Κυριακή 6 Ιουλίου 2025

Γιγάντιος πίδακας από το διάστημα

Τελικά, αυτό το εντυπωσιακό ηλεκτρικό φαινόμενο της ανώτερης ατμόσφαιρας που «συνέλαβε» φωτογραφικά στις 3/7 η αστροναύτισσα Nichole Ayers από τον ISS, πάνω από καταιγίδα που εξελισσόταν στο Μεξικό, ήταν red sprite («κόκκινο δαιμόνιο») ή gigantic jet («γιγάντιος πίδακας»); Πολλοί τα μπερδεύουν, καθώς στο ευρύ κοινό αλλά και σε πολλούς επιστήμονες που δεν είναι στον συγκεκριμένο τομέα, είναι άγνωστα. Το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι ένας γιγάντιος πίδακας!
 
Πώς το ξεχωρίζουμε; Ξεκινά από την κορυφή της καταιγιδοφόρας νέφωσης που βρίσκεται ακριβώς από κάτω από τον πίδακα και λάμπει από τις αστραπές. Τα «κόκκινα δαιμόνια» δεν συνδέονται με αυτήν και σε φωτογραφίες θα τα δείτε να «αιωρούνται» πάνω από καταιγίδες, χωρίς να έχουν απευθείας σύνδεση με την νέφωση. Ο γιγάντιος πίδακας από την άλλη, «ξεπηδά» από την κορυφή της καταιγιδοφόρας νέφωσης (ενδεικτικό ύψος ~15 km) και η ερυθρή κορυφή του καταλήγει στη βάση της ιονόσφαιρας (γύρω στα ~90 km).
 
Γενικότερα, τόσο τα «κόκκινα δαιμόνια» όσο και οι «γιγάντιοι πίδακες» είναι σπάνιες ως πολύ σπάνιες ηλεκτρικές εκκενώσεις της ανώτερης ατμόσφαιρας, οι οποίες προκύπτουν υπό προϋποθέσεις πάνω από καταιγίδες. Και τα δυο αποτελούν μέλη της «οικογένειας» των παροδικών φωτεινών συμβάντων (TLEs, Transient Luminous Events) δηλαδή των εκκενώσεων της ανώτερης ατμόσφαιρας. Στην Ελλάδα, υπάρχει μια πρωτοποριακή ομάδα που τα καταγράφει εδώ και χρόνια και έχει παρουσιάσει τα ευρήματα της έρευνάς της. Την έρευνα μπορείτε να την βρείτε εδώ: https://www.mdpi.com/2673-4931/26/1/9
 
Φωτογραφία: Nichole “Vapor” Ayers -- https://x.com/Astro_Ayers
 
Πληροφορίες και explainer video για τα red sprites, τους γιγάντιους πίδακες αλλά και τις υπόλοιπες ηλεκτρικές εκκενώσεις της ανώτερης ατμόσφαιρας, αλλά και για την πρωτοποριακή ελληνική ομάδα που τα καταγράφει: https://antisimvatikos.blogspot.com/.../tles-greek...
 
Περισσότερα για τα red sprites αλλά και τις ηλεκτρικές εκκενώσεις τόσο της κατώτερης όσο και της ανώτερης ατμόσφαιρας, θα βρείτε στο πρώτο βιβλίο για αυτά τα φαινόμενα στην Ελλάδα και όχι μόνο, με τίτλο «Παροδικά Φωτεινά Συμβάντα» (εκδόσεις «Οσελότος»), το οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!
 

 
 

Σάββατο 5 Ιουλίου 2025

Η Γη με τη Σελήνη από την τροχιά του Ερμή

Η φωτογραφία αυτή ελήφθη στις 6/5/2010 από τη διαστημική συσκευή MESSENGER η οποία βρισκόταν σε απόσταση 180 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, στην τροχιά του Ερμή, του πλησιέστερου στον Ήλιο πλανήτη. Οι δυο λαμπερές τελείες που βρίσκονται κοντά η μία στην άλλη, αριστερά χαμηλά στη φωτογραφία, είναι η Γη με τη Σελήνη.

 
Η αποστολή αυτή που ήταν η πρώτη σε τροχιά γύρω από τον Ερμή, διήρκεσε από το 2004 ως και το 2015 συλλέγοντας πολύτιμες πληροφορίες για αυτόν, όπως η ύπαρξη παγωμένου νερού στον βόρειο πόλο του.
 
Φωτογραφία: NASA / JHU APL / CIW
 
Περισσότερα για τη διαστημική εξερεύνηση αλλά και τις ευρύτερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), που μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!
 

 

Παρασκευή 4 Ιουλίου 2025

Σημαιόμορφο νέφος στο Matterhorn

Στα τέλη Μαΐου στο βουνό Matterhorn στις Άλπεις, εμφανίστηκε ένα σημαιόμορφο νέφος (banner cloud) δηλαδή νέφος που μοιάζει με σημαία. Αυτά τα νέφη είναι σχεδόν στάσιμα και δημιουργούνται στην υπήνεμη πλευρά απότομων κορυφών όπως αυτή στη φωτογραφία. Εδώ, ο άνεμος φυσά από δεξιά προς τα αριστερά.

 
Αν και ο ακριβής μηχανισμός δημιουργίας του αποτελεί αντικείμενο έρευνας, η επικρατούσα θεωρία αναφέρει πως, ο σφοδρός άνεμος ψηλά στην κορυφή δημιουργεί υποπίεση η οποία προκαλεί ανύψωση αερίων μαζών στην υπήνεμη πλευρά του βουνού. Αυτές οι αέριες μάζες, καθώς ανυψώνονται, και υπό την προϋπόθεση ότι έχουν επαρκή υγρασία, διαστέλλονται και ψύχονται με αποτέλεσμα τη συμπύκνωσή τους σε ορατά νέφη.
 
Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!