Υπογραφή βιβλίου στο 50ό φεστιβάλ βιβλίου στο Ζάππειο στις 9/9, στο περίπτερο 190

Την Παρασκευή 9/9 και ώρες 8-10 το βράδυ, ο Δρ. Φυσικής Υψηλών Ενεργειών και συγγραφέας, Χρήστος Ντουντουλάκης, θα βρίσκεται στο 50ο φεστιβάλ βιβλίου στο Ζάππειο, στο περίπτερο 190 των εκδόσεων «Οσελότος», για να υπογράψει αντίτυπα των βιβλίων του και να συζητήσετε!

 

Στα περίπτερα του «Οσελότου» θα μπορείτε να βρείτε το πιο πρόσφατο βιβλίο για όλους «Παροδικά Φωτεινά Συμβάντα», αλλά και το τρίτομο έργο για όλους «Τα Φυσικά Φαινόμενα» (και μάλιστα τον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ της τριλογίας, ο οποίος εξελίσσεται σε “ανησυχητικά προφητικό”), όπως και το πεντάτομο έργο «Ανάλυσης» μίας και πολλών μεταβλητών, για τους φοιτητές εφαρμοσμένων σχολών.

 

 

Έχει και ο εγκέφαλός μας "λειτουργία εξοικονόμησης ενέργειας"

Όταν το ποσοστό της ενέργειας που απομένει στις μπαταρίες των ηλεκτρονικών μας συσκευών, πέσει κάτω από ένα όριο, τότε η συσκευή περνά σε “energy-saving mode”, δηλαδή σε μια κατάσταση ελάχιστης κατανάλωσης ενέργειας ή «εξοικονόμησης ενέργειας», διακόπτοντας ενεργοβόρες λειτουργίες με αποτέλεσμα να εκτελούνται μόνο οι απαραίτητες για το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα, μέχρι ο χρήστης να βρει κάποια τροφοδοσία. 

 

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neuron, στο τεύχος του Ιανουαρίου του 2022, συμπεραίνει, με βάση πειράματα σε ποντικούς, πως μια ανάλογη λειτουργία έχει, πιθανότατα, και ο εγκέφαλος των ανθρώπων. Πιο συγκεκριμένα, στην έρευνα, ποντίκια που ακολουθούσαν διαιτολόγιο το οποίο τα έκανε να χάσουν το 15-20% του τυπικού τους βάρους, μέσα σε κάποιες εβδομάδες, οδήγησε σε μείωση της χρήσης της τριφωσφορικής αδενοσίνης (ATP)* στις συνάψεις των οπτικών νευρώνων κατά σχεδόν 30%, κάτι που είχε επιπτώσεις στην όραση των ποντικών. 

 

*Η λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων, όπως έχουμε δει και σε παλαιότερη ανάρτηση, εξαρτάται κυρίως από τη σταθερή τροφοδοσία με γλυκόζη, την οποία μετατρέπουν σε τριφωσφορική αδενοσίνη (ATP), ώστε να μπορεί να γίνει σωστή επεξεργασία των, κάθε είδους, δεδομένων και πληροφοριών από τον εγκέφαλο. 

 

Τα ποντίκια αυτά, δεν μπορούσαν να διακρίνουν λεπτομέρειες σε σχέση με άλλη ομάδα ποντικών που τρεφόταν κανονικά. Αυτό ήταν το «κόστος» της «λειτουργίας εξοικονόμησης ενέργειας» από τον εγκέφαλό τους. Πιο συγκεκριμένα, σε πειράματα με αναγνώριση μοτίβων που περιείχαν παράλληλες γραμμές με κλίση κάποιων μοιρών σε σχέση με την οριζόντιο, όταν δυο μοτίβα περιείχαν γραμμές με πολύ διαφορετική γωνία μεταξύ τους, η αναγνώριση ήταν εύκολη και από τις δυο ομάδες. Όμως όταν τα δυο μοτίβα γραμμών, είχαν διαφορά μικρότερη από 10 μοίρες, τότε η υποσιτιζόμενη ομάδα δεν μπορούσε να κάνει σωστά την αναγνώριση.

 

Η έρευνα αυτή, οδηγεί σε συγκεκριμένα συμπεράσματα για το πώς επηρεάζεται η γενικότερη αντίληψη του περιβάλλοντος από έναν οργανισμό που υποσιτίζεται και βρίσκεται σε κατάσταση «εξοικονόμησης ενέργειας». Αυτή η κατάσταση, οδηγεί τον εγκέφαλο να αντιδρά εντονότερα σε ερεθίσματα που έχουν να κάνουν με τροφή ή την εύρεση αυτής, καθώς αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο με την επιβίωση και αποτελεί τον κύριο στόχο σε μια τέτοια κατάσταση (π.χ. βλέπε παλαιότερη έρευνα https://psycnet.apa.org/doiLanding...).

 

Οι εγκεφαλικοί νευρώνες μπορούν να στείλουν ένα ηλεκτρικό σήμα, μόνο όταν η εσωτερική τους ηλεκτρική τάση φτάσει σε ένα κρίσιμο όριο, το οποίο επιτυγχάνουν αντλώντας θετικά φορτισμένα ιόντα νατρίου στο εγκεφαλικό κύτταρο. Αλλά μετά την αποστολή του σήματος, οι νευρώνες πρέπει να αντλήσουν όλα τα ιόντα νατρίου ξανά προς τα έξω - μια εργασία που οι νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν το 2001 ότι είναι μια από τις πιο ενεργοβόρες εγκεφαλικές διαδικασίες (π.χ. βλέπε έρευνα εδώ: https://doi.org/10.1097/00004647-200110000-00001). Στην παρούσα έρευνα (2022), θα περίμενε ίσως κάποιος, ότι τα υποσιτιζόμενα ποντίκια θα μειώσουν το ρυθμό των ηλεκτρικών τους σημάτων στον εγκέφαλο και τον οπτικό φλοιό. Όμως αυτό δεν συνέβη. Στην πραγματικότητα, και οι δυο ομάδες ποντικών είχαν παρόμοιο ρυθμό ηλεκτρικών σημάτων. Αυτό που άλλαξε στην υποσιτιζόμενη ομάδα, ήταν το όριο της ηλεκτρικής τάσης, πάνω από την οποία αποστέλλεται ένα ηλεκτρικό σήμα. Αυτό δείχνει ότι αυτή η λειτουργία είναι καίρια και δεν χωράνε «εκπτώσεις» σε αυτήν. Αυτό στο οποίο γίνεται «έκπτωση», είναι η ανάλυση (η ακρίβεια, η ευκρίνεια, αν προτιμάτε), με την οποία αντιλαμβάνεται ο υποσιτιζόμενος ποντικός το περιβάλλον του.

 

Αυτή η κατάσταση «εξοικονόμησης ενέργειας» και οι συνέπειές της, φυσικά είναι προσωρινές. Μόλις οι υποσιτιζόμενοι ποντικοί λάμβαναν δόσεις λεπτίνης (μιας ορμόνης η οποία ρυθμίζει την ισορροπία ανάμεσα στην ενέργεια που χρησιμοποιεί ο οργανισμός και στα επίπεδα πείνας και εκκρίνεται από κύτταρα λίπους, δίνοντας την αίσθηση ύπαρξης πληθώρας φαγητού, στον εγκέφαλο), τότε αυτή η κατάσταση έπαυε και οι ποντικοί είχαν πλέον την αναμενόμενη φυσιολογική απόδοση στα διάφορα τεστ υψηλής διακριτικής ικανότητας.

 

Πριν την παρούσα έρευνα, το 2013 μια άλλη έρευνα σε μύγες, είχε καταλήξει σε μια ανάλογη διαπίστωση. Συγκεκριμένα, υποσιτιζόμενες μύγες «έσβηναν» μια ενεργοβόρα λειτουργία του εγκεφάλου τους που συσχετιζόταν με τη δημιουργία μακρόχρονης μνήμης. Όσες υποσιτιζόμενες μύγες υποχρεώνονταν να συνεχίσουν αυτή τη λειτουργία, πέθαιναν πολύ γρηγορότερα. (βλ. έρευνα: https://www.science.org/doi/10.1126/science.1226018).

 

Επομένως, γενικότερα, όταν ένας οργανισμός πεινά, περνά σε μια κατάσταση «εξοικονόμησης ενέργειας» θυσιάζοντας κάποιες λειτουργίες ή την ακρίβεια κάποιων άλλων, με σκοπό την επιμήκυνση της επιβίωσης μέχρι την εύρεση τροφής. 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://doi.org/10.1016/j.neuron.2021.10.024

 

Σχήμα από την παραπάνω έρευνα, όπου βλέπουμε, π.χ. στο κάτω δεξί διάγραμμα, τη διαφορά στη διακριτική ικανότητα των υποσιτιζόμενων (κόκκινη γραμμή) και φυσιολογικά τρεφόμενων (μαύρη γραμμή) ποντικών, σε γραμμικά σχήματα με γωνιακή διαφορά μικρότερη από 10 μοίρες μεταξύ τους.

 

 

Το δέλτα του ποταμού Λένα

Το δέλτα του ποταμού Λένα, στον Αρκτικό Ωκεανό, όπως το «είδε» ο Sentinel 2 στις αρχές Ιουνίου. Μεγάλο τμήμα της περιοχής, παραμένει παγωμένο και τον Ιούνιο. Τμήματα πάγου (γαλάζιο και λευκό) φαίνονται τη στιγμή που ελήφθη αυτή η δορυφορική φωτογραφία. Ο ποταμός αυτός αποτελεί τον μεγαλύτερο εντός της Ρωσίας και τον 11ο μεγαλύτερο του πλανήτη. Η συνολική έκτασή του είναι σχεδόν 19 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της χώρας μας.

 

Φωτογραφία: ESA / Copernicus – Sentinel 2 / https://flic.kr/p/2nrrDSZ

 

 

Οι χαρακτηριστικοί κόκκινοι αμμόλοφοι της ερήμου Namib

Τμήμα της ερήμου Ναμίμπ (Namib), με τους χαρακτηριστικούς ερυθρούς αμμόλοφους, όπως φωτογραφήθηκε από τον Κορεατικό δορυφόρο Kompsat-2, το 2012. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική Αφρική, στις ακτές του Ατλαντικού, και εκτείνεται σε μήκος 2000 km στην Αγκόλα, τη Ναμίμπια και τη Νότια Αφρική. 

 

Οι ψηλότεροι από τους αμμόλοφους αυτούς, φτάνουν και τα 300 m σε ύψος, ενώ το ερυθρό χρώμα τους, οφείλεται σε σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε οξείδια του σιδήρου (όπως και στον «κόκκινο πλανήτη»). Η γαλάζια περιοχή σηματοδοτεί την κοίτη του (εφήμερου) ποταμού Tsauchab, ενώ με λευκό χρώμα βλέπουμε τα άλατα που αυτός έχει εναποθέσει με τον καιρό.

 

Πηγή: https://www.esa.int/.../Observin.../Earth_from_Space_Dune_45

 

 

Το μαγνητικό πεδίο της Γης, του Άρη και της Αφροδίτης

Το μαγνητικό πεδίο της Γης δρα «προστατευτικά» για εμάς και τη ζωή πάνω στον πλανήτη. Μας προστατεύει από τα ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια του ηλιακού ανέμου. Χωρίς αυτό, ο ηλιακός άνεμος θα αφαιρούσε το στρώμα του όζοντος που μας προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία, και στη συνέχεια θα «ξεγύμνωνε» σταδιακά τη Γη από την ατμόσφαιρά της, κάτι που πιθανότατα συνέβη στον Άρη δισεκατομμύρια έτη πριν το σήμερα.

 

Πώς δημιουργείται το μαγνητικό πεδίο της Γης; Για να έχει αυτό το καίριο, για τη ζωή, στοιχείο, ένας πλανήτης χρειάζεται έναν μηχανισμό που να δημιουργεί ηλεκτρικό ρεύμα στο εσωτερικό του συνεχώς, κάτι που έχει ως συνέπεια, τη δημιουργία ενός αλληλένδετου μαγνητικού πεδίου. Αυτός ο μηχανισμός, για τη Γη, ονομάζεται «μηχανισμός του γεωδυναμό» και οφείλεται στο συνδυασμό ύπαρξης ηλεκτρικά αγώγιμου ρευστού σιδήρου και νικελίου στον εξωτερικό πυρήνα του πλανήτη μας, στην περιστροφή της Γης, και στην ύπαρξη του εσωτερικού στερεού πυρήνα της Γης. Η περιστροφή του αγώγιμου ρευστού, δημιουργεί το ηλεκτρικό ρεύμα που είναι αναγκαίο. Η αλληλεπίδραση του αγώγιμου ρευστού του εξωτερικού πυρήνα με τον στερεό εσωτερικό πυρήνα, παρέχει την απαιτούμενη πηγή ενέργειας για τη συνέχιση της διαδικασίας. Αυτό διότι το τμήμα του αγώγιμου ρευστού που έρχεται σε επαφή με τον στερεό εσωτερικό πυρήνα, «ψύχεται» και στερεοποιείται. Αυτή η διαδικασία στερεοποίησης απελευθερώνει ενέργεια.

 

Ο εξωτερικός πυρήνας περιέχει λιωμένο σίδηρο και νικέλιο καθώς η θερμοκρασία που αναπτύσσεται εκεί, είναι γύρω στους 5000 βαθμούς Κελσίου. Ωστόσο, ο εσωτερικός πυρήνας, ευρισκόμενος σε παρόμοια θερμοκρασία, είναι στερεός λόγω των πολύ υψηλών πιέσεων (μερικά εκατομμύρια φορές υψηλότερες από την ατμοσφαιρική). Για την ακρίβεια, οι γεωφυσικοί προτιμούν να αναφέρουν ότι ο εσωτερικός πυρήνας βρίσκεται σε κατάσταση πλάσματος που συμπεριφέρεται ως στερεό.

 

Μετά από αυτή τη σύντομη εισαγωγή για το μαγνητικό πεδίο της Γης και το ρόλο του πυρήνα της στη δημιουργία του, μια νέα έρευνα, εξετάζει το λόγο για τον οποίο η Γη δεν είχε την τύχη του Άρη. Το συμπέρασμα είναι πως η δημιουργία του εσωτερικού πυρήνα, 550 εκατομμύρια έτη πριν το σήμερα, ενίσχυσε το μαγνητικό πεδίο της Γης, το οποίο βρισκόταν σε φάση κατάρρευσης για δεκάδες εκατομμύρια χρόνια πιο πριν. Στην έρευνα, επισημαίνεται πως η δημιουργία εσωτερικού πυρήνα σε έναν πλανήτη, και η περαιτέρω διερεύνηση της ανάπτυξης αυτού, προσφέρει απαντήσεις σχετικά με τη δημιουργία, τη διάρκεια και την ένταση του πλανητικού μαγνητικού πεδίου που είναι τόσο σημαντικό για τη ζωή, τουλάχιστον όπως τη γνωρίζουμε στη Γη. 

 

Να σημειωθεί εδώ πως ο Άρης έχει εντελώς στερεοποιημένο πυρήνα πλέον (έτσι δεν υφίσταται αγώγιμο ρευστό που να δημιουργεί τα απαραίτητα ηλεκτρικά ρεύματα). Από την άλλη, η Αφροδίτη περιέχει αγώγιμο ρευστό αλλά περιστρέφεται αργά με αποτέλεσμα να μην δημιουργείται το περιστρεφόμενο ηλεκτρικό ρεύμα όπως στη Γη. Και οι δυο πλανήτες (Αφροδίτη, Άρης) έχουν ένα αδύναμο μαγνητικό πεδίο. 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41467-022-31677-7

 

Πολλά περισσότερα για τον «κόκκινο» πλανήτη, τις συνθήκες του, την ιστορία του, τις αποστολές εκεί, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες, όπως και για τη θεωρία του γεωδυναμό, και τις συνέπειές της στη Γη, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Έντονοι ιριδισμοί σε νέφος pileus στην Ινδία

Ένα υπέροχο, ατμοσφαιρικό οπτικό φαινόμενο απαθανάτισε με την φωτογραφική του μηχανή, ο Pruthu Vanara στην περιοχή Ahmedabad, στο Gujarat της Ινδίας στις 16/6. Πρόκειται για ιριδισμό ο οποίος συμβαίνει στην κορυφή ενός αναπτυσσόμενου καταιγιδοφόρου νέφους και συγκεκριμένα στο νέφος pileus* (το νέφος που μοιάζει με «καπέλο» πάνω από το σκούρο νέφος) το οποίο έχει δημιουργηθεί στην κορυφή του. Η κατάλληλη θέση του ήλιου πίσω από το νέφος, σε σχέση με τον παρατηρητή, βοηθά στη δημιουργία των ιριδισμών.

 

Οι συγκεκριμένοι ιριδισμοί είναι ένα φαινόμενο περίθλασης που προκαλείται από μικροσκοπικά σταγονίδια ή παγοκρυστάλλους που διασκορπίζουν το φως. Αν οι κρύσταλλοι του νέφους είναι μεγαλύτεροι, τότε οδηγούμαστε στην κατηγορία οπτικών φαινομένων που ανήκει η άλως, τα παρήλια και άλλα αντίστοιχα φαινόμενα διάθλασης που έχουμε δει κατά καιρούς σε αναρτήσεις μας.

 

*Τα νέφη pileus είναι βραχύβια και δημιουργούνται πάνω από αναπτυσσόμενα, εν δυνάμει καταιγιδοφόρα νέφη. Το ισχυρό ανοδικό ρεύμα των τελευταίων ωθεί σε ανύψωση την αέρια μάζα πάνω από αυτά, μέχρι να συμπυκνωθεί, δημιουργώντας αυτό το, εντυπωσιακό πολλές φορές, «καπέλο». Η εμφάνισή του, είναι συχνά, αλλά όχι απόλυτα, οιωνός ισχυρών καταιγίδων, καθώς υποδεικνύει την ύπαρξη ισχυρών ανοδικών ρευμάτων.

 

Φωτογραφία: Pruthu Vanara --- Πηγή: https://twitter.com/earthskyscience

 

 

«Δίδυμοι» κονιορτοστρόβιλοι στο Τέξας

«Δίδυμοι» κονιορτοστρόβιλοι (dust devils) στην περιοχή Big Lake στο Τέξας των ΗΠΑ, στις 27/7. Έχουμε αναφέρει και σε παλαιότερες αντίστοιχες αναρτήσεις μας, ότι ένας κονιορτοστρόβιλος, συνήθως είναι ακίνδυνος, όμως ορισμένες φορές μπορεί να γίνει αρκετά επικίνδυνος, σηκώνοντας ακόμη και σχετικά βαριές πρόχειρες κατασκευές. Στο παρόν βίντεο, βλέπουμε μια περίπτωση σχετικά ασθενών κονιορτοστρόβιλων.

 

Θυμίζουμε ότι αυτοί οι στρόβιλοι δημιουργούνται με καλό και συνήθως ζεστό καιρό σε ξηρό έδαφος όπως αυτό στο βίντεο. Η διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στην ξηρή και θερμή επιφάνεια του εδάφους και του αέρα λίγο πάνω από αυτήν, μαζί με κάποιους τυχαίους τοπικούς μικροστροβιλισμούς (ύπαρξη διάτμησης) στον άνεμο, είναι αρκετά για να δημιουργηθούν και να γιγαντωθούν αυτοί οι στρόβιλοι.

 

Βίντεο: Rodney Williams -- Πηγή: https://twitter.com/spann

 

Πολλά περισσότερα για τους σίφωνες κάθε είδους και το πώς δημιουργούνται, με φωτογραφίες, σχήματα, διαγράμματα, πίνακες αλλά και στοιχεία για αυτούς στην Ελλάδα, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

Τα νέφη του Άρη

Έχει ο Άρης νέφη; Έχει αν και λίγα. Εδώ βλέπουμε μία ορογραφική νέφωση που σχηματίζεται πίσω από το όρος Arsia Mons με ανύψωση σχεδόν 12 km και διάμετρο 20 km. Αυτή η φωτογραφία ελήφθη στις 21/9/2018 από τον δορυφόρο Mars Express ο οποίος περιφέρεται γύρω από τον Άρη από το 2003.

 

Το συγκεκριμένο σύννεφο εμφανίζεται κάθε Αρειανό έτος (αυτό το έτος διαρκεί 687 γήινες ημέρες) λόγω μιας λεπτής ισορροπίας συνθηκών, καθώς ο Άρης κινείται σε εκείνο το τμήμα της τροχιάς του, κατά το οποίο πλησιάζει τον Ήλιο. Πρώτον, ο νότιος πόλος πλησιάζει στην καλοκαιρινή του ισημερία. Τότε, ο πάγος συρρικνώνεται και απελευθερώνεται ικανή ποσότητα υδρατμών στην ατμόσφαιρα. Η ατμόσφαιρα στην περιοχή του όρους Arsia Mons βρίσκεται ακόμα σε διαδικασία προθέρμανσης εκείνη την περίοδο. 

 

Επίσης, με τη θέρμανση στο νότιο ημισφαίριο εντείνονται οι αμμοθύελλες και η ατμόσφαιρα εμπλουτίζεται με σκόνη, η οποία παρέχει μικρά σωματίδια για τη συμπύκνωση του νερού (και τη δημιουργία των νεφών). Τέλος, λίγο μετά την ανατολή του Ηλίου, αρχίζουν να πνέουν δυτικοί άνεμοι στην περιοχή (από δεξιά προς τα αριστερά στη φωτογραφία), οδηγώντας τον αέρα στην ανατολική πλαγιά του Arsia Mons. Εκεί, η αέρια μάζα ανυψώνεται, ψύχεται και συμπυκνώνεται.

 

Αυτή η λεπτή ισορροπία, διατηρείται για μόλις 1-2 μήνες. Πιο νωρίς, υπάρχει ακόμη αρκετό κρύο και οι πάγοι δεν έχουν προλάβει να απελευθερώσουν ικανή ποσότητα υδρατμών στην ατμόσφαιρα. Πιο αργά, έχει θερμανθεί αρκετά η ατμόσφαιρα ώστε να μην μπορεί να συμβεί συμπύκνωση σε ορατά νέφη πλέον. 

 

Φωτογραφία: ESA / DLR / FU Berlin / J. Cowart (CC BY-SA 3.0 IGO) - https://flic.kr/p/2hJ49Tp

 

Μάθετε πολλά περισσότερα για τον «κόκκινο» πλανήτη, τις συνθήκες του, την ιστορία του, τις αποστολές εκεί, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ακτίνες λυκόφωτος από το διάστημα

Θα έχετε παρατηρήσει σε κάποια ηλιοβασιλέματα, κάποιες ορατές ζώνες φωτός οι οποίες εναλλάσσονται με πιο σκοτεινές λωρίδες στον ουρανό. Αυτό το μοτίβο εναλλαγής φωτεινών και σκοτεινών ζωνών δημιουργείται όταν το φως του Ήλιου συναντήσει εμπόδια μπροστά από τον παρατηρητή, όπως π.χ. σύννεφα. Αυτές οι ζώνες, ονομάζονται ακτίνες/ζώνες λυκόφωτος (crepuscular rays).

Πώς φαίνεται από το διάστημα αυτό το φαινόμενο; Στις 19/7/2020, καθώς ο ISS ήταν πάνω από την Αραβική χερσόνησο, ελήφθη αυτή η φωτογραφία όπου φαίνονται τα «εμπόδια» (σύννεφα) και οι ζώνες λυκόφωτος πίσω από αυτά. Καθώς ο Ήλιος είναι χαμηλά στον ορίζοντα ενός παρατηρητή στις εικονιζόμενες περιοχές της Γης, φαίνεται το ερυθρό χρώμα που έχουν αποκτήσει οι κορυφές των νεφών (λόγω της σκέδασης Rayleigh, την οποία έχουμε δει σε άλλες αναρτήσεις μας και είναι αυτή που «βάφει» τα ηλιοβασιλέματα κόκκινα και τον ουρανό μπλε) και το λευκό χρώμα των νεφών ως συνέπεια της μη-επιλεκτικής σκέδασης του ηλιακού φωτός από τα, συγκριτικά μεγαλύτερα, σταγονίδια σε αυτά.

Φωτογραφία: ISS

 

Χιονοστιβάδα στο Κιργιστάν περνά πάνω από τουρίστες

Εντυπωσιακά ως και τρομακτικά πλάνα από χιονοστιβάδα στο φαράγγι Juuku του Κιργιστάν στις αρχές Ιουλίου. Ευτυχώς δεν υπήρξαν πληροφορίες για απώλειες, παρά μόνο 2 τραυματίες. Ένας από τους τουρίστες στην περιοχή, άρχισε να βιντεοσκοπεί την εξέλιξη της χιονοστιβάδας, καθώς ερχόταν πάνω τους και φυσικά, δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι πέρα από το να βρουν καταφύγιο πίσω από κάποιες πέτρες. Ευτυχώς, διασώθηκαν. 

 

Οι χιονοστιβάδες εκκινούν όταν το βάρος ενός στρώματος χιονιού, ιδιαίτερα σε απότομες πλαγιές, είναι μεγαλύτερο από αυτό που μπορεί να συγκρατηθεί (π.χ. συμπαγές στρώμα χιονιού πάνω σε ασθενέστερο, υετός, μεγάλες θερμοκρασιακές διαφορές καθ’ύψος στο στρώμα χιονιού, μηχανικές δονήσεις από σεισμική ή ανθρώπινη δραστηριότητα, κ.α. ή συνδυασμός αυτών). Οι μεγαλύτερες από αυτές, μπορούν, καθώς αποκτούν μεγάλη ταχύτητα κατερχόμενες, να συμπαρασύρουν πέτρες, βράχους ακόμη και δέντρα στο διάβα τους.

 

Πηγή: https://twitter.com/RebeccaRambar

Μπλε πίδακες (blue jets)

Στις 28/7, ο ερασιτέχνης φωτογράφος Matthew Griffiths, συλλαμβάνει με τον φωτογραφικό του φακό, ένα ακόμη υπέροχο μέλος της «οικογένειας» των παροδικών φωτεινών συμβάντων (TLEs ή Transient Luminous Events), στην περιοχή Marfa του Τέξας των ΗΠΑ. Το συγκεκριμένο φαινόμενο, ονομάζεται «μπλε πίδακας» (blue jet) και εν αντιθέσει με τα red sprites που έχουμε δει παλαιότερα στη σελίδα μας, ο μπλε πίδακας εκκινεί από την κορυφή του καταιγιδοφόρου νέφους και η άνω άκρη του φτάνει σε ύψος ~40-50 km. Χαρακτηρίζεται από ένα μπλε/ιώδη κώνο ο οποίος δημιουργείται από τις αποδιεγέρσεις μορίων και ιόντων αζώτου, τα οποία έχουν διεγερθεί εξαιτίας του ισχυρού ηλεκτρικού πεδίου ανάμεσα στην κορυφή του καταιγιδοφόρου νέφους και στο αντισταθμιστικό ηλεκτρικό φορτίο πάνω από αυτό. 

 

Ωστόσο, θα πρέπει να συντρέχουν κάποιες ιδιαίτερες συνθήκες που θα οδηγήσουν σε ένα αρκούντως ισχυρό ηλεκτρικό πεδίο σε εκείνη την περιοχή του νέφους, κάτι που με τη σειρά του, θα ευνοήσει την εκδήλωση μπλε πιδάκων. Αυτές οι συνθήκες φαίνεται πως απαντώνται σε ισχυρές ηπειρωτικές, κατά βάση, καταιγίδες με έντονη ανωμεταφορά, αρκετές εκκενώσεις αρνητικής πολικότητας και χαλάζι.

 

Περισσότερα: https://spaceweather.com/archive.php?view=1&day=04...

 

Στο νέο και πρωτοποριακό για τα ελληνικά αλλά και τα παγκόσμια δεδομένα, βιβλίο μας «Παροδικά Φωτεινά Συμβάντα», εξηγούνται αναλυτικά όλα τα είδη παροδικών φωτεινών συμβάντων που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, ενώ υπάρχουν φωτογραφίες και καταγραφές από την ελληνική ομάδα καταγραφής. Πού και πότε εμφανίζονται, πώς μπορείτε να τα δείτε ή/και να τα καταγράψετε; Αποκτήστε το από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα, μόνο με 19 ευρώ και μηδενικά έξοδα αποστολής ή από τις εκδόσεις «Οσελότος»: https://bit.ly/3NAkHip

 

Δείτε τα περιεχόμενα του βιβλίου, εδώ: https://issuu.com/ocelotos/docs/parodika_foteina_symvanta

 

 

Οι πυρηνικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι

Με την ευκαιρία των μαύρων επετείων από τη ρίψη των πυρηνικών βομβών σε Χιροσίμα (6/8/1945) και Ναγκασάκι (9/8/1945), κρίνεται σκόπιμο, η σημερινή μας ανάρτηση να είναι αφιερωμένη στην παροχή γνώσεων σχετικά με την πυρηνική βόμβα αλλά και την υδρογονοβόμβα (προς το τέλος).

 

Η ισχύς μίας πυρηνικής βόμβας μετριέται σε ισοδύναμη ισχύ συμβατικού εκρηκτικού TNT (ΤριΝιτροΤολουόλιο ή ΤριΝιτροΤολουόλη) και κυμαίνεται από μερικούς τόνους TNT ως και 1000000 τόνους ή 1000 kt (κιλοτόνους) ή 1 Mt (μεγατόνος) TNT. Οι βόμβες σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι ήταν 16 και 21 κιλοτόνων αντίστοιχα, δηλαδή σχετικά «μικρές». 

 

Η έκρηξη μίας πυρηνικής βόμβας ακολουθείται από το γνωστό «μανιτάρι», το οποίο αποτελείται από αέρια της έκρηξης και συντρίμμια/σκόνη από το έδαφος. Ο υπέρθερμος και αρκετά αραιός αέρας, ωθείται κατακόρυφα προς τα πάνω (αυτό ονομάζεται αστάθεια Rayleigh – Taylor και δημιουργείται στη συνοριακή επιφάνεια δύο ρευστών διαφορετικής πυκνότητας όταν ένα από αυτά επιταχύνεται προς το άλλο) και σταματά στο ύψος όπου τα αέρια αποκτούν πλέον την ίδια πυκνότητα με τον περιβάλλοντα αέρα. Στο ύψος που σταματά, αρχίζει τη διάχυσή του ακτινικά, οπότε δημιουργείται και η κορυφή του «μανιταριού», ενώ σταδιακά αρχίζουν να κατακρημνίζονται ραδιενεργά υλικά από το «μανιτάρι» (χρησιμοποιείται ο όρος «radioactive fallout» για αυτά, δηλαδή «ραδιενεργά κατακρημνίσματα» και αποτελούνται από παρα-προϊόντα της έκρηξης και κατάλοιπα του πυρηνικού καυσίμου). Επειδή η άνοδος των αερίων γίνεται ταχύτατα, το «κενό» που δημιουργείται, αναγκάζει τα υπόλοιπα αέρια που αρχικά διαχέονταν στο έδαφος, να απορροφηθούν βίαια από τη βάση προς την κορυφή του μανιταριού.

 

Οι συνέπειες της πυρηνικής βόμβας είναι απόλυτες και καταστροφικές και αυτό κατέστη σαφές, με τη ρίψη των δύο πυρηνικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945. Εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί και κυριολεκτικά ισοπεδωμένες πόλεις, ήταν κάποια από τα αποτελέσματα των δύο αυτών βομβών που ήταν και σχετικά μικρής ισχύος.

 

Η υδρογονοβόμβα, σε αντίθεση με την πυρηνική βόμβα, είναι μία βόμβα σύντηξης. Δηλαδή μιμείται τη θερμοπυρηνική σύντηξη που τροφοδοτεί τον Ήλιο με ενέργεια. Συγκεκριμένα, γίνεται σύντηξη ελαφρύτερων στοιχείων (π.χ. ισοτόπων υδρογόνου) προς βαρύτερα, ενώ είναι πολύ ισχυρότερη και καταστροφικότερη της πυρηνικής βόμβας. Θα πρέπει να υπάρχουν οι απαραίτητες θερμοκρασίες (της τάξης των δεκάδων εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου), ώστε να μπορέσει να πραγματοποιηθεί η σύντηξη. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση πυρηνικής έκρηξης ως το πρώτο στάδιο της υδρογονοβόμβας, το οποίο θα δημιουργήσει και τις απαραίτητες θερμοκρασίες (τουλάχιστον 50000000 oC) για τη σύντηξη δευτερίου με τρίτιο (ισότοπα του υδρογόνου με ένα και δύο επιπλέον νετρόνια αντίστοιχα σε σχέση με το υδρογόνο) και (400000000 oC) για τη σύντηξη τριτίου με τρίτιο, απελευθερώνοντας τεράστια ποσά ενέργειας. Η σύντηξη αποτελεί το δεύτερο και τελευταίο στάδιο της υδρογονοβόμβας.

 

Η ισχύς της μπορεί να φτάσει τουλάχιστον τους 57 μεγατόνους (π.χ. βλέπε «Tsar Bomba»). Τα καταστροφικά της αποτελέσματα είναι σαφέστατα πολλαπλάσια από ότι μιας πυρηνικής βόμβας, ενώ οι συνέπειές της εκτείνονται πολύ μακρύτερα από το σημείο της έκρηξης.

 

Φωτογραφία: Φωτογραφίες με τον σχηματισμό του «μανιταριού» μετά τη ρίψη της πυρηνικής βόμβας στη Χιροσίμα (αριστερά) και στο Ναγκασάκι (δεξιά), της Ιαπωνίας στις 6 και 9 Αυγούστου 1945, αντίστοιχα. (https://commons.wikimedia.org/.../File:Atomic_bombing_of...)

 

Περισσότερα για τη ραδιενέργεια, την πυρηνική βόμβα, τη βόμβα νετρονίων, την υδρογονοβόμβα, τις συνέπειές τους, τα ατυχήματα σε Τσέρνομπιλ και Φουκουσίμα, τον τρόπο λειτουργίας των αντιδραστήρων και πολλά άλλα, με χάρτες, διαγράμματα, πίνακες και εικόνες, θα βρείτε στον τόμο ΙΙ του έργου μας «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να προμηθευτείτε από εμάς με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής. Ρωτήστε μας!

 

 

Εντυπωσιακό μετέωρο φωτίζει τον νυχτερινό ουρανό στο Σαντιάγο της Χιλής

Εντυπωσιακό μετέωρο κάνει για λίγες στιγμές τη νύχτα μέρα, στο Σαντιάγο της Χιλής, τα ξημερώματα της 7ης Ιουλίου. Παρατηρήστε το ίχνος που αφήνει πίσω του και το οποίο μπορεί να είναι ορατό σε φωτογραφίες μακράς έκθεσης για αρκετή ώρα (δείτε ένα τέτοιο παράδειγμα, σε βίντεο, εδώ: https://youtu.be/HGA8P43jC3M)

 

Πηγή: https://twitter.com/FelipeVCurico

 

Μάθετε περισσότερα για τα μετέωρα, τους μετεωρίτες, τις βολίδες, τους αστεροειδείς, τους κομήτες, τις διαφορές τους, με χάρτες και φωτογραφίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, στον τόμο ΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής, με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!