Η άνθιση του φυτοπλαγκτού στη Νορβηγία

τη δορυφορική εικόνα, φαίνεται το Hardangerfjord (το 2ο μεγαλύτερο σε μήκος φιόρδ της Νορβηγίας), να έχει αποκτήσει ένα ανοιχτό χαρακτηριστικό τιρκουάζ χρώμα. Καθώς προχωράμε στο καλοκαίρι (στο Β. Ημισφαίριο) και οι ώρες ηλιοφάνειας αυξάνουν, ευνοείται και η άνθιση του φυτοπλαγκτού στις θάλασσες.

Στην κάτω εικόνα, φαίνεται το ίδιο μέρος όπως φωτογραφήθηκε από ερευνητικό σκάφος του Ινστιτούτου θαλασσίων ερευνών της Νορβηγίας.

Άνω φωτογραφία: NASA / Terra (MODIS), 30.05.2020.

Κάτω φωτογραφία: Irene Huss / Ινστιτούτο θαλασσίων ερευνών Νορβηγίας

Το σπάνιο τόξο Wegener

Σπανιότατη λήψη οπτικών φαινομένων στον ουρανό του Sunderland, στην Αγγλία στις 8/6 το απόγευμα. Ο φακός είναι στραμμένος μακριά από τον Ήλιο, κοντά στο ανθήλιο (το διαμετρικό, ως προς τον Ήλιο, σημείο στον ουρανό), το οποίο βρίσκεται πάνω αριστερά στο συγκεκριμένο κάδρο (προς το σημείο που οι δυο λευκές καμπύλες τείνουν να προσεγγίσουν η μία την άλλη).

Η έντονη λευκή καμπύλη αποτελεί τμήμα του παρηλιακού κύκλου (ο οποίος περνά από τα παρήλια και το κέντρο του Ήλιου στον ουρανό). Η πιο αμυδρή καμπύλη είναι τμήμα του τόξου Wegener (το τόξο αυτό εφάπτεται στη γνωστή άλω των 22 μοιρών και όταν εμφανίζεται ολόκληρο, τότε φτάνει ως το ανθήλιο).

Φωτογραφία: Jo Stewart -- https://twitter.com/jostewart7

Πολυώροφο φακοειδές νέφος

Εντυπωσιακό «πολυώροφο» φακοειδές νέφος (lenticular cloud), στο North Yorkshire της Αγγλίας στις 6/6. Αυτά τα νέφη που, πολλές φορές μοιάζουν με ιπτάμενο δίσκο, δημιουργούνται όταν υπάρχει ευστάθεια στην ατμόσφαιρα (καλός καιρός), ισχυρός άνεμος στα χαμηλά στρώματα και ικανοποιητική υγρασία στα μεσαία στρώματα.

Ο άνεμος, όταν συναντήσει ένα εμπόδιο, όπως ένα βουνό, τότε αναγκάζεται σε ανύψωση και ψύξη. Αν ψυχθεί αρκετά (και υπό την προϋπόθεση ότι υφίσταται ικανοποιητική υγρασία) τότε συμπυκνώνεται σε ορατά νέφη τα οποία «σμιλεύονται» τόσο από την κατεύθυνση του ανέμου, όσο και από το γεγονός ότι υπάρχει ευστάθεια (επομένως τα νέφη δεν έχουν τάση να αναπτυχθούν περαιτέρω κατακόρυφα). Στη συνέχεια, αν υπάρχει αρκετή υγρασία στο επίπεδο (ύψος) του νέφους, τότε θα συσσωρευτούν και άλλα νεφικά στρώματα στο προϋπάρχον. Αυτά τα νέφη μοιάζουν σχεδόν στάσιμα πάνω από λόφους και βουνά ακόμη και για αρκετές ώρες.

Φωτογραφία: Joe Lord -- Πηγή: https://twitter.com/northyorkswx

Μετά τα χιόνια, ήρθαν οι πλημμύρες στη Λαπωνία

Ο φετινός χειμώνας για τη Λαπωνία, το βορειότερο κομμάτι της Φινλανδίας, εντός του Αρκτικού κύκλου, ήταν ο πιο χιονοβόλος των τελευταίων 60 ετών. Τον Ιανουάριο, πολλές περιοχές είχαν το τριπλό ύψος στρωμένου χιονιού στο έδαφος, σε σχέση με τα κανονικά για την εποχή.

Ωστόσο, στα τέλη Μαΐου, ένα κύμα ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών έλιωσε απότομα όλη αυτή την ποσότητα χιονιού με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν πολλές περιοχές. Στη δορυφορική φωτογραφία, βλέπουμε την περιοχή Ivalo στην Φινλανδία, στις 25/5, με αρκετές περιοχές να έχουν ακόμη χιονοκάλυψη, ενώ άλλες να έχουν λάσπες (καφέ χρώμα) από τις πλημμύρες λόγω της απότομης τήξης του χιονιού.

Φωτογραφία: NASA/LandSat 8 (OLI)

Κονιορτοστρόβιλοι στον Άρη από ψηλά!

Έχουμε δει, σε παλαιότερες αναρτήσεις μας, κονιορτοστρόβιλους (dust devils) φωτογραφημένους ή βιντεοσκοπημένους από το έδαφος, αλλά ποτέ από ψηλά. Σε αυτή τη φωτογραφία, βλέπουμε έναν κονιορτοστρόβιλο στον Άρη (συμβαίνουν αναρίθμητοι στην ξηρή Αρειανή επιφάνεια), όπως φωτογραφήθηκε από τη διαστημική συσκευή Mars Reconnaissance Orbiter της NASA, η οποία είναι σε τροχιά στον «κόκκινο πλανήτη».

Ο συγκεκριμένος έχει ύψος σχεδόν 20 km (περίπου 2.5 φορές το ύψος του Έβερεστ) και διάμετρο μόλις 200 m.

Θυμίζουμε ότι οι κονιορτοστρόβιλοι δημιουργούνται σε ξηρό περιβάλλον, όπως αυτό στον Άρη και σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να αποκτήσουν μεγάλο ύψος (της τάξης του χιλιομέτρου στη Γη, και μία τάξη μεγέθους παραπάνω στον Άρη).

Φωτογραφία: NASA / JPL – Caltech / University of Arizona.

Η άνθιση του φυτοπλαγκτού

Είναι η εποχή που το φυτοπλαγκτόν κάνει αισθητή την παρουσία του και σε πιο βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Ωστόσο, σε περιοχές όπως στη βορειοδυτική ακτή της Αφρικανικής ηπείρου (εδώ φαίνονται οι ακτές της Μαυριτανίας), οι συνθήκες είναι σχεδόν πάντα ευνοϊκές για την άνθισή του.

Ο συνδυασμός καθιζημάτων (από τη συνεχή ανάδευση των υδάτων) και φυτοπλαγκτού δημιουργεί αυτήν την ιδιαίτερη, πράσινη απόχρωση στα νερά του Ατλαντικού, κοντά στις ακτές. Η δορυφορική φωτογραφία ελήφθη στις 5/5.

Φωτογραφία: NASA / Aqua (MODIS)

Μερική έκλειψη Ηλίου στις 21/6 στην Ελλάδα

Μια μερική ηλιακή έκλειψη θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε και στη χώρα μας στις 21/6 το πρωί. Η έκλειψη αυτή είναι δακτυλιοειδής και στην Ελλάδα θα φανεί ως μερική.

Μερική, διότι θα καλυφθεί μόνο τμήμα του ηλιακού δίσκου. Δακτυλιοειδής διότι η φαινόμενη διάμετρος της Σελήνης στις 21/6, είναι ελαφρώς μικρότερη από εκείνη του Ήλιου. Το τελευταίο σημαίνει πως, αν βρισκόμασταν σε μέρη (π.χ. Κεντρική Αφρική, Νότια Ασία) όπου στη συγκεκριμένη έκλειψη, ο Σεληνιακός δίσκος θα περάσει ολόκληρος μπροστά από τον Ηλιακό, θα βλέπαμε ένα φωτεινό «δαχτυλίδι» στον ουρανό, χωρίς να έχουμε πλήρη κάλυψη του Ηλιακού δίσκου όπως συμβαίνει στις ολικές εκλείψεις.

Αυτό διότι η απόσταση της Σελήνης από τη Γη δεν είναι σταθερή αλλά κυμαίνεται από ~360000 km ως ~400000 km. Ανάλογα λοιπόν με την απόσταση που θα έχει η Σελήνη από τη Γη σε μια έκλειψη, θα μεταβάλλεται και η φαινόμενη διάμετρός της. Αν η Σελήνη είναι πλησιέστερα σε εμάς, η φαινόμενη διάμετρός της θα είναι ικανή να καλύψει πλήρως τον Ηλιακό δίσκο (ολική έκλειψη). Αν είναι πιο μακριά, τότε η φαινόμενη διάμετρός της δεν θα είναι ικανή να καλύψει πλήρως τον Ηλιακό δίσκο (δακτυλιοειδής έκλειψη).

Το μέγιστο της έκλειψης θα συμβεί στις 08:28 το πρωί ώρα Ελλάδος με την εικόνα να προσομοιώνει εκείνη τη στιγμή. Θα καλυφθεί περίπου το 10% (Β. Ελλάδα) με 20% (Καστελλόριζο) του Ηλιακού δίσκου. Σε κάθε περίπτωση, για την παρατήρηση της έκλειψης, οφείλετε να λαμβάνετε τα απαραίτητα μέτρα προστασίας για τα μάτια σας!

Μια δακτυλιοειδή έκλειψη στην οποία θα απολαύσουμε αυτό το «δαχτυλίδι» στη χώρα μας, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε την 1/6/2030.

Πηγή εικόνας: https://www.timeanddate.com/eclipse/in/greece/athens?iso=20200621

Μικροσκοπικοί πυρηνικοί αντιδραστήρες από 3D εκτυπωτές

Σε αυτό το βίντεο βλέπουμε την εξέλιξη των πυρηνικών αντιδραστήρων, εντός της τρέχουσας δεκαετίας. Στο Oak Ridge National Laboratory, στις ΗΠΑ, γίνεται επίδειξη 3D εκτύπωσης μικροσκοπικού πυρηνικού αντιδραστήρα (ονόματι TCR, Transformational Challenge Reactor) με την κεντρική περιοχή του να αποτελείται από καρβίδιο του πυριτίου (ένα εξαιρετικά ανθεκτικό κεραμικό υλικό το οποίο έχει τη μεγαλύτερη αντοχή απέναντι στη διάβρωση, ανάμεσα σε υλικά της κατηγορίας του και με σημείο τήξης 2730 βαθμών Κελσίου).

Η κατασκευή, συνολικά, μπορεί να μην ξεπερνάει το 1 κυβικό μέτρο σε όγκο, ωστόσο θα μπορεί να παράγει ως 3 MW ισχύος (αρκετή για τις ανάγκες ~1000 οικιών). Από τις καινοτομίες του νέου αυτού «μικροσκοπικού» αντιδραστήρα, είναι η ψύξη του με ήλιο αντί νερού (που χρησιμοποιούν οι περισσότεροι παλαιού τύπου) και οι νέες πολύπλοκες αλλά ιδιαίτερα αποδοτικές αρχιτεκτονικές που μπορούν, για πρώτη φορά, να εφαρμοστούν, καθώς ο συγκεκριμένος αντιδραστήρας εκτυπώνεται κατά στρώματα από τον εκτυπωτή.

Εκτός αυτού, θα υπάρχει πλέον η δυνατότητα για παρακολούθηση του αντιδραστήρα, με αισθητήρες από το εσωτερικό του (ενώ ως σήμερα μπορούσαμε να το κάνουμε μόνο εξωτερικά). Ακόμη, αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης (τους έχουμε δει σε άλλες αναρτήσεις μας και πολλές φορές αναφέρονται απλουστευμένα ως «τεχνητή νοημοσύνη»), μπορούν να ελέγχουν αν υπάρχει κάποια ατέλεια κατά την εκτύπωση ή μετά τη δημιουργία του αντιδραστήρα. Εν ολίγοις, πολύ μικρότερο μέγεθος, ακόμη μεγαλύτερη ασφάλεια και ενεργειακή απόδοση με το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Βίντεο: Oak Ridge National Laboratory, US Department of Energy.

Πηγή: https://youtu.be/oiOyvS-1OEM

Sprites, airglow και ατμοσφαιρικά βαρυτικά κύματα μαζί με καταιγίδες σε ένα!

Εντυπωσιακό βίντεο από το δυτικό Τέξας, στις 13/5, με καταιγίδες στον ορίζοντα (περίπου 200 km μακριά από τον παρατηρητή), ενώ στον ουρανό διακρίνεται πράσινο και κόκκινο airglow, μαζί με ατμοσφαιρικά βαρυτικά κύματα (δεν έχουν σχέση με τα κύματα βαρύτητας της Γενικής Σχετικότητας). Εκτός αυτών, οι κόκκινες στιγμιαίες λάμψεις πάνω από τις καταιγίδες και σχεδόν στη μέση του κάδρου είναι red sprites.

Περί airglow, ατμοσφαιρικών βαρυτικών κυμάτων και red sprites, έχουμε δει και σε παλαιότερες δημοσιεύσεις μας (μπορείτε να δείτε λεπτομέρειες για αυτά, όπως και εικόνες και από τη χώρα μας, στον τόμο Ι του έργου μας, ενώ περί των κυμάτων βαρύτητας της Γενικής Σχετικότητας θα βρείτε λεπτομέρειες στον τόμο ΙΙ).

Βίντεο: McDonald Observatory

Πηγή: https://youtu.be/UTCoT08HkMk

Η τροχιά του Falcon 9

Εντυπωσιακή φωτογραφία μακράς έκθεσης με την τροχιά του πυραύλου Falcon 9 της SpaceX τα ξημερώματα σήμερα από το ακρωτήριο Canaveral στις ΗΠΑ. Ο επαναχρησιμοποιούμενος πύραυλος Falcon 9, στη συνέχεια, προσγειώθηκε ασφαλώς σε κατάλληλα προσαρμοσμένη ρομποτικά ελεγχόμενη θαλάσσια πλατφόρμα (drone ship).

Ο Falcon 9 έθεσε σε τροχιά 58 ακόμη δορυφόρους Starlink (2 λιγότερους από ότι συνήθως, καθώς αυτή τη φορά, στο φορτίο υπήρχαν και 3 μικροί δορυφόροι SkySat της εταιρείας Planet). Τον Ιούνιο, η SpaceX έχει προγραμματίσει 4 τέτοιες εκτοξεύσεις στα πλαίσια του Starlink.

Βλέπε περισσότερα για το Starlink: https://antisimvatikos.blogspot.com/2020/04/starlink.html

Φωτογραφία: SpaceX -- https://twitter.com/SpaceX

Τεχνητή νοημοσύνη στη μάχη εναντίον του κορωνοϊού

Από τον Δεκέμβρη του 2019, οπότε και ξεκίνησε από την Κίνα, η πανδημία του νέου κορωνοϊού (SARS-CoV-2), υπεύθυνου για την ασθένεια με το όνομα COVID-19, έχουν δημοσιευτεί αρκετές χιλιάδες επιστημονικά paper σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, σχετικά με αυτόν. Αυτό, φέρνει στο προσκήνιο ένα τεχνικό θέμα σχετικά με τη δυνατότητα παρακολούθησης όλων των εξελίξεων αλλά και της αναζήτησης λύσεων (π.χ. αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης του ιού, εύρεσης εμβολίου, απαντήσεις για μη-προφανείς παράγοντες που συνεισφέρουν σε βαρύτερη ή ελαφρύτερη εκδήλωση του ιού, κ.α.) μέσα από τον ορυμαγδό δημοσιεύσεων.

Κάπου εδώ, έρχεται να βοηθήσει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Μια ανάλογη περίπτωση για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να λειτουργήσει σε αυτό το πλαίσιο, είχαμε δει και παλαιότερα (https://fkp2100.blogspot.com/2019/12/blog-post_21.html). Για πρώτη φορά επισήμως, ανακοινώθηκε την 1/6, από τον Λευκό Οίκο στις ΗΠΑ, ότι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας μαζί με πανεπιστήμια (π.χ. National Library of Medicine, Allen Institute for AI, Georgetown University, Microsoft Research, κ.α.), θα συνεργαστούν χρησιμοποιώντας τα δεδομένα από περίπου 30000 επιστημονικές δημοσιεύσεις σχετικά με τον κορωνοϊό αλλά και την ευρύτερη «οικογένεια» των κορωνοϊών, ώστε να τροφοδοτήσουν τεχνητά νευρωνικά δίκτυα αναζητώντας «κρυμμένα» δεδομένα και λύσεις μέσα σε αυτά, με τη μέθοδο της βαθειάς μηχανικής μάθησης (deep learning), η οποία αποτελεί ένα είδος «στενής» τεχνητής νοημοσύνης.

Περισσότερα για τη μηχανική μάθηση και την τεχνητή νοημοσύνη, στον τόμο ΙΙΙ του έργου μας «Τα φυσικά φαινόμενα» που αναμένεται εντός του 2020.

Παρήλιο «πελεκάνος»

Όταν ένας μοναχικός θύσανος (τύπος νέφους), βρίσκεται στη σωστή θέση τη σωστή στιγμή, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα λαμπρό παρήλιο. Ο φωτογράφος αναφέρει ότι, το σχήμα, του θυμίζει πελεκάνο. Η φωτογραφία ελήφθη στις 16/5/2019, στο Irlam της Αγγλίας.

Φωτογραφία: Kevin Bradshaw -- https://twitter.com/KDBraddy

Υδροσίφωνας βγαίνει στη στεριά στο Mississippi στις ΗΠΑ

Υδροσίφωνας (ή υδροστρόβιλος ή σίφωνας θαλάσσης), όπως τον κατέγραψε σε βίντεο ο Rick Minkler, στις 14/5, στο Gautier του Mississippi στις ΗΠΑ.

Ο υδροσίφωνας είναι ασθενέστερος από τον σίφωνας ξηράς, ενώ ο μηχανισμός δημιουργίας του είναι λίγο διαφορετικός. Φυσικά, υπάρχει και η περίπτωση δημιουργίας του, σπανιότερα όμως, με τον ίδιο μηχανισμό με το σίφωνα ξηράς, οπότε ένας τέτοιος υδροσίφωνας είναι ισχυρότερος (αποκαλείται tornadic waterspout).

Δημιουργείται κάτω από νέφη TCu (Towering Cumulus, πυργοειδείς σωρείτες), Cb (Cumulonimbus, σωρειτομελανίες) αλλά έχει καταγραφεί και με Cu (Cumulus, σωρείτες). Είναι μικρότερος σε διαστάσεις σε σχέση με εκείνον της ξηράς και συνοδεύεται από αισθητά μικρότερες ταχύτητες ανέμου.

Βίντεο: Rick Minkler / Πηγή: https://twitter.com/Weatheric

Υπεράριθμα τόξα στην Ισπανία

Μια πολύ όμορφη εικόνα αντίκρισε το πρωί στις 11/5, στην περιοχή Fuengirola της Ισπανίας ο Juan Jose Alarcón Adalid. Υπεράριθμα ουράνια τόξα (φαίνονται ως "αντίγραφα" δεξιά από το κύριο/πρωτεύον ουράνιο τόξο).

Αυτά προκύπτουν ως ασθενέστερες και λεπτότερες χρωματιστές ζώνες, εντός του πρωτεύοντος (πολύ σπανιότερα και εντός του δευτερεύοντος) ουράνιου τόξου, κάτω από την ιώδη/μπλε ζώνη του. Αυτές οι ζώνες γίνονται ολοένα και πιο ασθενικές όσο απομακρύνονται από το πρωτεύον ουράνιο τόξο.

Η ύπαρξή τους συνδέεται με την ύπαρξη πολλών παρόμοιων σταγονιδίων, σχετικά μικρού μεγέθους (με διάμετρο ~0.4 – 0.8 mm χοντρικά). Όσο πιο μικρή η διάμετρος των σταγονιδίων, τόσο μεγαλύτερη η απόσταση ανάμεσα στα υπεράριθμα τόξα. Αυτή η τελευταία πληροφορία μας ωθεί να υποθέσουμε ότι τα σταγονίδια που εμπλέκονται στο φωτογραφημένο φαινόμενο είναι μικρά (~0.4 mm).

Φωτογραφία: Juan Jose Alarcón Adalid -- https://twitter.com/Adalid883

Νότιο Σέλας στην Ανταρκτική

Το Νότιο Σέλας δεσπόζει πάνω από τους πάγους της Ανταρκτικής, στον ερευνητικό σταθμό Casey, σε γεωγραφικό πλάτος 66 μοιρών νότια. Τη φωτογραφία αυτή μοιράζεται μαζί μας η γιατρός του σταθμού, N. Behrendorff.

Πηγή: https://twitter.com/AusAntarctic