θερμοκρασιακές διαφορές καθ'ύψος. Αυτά τα χαμηλά, συνήθως, συνδέονται και με τη δημιουργία ισχυρών καταιγίδων που συνήθως, αλλά όχι πάντα, συνοδεύονται από την εμφάνιση mammatus.
Για παράδειγμα, ένας προτεινόμενος μηχανισμός, αναφέρεται στην τοπική ψύξη λόγω τήξης των παγοκρυστάλλων που βρίσκονται στο νέφος, υπό την προϋπόθεση ότι η βάση του νέφους είναι κοντά στο επίπεδο παγοποίησης (δηλαδή στους 0 oC). Οι παγοκρύσταλλοι, κατερχόμενοι, περνώντας αυτό το επίπεδο, σταδιακά θερμαίνονται και λιώνουν, απορροφώντας θερμότητα από το περιβάλλον τους (λανθάνουσα θερμότητα τήξης). Αυτό οδηγεί στη τοπική ψύξη του αέρα, ο οποίος βυθίζεται σμιλεύοντας αυτές τις νεφικές προεξοχές.
Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2020
Σύνοδος Δία - Κρόνου στις 21/12
Αυτές τις ημέρες, στον δυτικό ορίζοντα, λίγο μετά τη δύση του Ηλίου, και εφόσον το επιτρέπει ο καιρός, μπορεί να παρατηρήσει κάποιος τη σύνοδο των πλανητών Δία και Κρόνου, οι οποίοι θα βρεθούν φαινομενικά πολύ κοντά, προσφέροντας ένα πολύ σπάνιο θέαμα στους γήινους παρατηρητές.
Η ελάχιστη απόστασή τους στον ουρανό, θα είναι κάτι λιγότερο από το ¼ της φαινόμενης σεληνιακής διαμέτρου (δηλαδή θα βρίσκονται τόσο κοντά ώστε, ανάμεσά τους, δεν θα «χωράει» ούτε το ¼ του φεγγαριού), και αυτό θα συμβεί λίγο μετά τη δύση στις 21/12, κοιτώντας προς τον δυτικό - νοτιοδυτικό ορίζοντα. Ωστόσο, ήδη αυτές τις μέρες, βρίσκονται αρκετά κοντά, με τον Δία να είναι αρκετά λαμπρότερος από τον Κρόνο.
Η σύνοδος αυτή συμβαίνει κάθε 20 έτη. Π.χ. συνέβη και το 2000, ωστόσο οι πλανήτες ήταν πολύ κοντά στον Ήλιο, οπότε ήταν αρκετά δύσκολη η παρατήρηση του φαινομένου. Ευνοϊκές συνθήκες για την παρατήρηση αυτού του φαινομένου, θα έχουμε ξανά στις 15/3/2080.
Φωτογραφία του ουρανού προς τη δύση, στις 16/12 και ώρα 17:45 με τον Δία και τον Κρόνο να είναι πολύ κοντά. Ως τις 21/12 θα πλησιάζουν όλο και πιο κοντά: https://doudoulakis.blogspot.com/
Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2020
Σχετική έξαρση στις Διδυμίδες του 2020
Η «βροχή» των Διδυμιδών, στην οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενη ανάρτησή μας, προσέφερε ένα αρκετά καλό θέαμα φέτος σύμφωνα με πολλούς παρατηρητές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δυστυχώς στη χώρα μας, πολλές περιοχές είχαν νεφοκάλυψη κατά τη διάρκεια της νύχτας της κορύφωσης (13 προς 14/12).
Ο IMO (International Meteor Organization, δηλαδή Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεώρων), με βάση τις παρατηρήσεις, εκτιμά πως, φέτος, κάποιος σε έναν πολύ σκοτεινό ουρανό, θα έβλεπε ως και 150 μετέωρα την ώρα να πέφτουν, στην κορύφωση, λίγο μετά τα μεσάνυχτα (βλέπε γράφημα).
Επίσης, βλέπουμε και μία σύνθετη φωτογραφία με τις Διδυμίδες που κατέγραψε η κάμερα της Stephanie Barre τη νύχτα της 13/12. Τα κυκλικά ίχνη στο υπόβαθρο είναι τα ίχνη των άστρων στον νυχτερινό ουρανό κατά της διάρκεια της παρατήρησης.
Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2020
Παλίρροια και δίνες von Karman
Στον κόλπο Broad Sound στην ανατολική ακτή της Αυστραλίας, σημειώνεται το μεγαλύτερο εύρος στο ύψος που έχουν τα ύδατα ανάμεσα στη φάση της παλίρροιας και στη φάση της άμπωτης. Η διαφορά αυτή, λόγω τόσο της μορφολογίας του κόλπου όσο και της μορφολογίας γύρω από αυτόν (κοραλλιογενείς ύφαλοι καθυστερούν την άνοδο των υδάτων στον κόλπο κατά τη φάση της παλίρροιας, με αποτέλεσμα αυτά να κατευθύνονται σε παράπλευρα κανάλια και να συγκλίνουν στον κόλπο λίγες ώρες αργότερα, απότομα), είναι της τάξης των 10 μέτρων.
Στη συγκεκριμένη φωτογραφία που ελήφθη στις 29/10 και ώρα 10 το πρωί τοπική (ανατολικής Αυστραλίας), στον κόλπο σημειώνεται παλίρροια. Ο παρατηρητικός αναγνώστης, θα διακρίνει και εντυπωσιακές δίνες von Karman πίσω από τα νησιά, τόσο στη δεξιά είσοδο του κόλπου όσο και στο άνω μέρος. Αυτές τις δίνες τις έχουμε δει και σε παλαιότερες αναρτήσεις μας, μόνο που αυτή τη φορά το ρευστό που εμπλέκεται είναι το θαλασσινό νερό.
Φωτογραφία: NASA / LandSat 8 (OLI)
Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2020
Το εντυπωσιακό παγωμένο τοπίο της Ανταρκτικής
Εντυπωσιακή εικόνα από την κορυφή Peak στην Ανταρκτική, με την παγωμένη λίμνη στο προσκήνιο να μοιάζει με γυαλί και τις εντυπωσιακές παγωμένες πλαγιές γύρω από αυτήν. Η φωτογραφία ελήφθη στις 8/11.
Φωτογραφία: Matt Williams
Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2020
Σέλας και πυλώνες φωτός στην Αλάσκα
Πυλώνες (ή στήλες) φωτός, στο παγωμένο Fairbanks, στην Αλάσκα, στις 20/11 με Σέλας από πάνω τους. Στους -29 βαθμούς Κελσίου η θερμοκρασία εκείνο το βράδυ.
Θυμίζουμε ότι η ύπαρξη εξαγωνικών παγοκρυστάλλων ομοιόμορφα προσανατολισμένων, στον παγωμένο αέρα, ώστε η μεγαλύτερη επιφάνειά τους να δρα ως κάτοπτρο στις τεχνητές εστίες φωτός (π.χ. τα φώτα του δρόμου), ανακλώντας τις στα μάτια του παρατηρητή, είναι η αιτία για αυτό το οπτικό ατμοσφαιρικό φαινόμενο.
Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2020
Διδυμίδες 2020
Οι «Διδυμίδες» αποτελούν την κορυφαία χειμερινή «βροχή» μετεώρων και το «αντίπαλο δέος» στις γνωστές αυγουστιάτικες «Περσείδες», που οι περισσότεροι έχουν συνδέσει με τις θερινές τους διακοπές. Η κορύφωση των Διδυμιδών, συμβαίνει τη νύχτα 13/12 προς το ξημέρωμα 14/12 με τα περισσότερα μετέωρα να πέφτουν μετά τα μεσάνυχτα, ενώ συχνά παρατηρείται ένα μέγιστο στη δραστηριότητά τους, γύρω στις 2-3 τα ξημερώματα.
Σε ένα αρκούντως σκοτεινό μέρος, μακριά από φωτορύπανση και κάθε τεχνητό φωτισμό, κάποιος μπορεί να δει περίπου 120 μετέωρα την ώρα. Φέτος, ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι πως η κορύφωσή τους συμβαίνει σε φάση νέας Σελήνης, επομένως το φως του φεγγαριού δεν θα αποτελέσει εμπόδιο. Αν το επιτρέψει και ο καιρός στην περιοχή σας, αξίζει να ξενυχτίσετε για αυτό το ουράνιο θέαμα, με ζεστά ρούχα και, όπως πάντα, λίγη υπομονή.
Η συγκεκριμένη «βροχή» ονομάζεται έτσι, καθώς τα μετέωρα φαίνεται να πηγάζουν από τον αστερισμό των Διδύμων στον ουρανό. Ωστόσο, ο παρατηρητής μπορεί να κοιτάζει οπουδήποτε για να δει τα μετέωρα και κυρίως προς τα σκοτεινότερα τμήματα του ουρανού που έχει διαθέσιμα στο οπτικό του πεδίο.
Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2020
Πιγκουίνοι vs. Ερευνητές στην Ανταρκτική
Ομάδα πιγκουίνων με διερευνητική διάθεση, κοντά στον ερευνητικό σταθμό Mawson στην Ανταρκτική, στα τέλη Οκτώβρη.
Φωτογραφίες: Guy Edgar, Todd Heery.
Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 2020
Η κοινωνική απομόνωση προκαλεί τις ίδιες εγκεφαλικές αντιδράσεις με την πείνα
Σε πρόσφατα δημοσιευμένη έρευνα στο Nature Neuroscience, συμπεραίνεται ότι η οξεία κοινωνική απομόνωση (π.χ. όπως στις περιόδους καραντίνας που διανύουμε, αλλά και σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις), προκαλεί τις ίδιες εγκεφαλικές αντιδράσεις με την πείνα.
Η ανάγκη για κοινωνική επαφή και συναναστροφή, μετά από κάποια περίοδο μη-ηθελημένης απομόνωσης, ενεργοποιεί την ίδια περιοχή του εγκεφάλου με εκείνη που ενεργοποιεί η ανάγκη για φαγητό όταν πεινάμε. Η συγκεκριμένη εγκεφαλική περιοχή σχετίζεται με την έννοια της «ανταμοιβής».
Η έρευνα έγινε σε 40 ανθρώπους που χωρίστηκαν σε 2 ομάδες. Οι μεν βίωσαν 10 συνεχείς ώρες ολικής απομόνωσης και οι δε βίωσαν πείνα για τις ίδιες ώρες (είχαν μόνο νερό στη διάθεσή τους). Στη συνέχεια, μετά την εμπειρία αυτή, οι εγκέφαλοι των συμμετεχόντων, σαρώθηκαν σε μηχάνημα fMRI (λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού), ενώ έβλεπαν εικόνες από φαγητό ή κοινωνικές συναναστροφές. Η έρευνα αυτή, θέτει σε επιστημονική βάση το διαισθητικά προφανές, ενώ επεκτείνει την έννοια της «κοινωνικής ομοιόστασης» από τα ζώα στον άνθρωπο.
Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2020
Η τεχνητή νοημοσύνη στη Βιολογία και στην αναδίπλωση των πρωτεϊνών
Στα νέα του γνωστού επιστημονικού περιοδικού Nature, στις 30/11, ανακοινώθηκε πως το DeepMind της Google, ένα σύστημα (στενής) τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να το έχετε ακούσει για τις επιδόσεις του σε διάφορα παιχνίδια (π.χ. το Go), όπου μπορεί να νικήσει τον άνθρωπο, κατάφερε ένα μεγάλο επίτευγμα, σε ένα πρόβλημα που απασχολεί τους επιστήμονες δεκαετίες. Μπορεί να προβλέψει γρήγορα και με μεγάλη ακρίβεια, τον τρόπο με τον οποίο αναδιπλώνονται οι πρωτεΐνες μέχρι να καταλήξουν στο φυσικό τους σχήμα, στον τρισδιάστατο χώρο.
Οι πρωτεΐνες, απαραίτητες για τη ζωή, αποτελούνται από μακριές λωρίδες - ακολουθίες αμινοξέων. Το πως διπλώνουν αυτές οι λωρίδες αμινοξέων έχει σημασία στον προσδιορισμό της λειτουργίας που θα έχει μια πρωτεΐνη. Εφόσον γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες αυτής της διαδικασίας, μπορούμε να αναγνωρίσουμε τη δομή πρωτεϊνών που εμπλέκονται σε διάφορες ασθένειες και να επιταχυνθεί η δημιουργία φαρμάκων για αυτές.
Το πρόβλημα ήταν ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός των τρόπων με τους οποίους μπορεί να διπλώσει μια πρωτεΐνη, κάτι που για να βρεθεί χρειαζόταν, μέχρι χτες, χρόνια ως δεκαετίες πειραμάτων στα εργαστήρια. Ωστόσο, το DeepMind μπορεί να το επιτύχει πλέον σε μερικές ώρες και αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα, που αναμένεται να αλλάξει την επιστήμη της Βιολογίας και τις ζωές μας.
Περισσότερα για το τι μπορεί κάποιος να περιμένει από τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και που μπορούν αυτά να φτάσουν στο άμεσο αλλά και το βαθύ μέλλον, μπορείτε να βρείτε στον τόμο ΙΙΙ του τρίτομου έργου μας, που μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση από τη σελίδα μας.
Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2020
Pileus στην έκρηξη του Lewotolo στην Ινδονησία
Βίντεο από την έκρηξη του ηφαιστείου Lewotolo, στις 29/11, στο νησί Lembata της Ινδονησίας. Η ηφαιστειακή στάχτη ανέρχεται ως τα 17 km περίπου οπότε και σχηματίζεται νέφος pileus (τα λευκά «καπέλα» στην κορυφή).
Αυτά τα νέφη σχηματίζονται και στο αρχικό στάδιο καταιγίδων που βρίσκονται σε φάση ταχείας κατακόρυφης ανάπτυξης και αποτελούν ένδειξη για τις έντονες ανοδικές κινήσεις των αερίων μαζών εντός του καταιγιδοφόρου νέφους, όπως και προειδοποίηση για έντονα φαινόμενα.
Ανάλογα νέφη θα δει κάποιος σε οποιαδήποτε περίπτωση ταχείας ώθησης αερίων μαζών με τέτοιο τρόπο, ώστε να ψυχθούν ως το σημείο δρόσου τους (δηλαδή να συμπυκνωθούν σε ορατά νέφη). Π.χ. στα αρχικά στάδια μιας πυρηνικής έκρηξης ή σε pyrocumulonimbus (τα είχαμε δει και στις καταιγιστικές φωτιές της Αυστραλίας στις αρχές του έτους).
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)