Καλή χρονιά!

Ευχόμαστε σε όλους τους φίλους μας, υγεία, αγάπη, ευτυχία, κατάκτηση και διάδοση της γνώσης όπως και αστείρευτη έμπνευση για το νέο έτος!

 

 

Ο Άρης από ύψος τροχιάς

Έχετε δει φωτογραφίες της Γης και της ατμόσφαιράς της από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Τι θα βλέπαμε αν υπήρχε ένας αντίστοιχος σταθμός στο ίδιο ύψος, πάνω από τον Άρη; Την απάντηση την πήραμε από τη διαστημική συσκευή “Odyssey Orbiter” που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη για πάνω από 20 χρόνια. Πέρα από το, γεμάτο κρατήρες, Αρειανό τοπίο, διακρίνονται και νέφη όπως και σκόνη στο βάθος. Το πόσα στρώματα νεφών υπάρχουν και πώς είναι κατανεμημένα, βοηθά τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα την ατμόσφαιρα του «κόκκινου πλανήτη» και να φτιάξουν ακριβέστερα μοντέλα για την περιγραφή της.

 

Πηγή: https://mars.nasa.gov/.../nasa-orbiter-snaps-stunning.../

 

Περισσότερα για τις εξελίξεις στη διαστημική εξερεύνηση αλλά και γενικότερα στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ανθήλιο με διάχυτα ανθηλιακά τόξα

Έχουμε αναρτήσει πολλές φωτογραφίες με εντυπωσιακά ή/και σπάνια ατμοσφαιρικά οπτικά φαινόμενα κατά καιρούς. Εδώ βλέπουμε την καταγραφή ενός πολύ σπάνιου οπτικού φαινομένου που, έστω και από κάμερα χαμηλής ανάλυσης, έχει τη δική της αξία! Καταγράφηκε το πρωί στις 29/11 σε ένα παγωμένο πρωινό στο Irlam της Αγγλίας, και μοιάζει με ένα μεγάλο Ύψιλον. 

 

Χαμηλά, το πιο φωτεινό σημείο, ονομάζεται «ανθήλιο» και βρίσκεται στο διαμετρικό σημείο ως προς τον Ήλιο. Πάνω από αυτό, φαίνονται αμυδρά δυο φωτεινές ευθείες που συμπίπτουν στο ανθήλιο. Αυτά είναι τα διάχυτα ανθηλιακά τόξα. Πρόκειται για κάποια από τα πολύ σπάνια οπτικά φαινόμενα, καθώς προκύπτουν από περίπλοκες διαδρομές του ηλιακού φωτός, οι οποίες περιέχουν και πολλαπλές εσωτερικές ανακλάσεις μέσα σε κυλινδρικούς εξαγωνικούς παγοκρυστάλλους.

 

Πηγή: K D Bradshaw – https://twitter.com/kevirlam

 

Περισσότερες φωτογραφίες του ιδίου, με υπέροχα οπτικά ατμοσφαιρικά φαινόμενα, από την ίδια μέρα: https://twitter.com/kevirlam/status/1730094148537975295

 

Το κανάλι του στο youtube: https://www.youtube.com/channel/UCgrSD1BwFz2feWDTydhpEhQ

 

Περισσότερα για όλα τα μετεωρολογικά και οπτικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πώς να τα ψάχνετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Πολικά στρατοσφαιρικά νέφη στην Αγγλία

Δεν θα αφήναμε τους φίλους μας χωρίς μια μικρή δόση γνώσης συνοδευόμενη από μια όμορφη φωτογραφία και σήμερα! Τα συγκεκριμένα νέφη φωτογραφήθηκαν πριν 4 πρωϊνά στο Heaton Mersey, κοντά στο Manchester της Αγγλίας, ενώ παρατηρήθηκαν και από άλλες περιοχές στη βόρεια Αγγλία και όχι μόνο. Αυτά τα νέφη με τους χαρακτηριστικούς ιριδισμούς, ονομάζονται πολικά στρατοσφαιρικά νέφη (polar stratospheric clouds – nacreous clouds), διότι απαντώνται σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη και σε στρατοσφαιρικά ύψη (15 – 25 km), δηλαδή ψηλότερα από τα «συμβατικά» τροποσφαιρικά νέφη. 

 

Φωτίζονται από τον Ήλιο που μόλις έχει δύσει (και βρίσκεται μόλις λίγες μοίρες κάτω από τον ορίζοντα του παρατηρητή), και το φαινόμενο της περίθλασης στους μικροσκοπικούς ομοιόμορφους παγοκρυστάλλους ή υπέρψυχρα σταγονίδια (της τάξης των 10 μm) που τα αποτελούν, είναι το αίτιο για τα χρώματά τους. 

 

Η καλύτερη περίοδος για να τα παρατηρήσει κάποιος στο βόρειο ημισφαίριο, είναι προς τον Γενάρη και τον Φλεβάρη οπότε και η θερμοκρασία στην κατώτερη πολική στρατόσφαιρα βρίσκεται, κατά μέσο όρο, κάτω από τους -80 βαθμούς Κελσίου, κάτι που οδηγεί το μείγμα των λιγοστών υδρατμών (νερό μαζί με άλλα στοιχεία όπως νιτρικό και θειικό οξύ, τα οποία έχουν περάσει στη στρατόσφαιρα από την τροπόσφαιρα, με διάφορους ανυψωτικούς μηχανισμούς) σε συμπύκνωση υπό αυτές τις συνθήκες.

 

Φωτογραφία: Jayney Mann --- Πηγή: https://twitter.com/JayneyMann

 

Περισσότερα για όλα τα μετεωρολογικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πώς να τα ψάχνετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Υπερθέαμα οπτικών φαινομένων σε χιονοδρομικό κέντρο της Utah

Αυτό το μαγευτικό θέαμα αντίκρισαν όσοι βρίσκονταν στο χιονοδρομικό κέντρο Park city στην Utah των ΗΠΑ, στις 26/11! Μια πανδαισία ατμοσφαιρικών οπτικών φαινομένων, η οποία συμβαίνει σχετικά συχνά σε χιονισμένα βουνά και χιονοδρομικά κέντρα όταν επικρατεί ισχυρός άνεμος με αποτέλεσμα να ανυψώνονται και να αιωρούνται παγοκρύσταλλοι (snow dusting), οι οποίοι διακρίνονται με ευκολία, ως μικρές λευκές τελείες, σε αυτή τη φωτογραφία. 

 

Αυτοί οι παγοκρύσταλλοι είναι υπεύθυνοι, σε συνδυασμό με το ηλιακό φως, για τον συνδυασμό των οπτικών φαινομένων που βλέπουμε. Το διαφορετικό σχήμα του καθενός, το πλήθος τους, η καθαρότητά τους και οι διαφορετικές γωνίες εισόδου του ηλιακού φωτός σε αυτούς, οδηγούν σε αυτό το υπερθέαμα. Όσοι έχετε τον τόμο Ι από «Τα φυσικά φαινόμενα», στους χάρτες αναγνώρισης των οπτικών φαινομένων, μπορείτε να αναγνωρίσετε όλα τα φαινόμενα στη φωτογραφία!

 

Φωτογραφία: Andrea Dion --- Πηγή: https://kutv.com/chimein

 

Περισσότερα για όλα τα ατμοσφαιρικά οπτικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πως να τα βρίσκετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Παρήλιο σε "νέφος-οπή"

Σε αυτή τη φωτογραφία που ελήφθη στις 27/11 το πρωί στο Foley της Alabama στις ΗΠΑ, παρατηρούμε δυο όμορφα φυσικά φαινόμενα σε ένα!

 

Καταρχάς, ένα εντυπωσιακό «σύννεφο-οπή» (skypunch ή hole punch cloud ή fallstreak hole). Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται με νέφη που ανήκουν στην κατηγορία των υψισωρειτών ή θυσανοσωρειτών (Altocumulus ή Cirrocumulus) και δημιουργείται όταν υπάρξει κάποιο αίτιο (π.χ. πυρήνες συμπύκνωσης από τα αέρια διερχόμενου αεροπλάνου, αλλά και πρόσκαιρες μεταβολές στην πίεση τοπικά, λόγω του αεροδυναμικού σχήματος των πτερυγίων του), που θα οδηγήσει σταδιακά σε μαζική ψύξη τα υπέρψυχρα μικροσταγονίδια των νεφών τα οποία, ως τότε, ελλείψει πυρήνων συμπύκνωσης/παγοποίησης θα βρίσκονται ακόμη σε υγρή κατάσταση, παρόλο που η θερμοκρασία σε εκείνο το ύψος είναι κάτω από το σημείο πήξης του νερού.

 

Από την στιγμή που θα παγώσει ένα υπέρψυχρο σταγονίδιο, ακολουθείται μια διαδικασία ντόμινο, από εκείνο και ακτινικά προς τα έξω. Στο εσωτερικό της πεπλατυσμένης γραμμής, διακρίνονται τα σωματίδια που έχουν μετατραπεί σε παγοκρυστάλλους και πλέον κατέρχονται δημιουργώντας μια «κουρτίνα» που, ενίοτε, μπορεί να είναι εντυπωσιακή

 

Ο Ήλιος στη συγκεκριμένη φωτογραφία, βρίσκεται αριστερά σε γωνιακή απόσταση 22 μοιρών (ως προς τον παρατηρητή) από τους παγοκρυστάλλους του νέφους-οπή, με αποτέλεσμα αυτοί να συνεισφέρουν στη δημιουργία αριστερού παρηλίου και μάλιστα έντονου. Αυτό είναι το 2ο φυσικό φαινόμενο εδώ και θυμίζουμε ότι προκύπτει από τη διάθλαση του ηλιακού φωτός από τους παγοκρυστάλλους οι οποίοι δρουν ως πρίσματα, αναλύοντάς το στα «συστατικά» του χρώματα.

 

Φωτογραφία: Rebecca Barnes --- Πηγή: https://twitter.com/spann

 

Στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), μπορείτε να δείτε φωτογραφίες με αυτό και άλλα εντυπωσιακά ή και άγνωστα, στο ευρύ κοινό, φυσικά φαινόμενα, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με λεπτομερείς εξηγήσεις και σχήματα για το πώς δημιουργούνται αλλά και πώς να τα αναζητάτε. Αποκτήστε τον από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής, με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Σεληνιακοί πυρηνικοί μίκρο-αντιδραστήρες

Επιστήμονες από το παν/μιο Bangor στην Ουαλία, κατασκεύασαν μικροσκοπικά (με διάμετρο μόλις 1 χιλιοστό) σφαιρίδια πυρηνικού καυσίμου, τα οποία έχουν κάποια ιδιαίτερα πλεονεκτήματα και αναμένεται να χρησιμοποιηθούν σε μελλοντικούς σεληνιακούς πυρηνικούς μικρο-αντιδραστήρες της Rolls-Royce οι οποίοι θα έχουν μέγεθος συγκρίσιμο με ένα αυτοκίνητο (βλέπε και εικόνες). Η NASA ήδη δοκιμάζει τα σφαιρίδια αυτά σε συνθήκες επιτάχυνσης πυραύλου, αλλά και όσο αφορά την αποδοτικότητά τους.

 

Στο αφιλόξενο σεληνιακό περιβάλλον, μια μόνιμη βάση στα πλαίσια του γνωστού προγράμματος “Artemis”, χρειάζεται μια αξιόπιστη πηγή ενέργειας και αυτή δεν είναι άλλη από την πυρηνική. Η ανάπτυξη μικρο-αντιδραστήρων επιλύει αυτό το πρόβλημα. Οι αντιδραστήρες αυτοί χρησιμοποιούν σφαιρίδια καυσίμου TRISO (από τα αρχικά του tri-structural isotropic particle, που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει τρι-δομικό ισοτροπικό σωματίδιο, αναφερόμενο στα 3 δομικά κελύφη που «αγκαλιάζουν» το κέντρο του πυρηνικού καυσίμου). Το πλεονέκτημα αυτών των σφαιριδίων, είναι η ακόμη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε οξείδωση, διάβρωση και θερμοκρασιακές ακρότητες όσο και η αποδοτικότητά τους σε σχέση με τα συμβατικά πυρηνικά καύσιμα.

 

Τέλος, επισημαίνεται πως αυτοί οι μικρο-αντιδραστήρες μπορούν να έχουν εφαρμογή και σε δύσκολες συνθήκες στη Γη, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές ή περιοχές που χρειάζονται αξιόπιστη ενέργεια άμεσα, π.χ. μετά από μεγάλες φυσικές καταστροφές. Ωστόσο, κερδίζουν έδαφος και γενικότερα ως η μόνη αξιόπιστη και αποδοτική πράσινη ενέργεια που έχουμε διαθέσιμη αυτή τη στιγμή στον πλανήτη μας, μέχρι να φτάσουμε στην παραγωγή ενέργειας από σύντηξη (αναμένεται μετά το 2045).

 

Στις εικόνες φαίνεται μια καλλιτεχνική απεικόνιση των μελλοντικών μικρο-αντιδραστήρων στη Σελήνη. (Πηγή: Rolls-Royce, βλέπε και σύνδεσμο παρακάτω).

 

Περισσότερες λεπτομέρειες: https://www.bangor.ac.uk/.../2023-09-04-bangor-scientists...

 

Περισσότερα για τους μικρο-αντιδραστήρες Rolls Royce: https://www.rolls-royce.com/.../small-modular-reactors...

 

Περισσότερα για τα σφαιρίδια TRISO: https://www.energy.gov/.../triso-particles-most-robust...

Περισσότερα για τη διαστημική εξερεύνηση αλλά και τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ο "AI χημικός" φέρνει πιο κοντά τον αποικισμό του Άρη

Ο αποικισμός του πλανήτη Άρη ή έστω μία μόνιμη ερευνητική βάση εκεί, έχει πολλές δυσκολίες και μία από αυτές είναι η έλλειψη οξυγόνου. Τι θα γινόταν όμως αν αυτό το σημαντικό πρόβλημα λυνόταν επί τόπου από έναν ρομποτικό χημικό με τεχνητή νοημοσύνη; Αυτό ακριβώς έκαναν Κινέζοι ερευνητές με το κατόρθωμά τους να δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό “Nature Synthesis” στις 13/11.

 

Πολύ περιληπτικά, αυτό που κατασκεύασαν οι ερευνητές είναι έναν ρομποτικό χημικό ο οποίος, χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση (ένα είδος «στενής» ή «περιορισμένης» τεχνητής νοημοσύνης), έχει τη δυνατότητα να παράγει οξυγόνο από υλικά που θα βρει στον «κόκκινο πλανήτη», αντί να τα μεταφέρει από τη Γη (κάτι μη-πρακτικό που κοστίζει). Χρησιμοποιώντας νερό (από τον πάγο που υπάρχει στους πόλους του Άρη) και ενέργεια από ηλιακούς συλλέκτες μπορεί και συνθέτει τους απαραίτητους καταλύτες που βοηθούν στην παραγωγή οξυγόνου, από υλικά που υπάρχουν εκεί, στις συνθήκες που επικρατούν εκεί και χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Μόλις 15 ώρες ηλιακής ακτινοβολίας θα ήταν αρκετές για να παραχθεί το απαραίτητο οξυγόνο για την επιβίωση ανθρώπων σε έναν Αρειανό σταθμό με όγκο 300 κυβικών μέτρων. 

 

Αυτός ο “AI Χημικός”, ολοκλήρωσε την πολύπλοκη διαδικασία εύρεσης του καλύτερου καταλύτη με βάση τα διαθέσιμα υλικά στον Άρη, εκτελώντας υπολογισμούς που θα αντιστοιχούσαν σε 3764376 5ωρα πειράματα, κάτι που ένας χημικός θα ολοκλήρωνε σε περισσότερα από 2100 χρόνια με τη σημερινή τεχνολογία, ακόμη και αν δούλευε όλο το 24ωρο.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s44160-023-00424-1

 

Φωτογραφία από τον Άρη: https://www.esa.int/ESA.../Images/2022/03/Martian_landscape

 

Περισσότερα για τη διαστημική εξερεύνηση αλλά και τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Παρασεληνιακός κύκλος

Ένα υπέροχο και σπάνιο ατμοσφαιρικό οπτικό φαινόμενο απαθανάτισε ο Tom Lowe, στο Shropshire της Αγγλίας το βράδυ στις 25/11. Αυτό είναι ο παρασεληνιακός κύκλος, ο οποίος είναι ο λευκός μεγάλος κύκλος που περνά από τη Σελήνη και καλύπτει όλο τον ουρανό του παρατηρητή, μέχρι το διαμετρικό ως προς της Σελήνη σημείο. Είναι αντίστοιχο φαινόμενο του παρηλιακού κύκλου με μόνη διαφορά την πηγή φωτός (εκεί ο Ήλιος, εδώ η Σελήνη). Πιο κάτω και δεξιά στη φωτογραφία φαίνεται και η γνωστή άλως, ενώ δεξιά από τη Σελήνη φαίνεται ο Δίας.

 

Αιτία για αυτά τα οπτικά φαινόμενα, είναι οι παγοκρύσταλλοι εντός των ημιδιάφανων νεφών (της κατηγορίας των θυσάνων / cirrus), οι οποίοι δρουν ως μικροσκοπικά πρίσματα διαθλώντας το ηλιακό ή σεληνιακό φως. Το φως που πέφτει σε αυτούς, σε συνδυασμό με το διαφορετικό σχήμα του καθενός, το πλήθος τους, την καθαρότητά τους και τις διαφορετικές γωνίες εισόδου του φωτός στους παγοκρυστάλλους, οδηγούν σε αυτό το υπερθέαμα. Αλλαγές στις παραπάνω ποιοτικές και ποσοτικές παραμέτρους, οδηγούν και σε διαφορετικά είδη και αριθμούς οπτικών φαινομένων που παρατηρούμε σε κάθε περίπτωση.

 

Όσοι έχετε τον τόμο Ι από «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τότε με τους χάρτες αναγνώρισης των οπτικών φαινομένων στις σελίδες 81 και 82, θα μπορείτε να αναγνωρίσετε αυτά αλλά και κάθε άλλο αντίστοιχο φαινόμενο που μπορεί να δείτε!

 

Πηγή: https://twitter.com/saloplarus

 

Περισσότερα για όλα τα ατμοσφαιρικά οπτικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πως να τα βρίσκετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Παλιρροϊκή διάσπαση κομήτη στην Καλλιστώ

Σε αυτή τη φωτογραφία που ελήφθη από τη διαστημική συσκευή “Galileo” της NASA, στις 25/6/1997, βλέπουμε την Καλλιστώ η οποία αποτελεί έναν από τους δεκάδες φυσικούς δορυφόρους του πλανήτη Δία.

 

Σε αυτήν ξεχωρίζει μια γραμμή από κρατήρες όπως φαίνεται στο κέντρο της φωτογραφίας. Αυτή η «αλυσίδα» κρατήρων ονομάζεται “Gomul Catena”, έχει μήκος 350 km περίπου και πλάτος 15 km και έχει προκύψει από κομήτη ο οποίος διαλύθηκε σε τουλάχιστον 25 κομμάτια (όσοι και οι αντίστοιχοι κρατήρες) λίγο πριν την πρόσκρουση.

 

Αυτό είναι ένα σχετικά συνηθισμένο φαινόμενο στους δορυφόρους του Δία και ονομάζεται «παλιρροϊκή διάσπαση» ή διάλυση. Υπάρχουν τουλάχιστον 8 αντίστοιχες «αλυσίδες» κρατήρων στην Καλλιστώ, κάτι που φανερώνει μια συχνότητα περίπου 1 φορά ανά 200-300 έτη για το φαινόμενο αυτό. 

 

Η «παλιρροϊκή διάσπαση» συμβαίνει όταν μία μάζα όπως ένας κομήτης (που αποτελεί ένα χαλαρά συνδεδεμένο συσσωμάτωμα πάγου και βράχων), περάσει το λεγόμενο όριο Roche μιας άλλης μεγαλύτερης μάζας (π.χ. Δίας). Το όριο Roche είναι η απόσταση των δυο μαζών, κάτω από την οποία, οι παλιρροϊκές δυνάμεις (οι διαφορές στο μέγεθος της βαρυτικής δύναμης που ασκείται από σημείο σε σημείο) της μεγαλύτερης μάζας είναι αρκούντως ισχυρές ώστε να διαλύσουν (υπό προϋποθέσεις) τη μικρότερη εις τα εξ ων συνετέθη. 

 

Φωτογραφία: NASA / JPL – CalTech / SSI / Jason Major

 

Περισσότερα για τις «αλυσίδες» κρατήρων στην Καλλιστώ και τον Γανυμήδη: https://core.ac.uk/download/pdf/42773877.pdf

 

Περισσότερα για το όριο Roche: https://en.wikipedia.org/wiki/Roche_limit

 

 

Διδυμίδες 2023

Οι «Διδυμίδες» αποτελούν την κορυφαία χειμερινή «βροχή» μετεώρων και το «αντίπαλο δέος» στις γνωστές αυγουστιάτικες «Περσείδες», που οι περισσότεροι έχουν συνδέσει με τις θερινές τους διακοπές. Η κορύφωση των Διδυμίδων, συμβαίνει τη νύχτα της Τετάρτης 13/12 προς το ξημέρωμα της Πέμπτης 14/12 με τα περισσότερα μετέωρα να πέφτουν μετά τα μεσάνυχτα, ενώ συχνά παρατηρείται ένα μέγιστο στη δραστηριότητά τους, γύρω στις 2-3 τα ξημερώματα. 

 

Σε ένα αρκούντως σκοτεινό μέρος, μακριά από φωτορύπανση και κάθε τεχνητό φωτισμό, κάποιος μπορεί να δει περίπου 120 μετέωρα την ώρα. Φέτος, ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι πως η κορύφωσή τους συμβαίνει σε φάση νέας Σελήνης, επομένως το φως του φεγγαριού δεν θα αποτελέσει εμπόδιο. Αν το επιτρέψει και ο καιρός στην περιοχή σας, αξίζει να ξενυχτίσετε για αυτό το ουράνιο θέαμα, με ζεστά ρούχα και, όπως πάντα, λίγη υπομονή. Αν και ο καιρός προβλέπεται συννεφιασμένος γενικά στη χώρα το βράδυ στις 13/12, τα νέφη σε αρκετές περιοχές δεν θα είναι αρκετά ή πυκνά ώστε να αποτελέσουν εμπόδιο για τη θέαση του συγκεκριμένου αστρονομικού γεγονότος.

 

Η συγκεκριμένη «βροχή» ονομάζεται έτσι, καθώς τα μετέωρα φαίνεται να πηγάζουν από τον αστερισμό των Διδύμων στον ουρανό. Ωστόσο, ο παρατηρητής μπορεί να κοιτάζει οπουδήποτε για να δει τα μετέωρα και κυρίως προς τα σκοτεινότερα τμήματα του ουρανού που έχει διαθέσιμα στο οπτικό του πεδίο.

 

Φωτογραφία: https://doudoulakis.blogspot.com/

 

Περισσότερα για τις βροχές μετεώρων, τις προβλεπόμενες εξάρσεις τους τις επόμενες δεκαετίες, τους αστεροειδείς, τους κομήτες αλλά και πολλά περισσότερα για τον νυχτερινό ουρανό, την Αστρονομία, την Κοσμολογία καθώς και άλλα ενδιαφέροντα θέματα, θα βρείτε στον τόμο ΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος») τον οποίο μπορείτε να προμηθευτείτε και από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα μεταφοράς, με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

'Εκλαμψη ακτίνων γ, επηρέασε τη Γη πέρυσι τον Οκτώβρη

Στις 9/10/2022, η ανώτερη ιονόσφαιρα της Γης επηρεάστηκε από μια διαρκή και ισχυρή έκρηξη/έκλαμψη ακτίνων γ, η οποία ανιχνεύτηκε από πολλούς δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά (και) για αυτόν τον σκοπό. Η έκλαμψη αυτή, η οποία έχει πλέον το όνομα GRB 221009A (το GRB προέρχεται από τα αρχικά των όρων Gamma Ray Burst), ήταν από τις ισχυρότερες αν όχι η ισχυρότερη που έχει ανιχνευτεί ποτέ μέχρι σήμερα, από το 1960 που ξεκίνησε η καταγραφή τους. Από στατιστικής απόψεως, εκλάμψεις σαν και αυτήν του Οκτωβρίου του 2022, ανιχνεύονται στη Γη μια φορά στα 10000 έτη. Η έρευνα για αυτήν δημοσιεύτηκε στο “Nature” στις 14/11/2023.

 

Αυτές οι εκρήξεις πολύ υψηλής ενέργειας, προέρχονται από εκρήξεις υπερκαινοφανών (supernovae), συγχωνεύσεις αστέρων νετρονίων ή βαρυτική κατάρρευση αστέρων προς αστέρες νετρονίων ή μελανές οπές. Η έκρηξη GRB 221009A προήλθε από έκρηξη supernova που συνέβη σε απόσταση περίπου 2 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από εμάς. Παρά την τεράστια απόσταση (τόσο χωρική όσο και χρονική) που μας χωρίζει από αυτήν, κατάφερε να έχει μετρήσιμες επιπτώσεις στην ιονόσφαιρα της Γης, κάτι που υποστηρίζει την υπόθεση ότι ορισμένοι μεγάλοι αφανισμοί του παρελθόντος στη Γη να οφείλονται έστω και εν μέρει σε ανάλογες εκρήξεις πλησιέστερα (π.χ. εντός του Γαλαξία μας).

 

Η επίπτωση που είχε στην ιονόσφαιρα η συγκεκριμένη έκρηξη, ήταν με τη μορφή αυξημένου αριθμού ιονισμών, κάτι που ουσιαστικά «κατέβασε» την ιονόσφαιρα σε χαμηλότερα ύψη για λίγη ώρα. Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε από τον τρόπο με τον οποίο γίνεται ανάκλαση των ραδιοφωνικών κυμάτων από αυτήν (βλέπε τόμο Ι «Τα φυσικά φαινόμενα»). Στην περίπτωση πολύ πλησιέστερης αντίστοιχης έκρηξης (π.χ. εντός του Γαλαξία μας, ήτοι «μόλις» μερικές χιλιάδες έτη φωτός μακριά μας), θα συνέβαινε σημαντική αραίωση του στρώματος του όζοντος, με αποτέλεσμα να ακτινοβοληθεί η βιόσφαιρα της Γης με ιονίζουσα υπεριώδη ακτινοβολία, ενδεχομένως επαρκή για τον αφανισμό της ανάλογα με την περίπτωση (βλέπε τόμο ΙΙΙ «Τα φυσικά φαινόμενα»).

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41467-023-42551-5

 

Στο σχήμα απεικονίζεται ο μηχανισμός μιας έκρηξης ακτίνων γ. Μετά από μια αρχική έκλαμψη ακτίνων γάμμα, εκπέμπεται μια πιο μακρόχρονη σε μεγαλύτερα μήκη κύματος (ακτίνες Χ, υπεριώδες, οπτικό, υπέρυθρο, μικροκύματα και ραδιοκύματα).

 

Περισσότερα για την Αστροφυσική, την Κοσμολογία, αλλά και για πολλά άλλα συναρπαστικά θέματα, στον τόμο ΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Κρόνος και Cassini

Αυτή τη φωτογραφία τράβηξε η διαστημική συσκευή “Cassini” στις 20/3/2009 ευρισκόμενη σε απόσταση σχεδόν 900000 km από τον Κρόνο. Η απότομη μεταβολή στη φωτεινότητα των δακτυλίων του πλανήτη οφείλεται στη σκιά του πάνω σε αυτούς.

 

Η φωτεινή ζώνη του νοτίου ημισφαιρίου του πλανήτη (στο άνω μέρος της φωτογραφίας), προέρχεται από την αντανάκλαση του ηλιακού φωτός στους δακτυλίους. Ποσοστό αυτού του φωτός στο νότιο ημισφαίριο, φωτίζει αμυδρά και τη σκοτεινή πλευρά των δακτυλίων (άνω δεξιά στη φωτογραφία), με αποτέλεσμα να είναι ορατοί. Οι φωτεινές τελείες στο υπόβαθρο, είναι μακρινά αστέρια.

 

Φωτογραφία: NASA / JPL / Space Science Institute

 

 

Η επιρροή των οθονών στα παιδιά - Μεγάλη Έρευνα

Είχαμε αναρτήσει πριν λίγες εβδομάδες τα αποτελέσματα μίας έρευνας που αφορούσε τη συσχέτιση του χρόνου που αφιερώνουν τα μικρά παιδιά μπροστά σε οθόνες με την ανάπτυξή τους (https://www.facebook.com/TaFisikaFainomena/posts/771490848321579).

 

Στις 13/11 δημοσιεύτηκε μία πολύ μεγάλη έρευνα σχετικά με αυτό στο επιστημονικό περιοδικό “Nature human behavior”, όπου χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από 102 μετά-έρευνες (που αντιστοιχούν σε 2451 έρευνες και σχεδόν 2000000 συμμετέχοντες σε αυτές). Η μεγάλη αυτή έρευνα αφορούσε στην (ψυχολογική, αναπτυξιακή ή και άλλη) επιρροή που έχει ο χρόνος που τα παιδιά (τα μικρά αλλά και τα μεγαλύτερα) περνούν μπροστά από οθόνες κάθε είδους (τηλεόραση, ipad, υπολογιστής, κ.α.). Η συνολική επιρροή βρέθηκε ότι είναι μικρή ως μέτρια και διαφέρει ανάλογα με τις περιστάσεις. 

 

Για παράδειγμα, σε εκπαιδευτικό πλαίσιο ήταν θετική εφόσον υπήρχε η γονική παρακολούθηση και συμμετοχή. Η ψυχολογική επίπτωση βρέθηκε να είναι ελαφρώς αρνητική (ένα μικρό ποσοστό παρουσίασε συμπτώματα κατάθλιψης, και αυτό κυρίως αφορούσε συμμετοχή σε κοινωνικά δίκτυα). Υπήρχαν και πιο αρνητικές επιρροές όπως π.χ. οι διαφημίσεις με ανθυγιεινά σνακ και φαγητά.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα (ανοιχτή): https://www.nature.com/articles/s41562-023-01712-8.epdf...

Αν δεν λειτουργεί ο παραπάνω σύνδεσμος, μπορεί να βρεθεί το abstract εδώ: https://www.nature.com/articles/s41562-023-01712-8

 

 

Εορταστική προσφορά για τα βιβλία μας!

Εορταστική προσφορά από τη σελίδα μας! Τα βιβλία μας που φιλοδοξούν να προσφέρουν γνώση σε όλους για κάθε συναρπαστικό, γνωστό ή άγνωστο φαινόμενο γύρω μας, αλλά και τα φοιτητικά μας βοηθήματα, τώρα και ως τις 17/12, σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές! Εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία και κάντε ένα δώρο γνώσης σε εσάς και όσους αγαπάτε! 

Δείτε τα περιεχόμενα των τόμων του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (για όλους).

Τόμος Ι: https://issuu.com/ocelotos/docs/fysika_fainom1_2ekd_soft

Τόμος ΙΙ: https://issuu.com/ocelotos/docs/fysika_fainomena_ii

Τόμος ΙΙΙ: https://issuu.com/ocelotos/docs/fysika_fainomena_3

 

Δείτε τα περιεχόμενα του βιβλίου «Παροδικά φωτεινά συμβάντα» (για όλους): https://issuu.com/ocelotos/docs/parodika_foteina_symvanta

 

Δείτε τα περιεχόμενα των βιβλίων της Ανάλυσης (για φοιτητές):

https://doudoulakis2.blogspot.com/2019/12/5.html

 

Η συγκεκριμένη προσφορά ισχύει μόνο στη σελίδα μας και για παραγγελίες ως και την Κυριακή 17/12/2023! Η δωρεάν αποστολή ισχύει μέσω ΕΛΤΑ και παραλαβή συστημένου από το πλησιέστερο ταχυδρομικό γραφείο του παραλήπτη. Για τα βιβλία της Ανάλυσης, η δωρεάν αποστολή ισχύει για αγορά από 2 βιβλία και άνω.

Σύγκρουση με τον Δία

Στις 15/11, ένας Ιάπωνας ερασιτέχνης αστρονόμος κατέγραψε με το τηλεσκόπιό του μία ακόμη πρόσκρουση κομματιών αστεροειδούς ή κομήτη στον πλανήτη Δία. Είναι αυτές οι μικροσκοπικές λάμψεις που προδίδουν την τριβή των κομματιών με την πυκνή ατμόσφαιρα του μεγαλύτερου αέριου «γίγαντα» του ηλιακού μας συστήματος.

 

Αυτές οι συγκρούσεις συμβαίνουν συχνά καθώς η μεγάλη μάζα του Δία με την ισχυρή βαρυτική επιρροή της, «σκουπίζει» πολλά από αυτά τα αντικείμενα που κινούνται προς το εσωτερικό του ηλιακού μας συστήματος. Από τις πιο γνωστές προσκρούσεις με τον Δία, είναι αυτή του κομήτη Shoemaker-Levy 9 το 1994, που άφησε και μαύρα σημάδια (ένα εκ των οποίων είχε διάμετρο συγκρίσιμη με εκείνη της Γης) για αρκετό καιρό, τα οποία ήταν ορατά από τα γήινα τηλεσκόπια. Βέβαια, το μέγεθος εκείνης της πρόσκρουσης δεν συγκρίνεται με αυτό.

 

Πηγή: https://twitter.com/kunihiko_suzuki

Η λάβα του ηφαιστείου Klyuchevskoy

Το ηφαίστειο Klyuchevskoy στη Ρωσική χερσόνησο Kamchatka, παρουσίασε αυξημένη δραστηριότητα και σε αυτή τη δορυφορική φωτογραφία από την 1η Νοεμβρίου φαίνεται η λάβα που ρέει από αυτό, όπως και η στήλη στάχτης και καπνού που ο άνεμος παρασύρει προς τα δεξιά (ανατολικά). 

 

Για να υπάρχει μια αίσθηση των μεγεθών, κάθε «ποτάμι» λάβας σε αυτή τη φωτογραφία εκτείνεται σε μήκος περίπου 3 km. Η στήλη στάχτης και καπνού έφτασε σε ύψος τα 12 km και παρασύρθηκε ως και 1600 km μακριά προς τα ανατολικά. Φυσικά, έχουν απαγορευτεί οι πτήσεις κοντά στην περιοχή.

 

Η φωτογραφία έχει ληφθεί σε τμήμα του ορατού και του υπέρυθρου φάσματος, ώστε να φαίνονται καλύτερα οι λεπτομέρειες κυρίως όσο αφορά τη λάβα και τη στάχτη. Η συγκεκριμένη χερσόνησος έχει περισσότερα από 300 ηφαίστεια, αρκετά από τα οποία παρουσιάζουν συχνή δραστηριότητα.

 

Φωτογραφία: LandSat 8 – OLI (bands 6, 5, 3)

 

 

Φωτοστέφανο εν πτήσει

Παρατηρήστε τους πολύχρωμους ομόκεντρους δακτυλίους γύρω από την σκιά του αεροπλάνου, όπως φαίνονται στο λευκό αραιό στρώμα νεφών χαμηλά. Αυτό είναι ένα φυσικό οπτικό φαινόμενο που ονομάζεται «Glory» (στα ελληνικά συνήθως αποδίδεται με τον όρο «φωτοστέφανο»).

 

Το φαινόμενο αυτό μπορείτε να το δείτε όταν βρίσκεστε πάνω από νέφη (π.χ. σε αεροπλάνο, όπως σε αυτήν την περίπτωση) ή ομίχλη (π.χ. σε ύψωμα ή κορυφή βουνού) που περιέχει σταγονίδια συγκεκριμένης διαμέτρου (της τάξης των 10 μικρομέτρων). Οφείλεται σε συνδυασμό οπισθοσκέδασης και περίθλασης του ηλιακού φωτός περί την σκιά του αντικειμένου (π.χ. εδώ του αεροπλάνου), από τα σταγονίδια του νέφους ενώ δημιουργείται πάντα στο διαμετρικό, ως προς τον Ήλιο, σημείο. Με πιο απλά λόγια, το φως του ήλιου “ανακλάται” από το στρώμα των μικροσκοπικών σταγονιδίων και ταυτόχρονα αναλύεται στα χρώματα της ίριδας. Δηλαδή μοιάζει με το γνωστό «ουράνιο τόξο», μόνο που η διαδικασία που παράγει το «φωτοστέφανο» είναι διαφορετική και πιο περίπλοκη, καθώς εμπεριέχει μικρότερα σταγονίδια με μέγεθος συγκρίσιμο με αυτό του μήκους κύματος του ορατού φωτός, κάτι που κάνει πιο σημαντικά τα κβαντικά φαινόμενα στην εξήγηση του φαινομένου.

 

Άλλα ονόματα για αυτό το φαινόμενο είναι «Brocken Spectre» (για την ακρίβεια, αυτός ο όρος αναφέρεται στη σκιά του αντικειμένου, που περιβάλλεται από τους πολύχρωμους ομόκεντρους κύκλους) ή στα ελληνικά «Το φάντασμα της Λουλούδας» με τα ονόματα να συνδέονται με τις ανάλογες ιστορίες που συνοδεύουν το φαινόμενο αυτό. Π.χ. δείτε και τη φωτογραφία του Μανώλη Θράβαλου από τη Σάμο, με αυτό το φαινόμενο, εδώ: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10210901312558507&set=pb.1523423075.-2207520000.0.&type=3&theater.

 

Φωτογραφία: Justin Powell από το Colorado των ΗΠΑ στις 6/11. 

 

Πηγή: https://twitter.com/spann

 

Περισσότερα για όλα τα μετεωρολογικά και οπτικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πώς να τα ψάχνετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!