Ο αστεροειδής “Donald Johanson” και η "Lucy"

Στις 20/4, το διαστημικό όχημα της NASA με το όνομα “Lucy”, μας έστειλε φωτογραφίες (μία εκ των οποίων είναι αυτή που συνοδεύει την ανάρτησή μας) καθώς περνούσε σε απόσταση μικρότερη από 1000 km από τον αστεροειδή “Donald Johanson” ο οποίος βρίσκεται στην εσωτερική ζώνη των αστεροειδών (μια ζώνη με αστεροειδείς που περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο και βρίσκονται διασκορπισμένοι σε μια τροχιά ανάμεσα στον Άρη και τον Δία). Αυτή η διαστημική κοτρόνα έχει μήκος 8 km και μέγιστο πλάτος 3.5 km.

 

Η “Lucy” είναι μια διαστημική συσκευή που έχει αποστολή διάρκειας 12 ετών (ξεκίνησε στα τέλη του 2021) και αναμένεται να «συναντήσει» 8 διαφορετικούς αστεροειδείς (2 από την κύρια ζώνη των αστεροειδών όπως αυτός που «φιλοξενούμε» σήμερα) και 6 «τρωικούς» (αστεροειδείς που βρίσκονται στην τροχιά του Δία). Οι τελευταίοι θεωρούνται σημαντικοί, καθώς περιέχουν τις «πρώτες ύλες» της δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος, οι οποίες οδήγησαν στον μετέπειτα σχηματισμό των πλανητών.

 

Όπως αυτοί οι αστεροειδείς μπορεί να είναι «απολιθώματα» από την αρχή της δημιουργίας του ηλιακού συστήματος, έτσι και η “Lucy” από την οποία πήρε το όνομά της η διαστημική συσκευή, αποτελούσε το πρώτο γνωστό δείγμα ανθρώπου που είχε βρεθεί. Η “Lucy” ο μισός σκελετός της οποίας βρέθηκε απολιθωμένος στην Αιθιοπία το 1974 από τον παλαιοανθρωπολόγο Donald Johanson (από όπου πήρε το όνομά του ο αστεροειδής στον οποίο αναφερόμαστε σήμερα), χρονολογείται ότι έζησε περίπου 3.2 εκατομμύρια έτη πριν.

 

Η διαστημική συσκευή φέρει φασματογράφους και κάμερες ικανά να αναγνωρίσουν διάφορα στοιχεία στην επιφάνεια των αστεροειδών, να απεικονίσουν το θερμικό τους προφίλ και φυσικά να μας μεταφέρουν τις πιο αναλυτικές εικόνες των «τρωικών» αστεροειδών που θα έχουμε δει ποτέ.

 

Περισσότερα: https://science.nasa.gov/.../nasas-lucy-spacecraft.../

 

 

Φωτογραφία: NASA / Goddard / SwRI / Johns Hopkins APL / NOIRLab

 

Περισσότερα για τους κομήτες, τους αστεροειδείς, τη διαστημική εξερεύνηση αλλά και τις ευρύτερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), που μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

 

4 εξωπλανήτες με στερεά επιφάνεια στο αστέρι του Barnard

Το αστέρι του Barnard είναι ένας μικρός ερυθρός νάνος της «διαστημικής γειτονιάς» μας, μόλις 5.96 έτη φωτός μακριά από τη Γη, λίγο πιο μακριά από το τριπλό αστρικό σύστημα «Άλφα Κενταύρου» σε απόσταση λίγο παραπάνω από 4 έτη φωτός. Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο στο επιστημονικό περιοδικό “The Astrophysical Journal Letters”, αναφέρεται η ανακάλυψη 4 πλανητών γύρω από αυτό το αστέρι.

 

Οι πλανήτες αυτοί έχουν πιθανότατα στερεή επιφάνεια, μάζα συγκρίσιμη με αυτήν του Άρη και βρίσκονται πολύ κοντά στο μητρικό τους αστέρι (το οποίο έχει μάζα ~ 1/7 αυτής του Ήλιου), κάτι που υποδεικνύει ότι είναι πολύ θερμοί για να φιλοξενούν ζωή. Επίσης, οι παρατηρήσεις μάλλον αποκλείουν την ύπαρξη άλλων πλανητών (πέρα από αυτούς τους 4), στην κατοικήσιμη ζώνη του αστέρα του Barnard.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/adb8d5

 

Η εικόνα αποτελεί καλλιτεχνική απεικόνιση των 4 πλανητών που περιφέρονται γύρω από τον αστέρα του Barnard (R. Proctor and J. Pollard / International Gemini Observatory / NOIRLab / AURA / NSF)

Περισσότερα για τους εξωπλανήτες και τη διαστημική εξερεύνηση, θα βρείτε στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ολίσθηση πλαγιάς κατά την ώρα μεγάλου σεισμού στη Μιανμάρ

Αυτό είναι ένα βίντεο που θα χρειαστεί να το δείτε ξανά και ξανά για να αντιληφθείτε την ισχύ που έχουν οι μεγάλοι σεισμοί όπως αυτός που συνέβη στη Μιανμάρ στο τέλος Μαρτίου και ήταν μεγέθους 7.7 βαθμών στην κλίμακα Richter (για την ακρίβεια, το μέγεθος του σεισμού αυτού δεν δόθηκε σε αυτήν την κλίμακα, ωστόσο η προσέγγιση αυτή είναι ικανοποιητική). Αγνοήστε την σιδερένια πόρτα που ανοίγει και κοιτάξτε περίπου στο 14’’ όλο το τοπίο έξω από την περίφραξη να ολισθαίνει! Πραγματικά εντυπωσιακή καταγραφή που πιθανότατα είναι η πρώτη του είδους της και θα χρησιμοποιείται ως παράδειγμα στα τμήματα Γεωλογίας σε όλον τον πλανήτη.

Το συγκεκριμένο σημείο (από τις συντεταγμένες που δίνονται στην περιγραφή του βίντεο) βρίσκεται σχεδόν πάνω στο ρήγμα ολίσθησης Sagaing (κυρίως ηπειρωτικό και δεξιόστροφο), το οποίο έχει μήκος 1400 km και περνά μέσα από την Μιανμάρ και το σημείο στο οποίο βρίσκεται και η κάμερα. 530 km από αυτό το ρήγμα εκτιμάται πως «έσπασαν» ή «ενεργοποιήθηκαν». Το ρήγμα αυτό έχει μακρά ιστορία μεγάλων και συχνών σεισμών με ανάλογες εντάσεις (από 7 ως 8 Richter κατά κανόνα).

 

Βίντεο: https://youtu.be/77ubC4bcgRM?si=OBgEpFaB-N4SG3PS

 

 

Περισσότερα για τους σεισμούς, τα ηφαίστεια, τα τσουνάμι και μέγα-τσουνάμι, όπως και για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

Τροφοδοσία αντιδραστήρα (βασισμένου στο Θόριο) εν ώρα λειτουργίας από τους Κινέζους

Μέσα στον Απρίλιο, Κινέζοι επιστήμονες σε συνέδριο της Κινεζικής ακαδημίας επιστημών ανακοίνωσαν, μέσω του Xu Hongjie που ηγείται του συγκεκριμένου εγχειρήματος, ένα πολύ σημαντικό βήμα όσο αφορά τους αντιδραστήρες Θορίου (για την ακρίβεια, ονομάζονται αντιδραστήρες *βασισμένους* στο Θόριο, καθώς το σχάσιμο υλικό είναι το Ουράνιο όπως θα δούμε). Κατάφεραν να επιτύχουν τροφοδοσία του αντιδραστήρα ενώ αυτός ήταν σε λειτουργία! Τι είναι όμως οι αντιδραστήρες Θορίου και γιατί αυτό αποτελεί επιτυχία;

 

Ο αντιδραστήρας Θορίου αποτελεί πυρηνικό αντιδραστήρα παραγωγής ενέργειας μέσω σχάσης. Αποτελεί αντιδραστήρα τηγμένου άλατος (Molten Salt Reactor ή MSR). Το σχάσιμο υλικό είναι το Ουράνιο-233 στο οποίο μετατρέπεται το Θόριο το οποίο περιέχει ο αντιδραστήρας, μετά την πρόσληψη νετρονίου. Το Θόριο βρίσκεται εξαρχής τηγμένο στον αντιδραστήρα μαζί με άλατα (π.χ. φθοριούχο λίθιο και φθοριούχο Βηρύλλιο) που δρουν ως ψυκτικό μέσο, με αποτέλεσμα να υπερέχει σε ασφάλεια από κάθε άποψη, καθώς ακόμη και αν αστοχήσει το σύστημα ψύξης, το τηγμένο άλας Θορίου ψύχεται και στερεοποιείται. Κατά τη λειτουργία, αν το μείγμα υπερθερμανθεί τότε διογκώνεται μειώνοντας την αντιδραστικότητα και οδηγώντας κατά συνέπεια σε διορθωτική ψύξη. Οι αντιδραστήρες που διαθέτουμε σήμερα, έχουν σύστημα ψύξης το οποίο λειτουργεί συνεχώς και χρησιμοποιεί, συνήθως, νερό. 

 

Πέρα από την παθητική ασφάλεια που παρέχει αυτός ο αντιδραστήρας, μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει πυρηνικά απόβλητα άλλων αντιδραστήρων για την παραγωγή ενέργειας, ενώ ο ίδιος παράγει πολύ λιγότερα τέτοια και με πολύ μικρότερη διάρκεια ζωής. Επίσης, η χρήση άλατος αντί νερού του επιτρέπει να απορροφήσει πολύ μεγαλύτερα ποσά θερμότητας σε κανονική ατμοσφαιρική πίεση με αποτέλεσμα να λειτουργεί σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (ενδεικτικά ~700 βαθμοί Κελσίου έναντι 300 βαθμών Κελσίου για τους «συμβατικούς» αντιδραστήρες ύδατος) χωρίς να υπάρχει η ανάγκη (και το ανάλογο κόστος) διατήρησης πολύ υψηλών πιέσεων όπως στους αντιδραστήρες με νερό. Ένα ακόμη πλεονέκτημα που προκύπτει από τη λειτουργία σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες είναι ότι η θερμότητα που εξάγεται ως «παρά-προϊόν» μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε βιομηχανικές διαδικασίες όπως η παραγωγή «πράσινου υδρογόνου» για κάθε χρήση (θυμίζουμε ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά τη λειτουργία ενός πυρηνικού εργοστασίου είναι μηδενικές, επομένως αποτελεί μια αμιγώς «πράσινη λύση» ενάντια στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής).

 

Το Θόριο στη Γη βρίσκεται σε αφθονία (μεγαλύτερα αποθέματα σε Ινδία, Βραζιλία, Αυστραλία και κοντά μας σε Αίγυπτο, Τουρκία) σε σχέση με το Ουράνιο που χρησιμοποιούν οι «συμβατικοί» αντιδραστήρες. Ακόμη, τα παραπροϊόντα αυτού του τύπου αντιδραστήρα, δεν είναι κατάλληλα για την κατασκευή πυρηνικών όπλων. 

 

Οι Κινέζοι ισχυρίζονται ότι κατάφεραν όχι μόνο να λειτουργήσουν αλλά και να τροφοδοτήσουν με νέο υλικό τον πειραματικό αντιδραστήρα τηγμένου άλατος (βασισμένου στο Θόριο) που διαθέτουν στην έρημο Gobi, χωρίς να χρειαστεί να τον απενεργοποιήσουν για αυτή τη διαδικασία. Στους συμβατικούς αντιδραστήρες, αν χρειαστεί να γίνει μια επέμβαση (π.χ. να προστεθεί νέο υλικό), τότε ο αντιδραστήρας θα πρέπει να κλείσει για αρκετές μέρες ως εβδομάδες. Στον συγκεκριμένο αντιδραστήρα, οι Κινέζοι επενέβησαν επιτυχώς ενώ αυτός ήταν σε λειτουργία.

 

Οι βασισμένοι στο Θόριο αντιδραστήρες, αυτή τη στιγμή δοκιμάζονται ή έχουν δοκιμαστεί σχεδόν σε όλο τον κόσμο (π.χ. Αγγλία, Βραζιλία, Ινδία, Κίνα, Γαλλία, Ιαπωνία, Ρωσία, Καναδά, Δανία, Ολλανδία), καθώς αποτελούν το μέλλον μιας πραγματικά πράσινης, ασφαλούς και αποδοτικής ενεργειακής μετάβασης. Αποτελεί επένδυση για το μέλλον, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολλές δεκαετίες ενώ στο μεταξύ προβλέπεται να έχουμε στη διάθεσή μας και τη λύση της σύντηξης. Η Κίνα εκτιμά ότι θα έχει αντιδραστήρες με βάση το Θόριο για επιχειρησιακή χρήση ως το τέλος της δεκαετίας.

 

Πηγή είδησης: https://www.dailymail.co.uk/.../Nuclear-breakthrough...

 

Περισσότερα για την πυρηνική ενέργεια, τη σχάση, τη σύντηξη, τον τρόπο λειτουργίας των αντιδραστήρων, όπως και για τη ραδιενέργεια αλλά και για τις μελλοντικές εξελίξεις στο χώρο της ενέργειας παγκοσμίως, θα βρείτε στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Το έτος 536 και οι δακτύλιοι σε θαμμένα δέντρα

Από τους δακτυλίους στο εσωτερικό του κορμού ενός δέντρου, μπορούμε να αντλήσουμε πολλές πολύτιμες πληροφορίες για τις χρονιές στις οποίες αναπτυσσόταν το δέντρο αυτό. Για παράδειγμα, στη συγκεκριμένη φωτογραφία, βλέπουμε τους δακτυλίους ενός δέντρου που ήταν θαμμένο στον ελβετικό παγετώνα Aletsch. Διακρίνεται το έτος 536 οπότε και ο φλοιός που αναπτύχθηκε τότε ήταν λεπτότερος και λιγότερο πυκνός.

 

Τι συνέβη όμως το έτος 536; Τουλάχιστον τρεις ταυτόχρονες πολύ μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις στις αρχές του 536 ή τα τέλη του 535 (ακόμη άγνωστης προέλευσης αλλά πιθανολογείται ότι συνέβησαν στις σημερινές ΗΠΑ), οι οποίες ταπείνωσαν την μέση θερμοκρασία στην Ευρώπη τους καλοκαιρινούς μήνες κατά 2.5 βαθμούς Κελσίου κάτω από τον τότε κλιματικό μέσο όρο. Το θείο που εισήχθη στην ατμόσφαιρα από τις εκρήξεις, ήταν αρκετό για να ανακλαστεί αρκετό ηλιακό φως και να μην υπάρξει η συνήθης ανάπτυξη στα δέντρα εκείνη τη χρονιά.

 

Στην Κωνσταντινούπολη, από τον Μάρτιο του 536 ο ουρανός σκοτείνιασε. Ακολούθησε τουλάχιστον μία ακόμη ανάλογη ηφαιστειακή έκρηξη το 547, κάτι που παρέτεινε την περίοδο ψύχους και σκότους, πείνας και ασθενειών. Η περίοδος από το 536 ως το 560, κατά κάποιους θεωρείται η χειρότερη στην ιστορία.

 

Πηγή: https://bsky.app/profile/subfossilguy.bsky.social

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Το Tonga μείωσε πρόσκαιρα κατά 0.1 βαθμούς Κελσίου τη θερμοκρασία στο νότιο ημισφαίριο

Η εντυπωσιακή έκρηξη του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Tonga στις 15/1/2022 γίνεται αντικείμενο μιας ακόμη έρευνας, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Nature Communications Earth & Environment” στα τέλη Μαρτίου. Σύμφωνα με αυτήν, οι συνέπειες της έκρηξης ήταν η πρόσκαιρη ψύξη του νοτίου ημισφαιρίου κατά 0.1 βαθμούς Κελσίου το 2023 και η σχεδόν αμελητέα θέρμανση του βορείου ημισφαιρίου.

 

Αρχικά δεν αναμενόταν κάποια ιδιαίτερη ψύξη σε παγκόσμια κλίμακα, καθώς η ποσότητα θείου που παρήχθη από το ηφαίστειο δεν ήταν επαρκής για κάτι τέτοιο. Αυτό που αναμενόταν ήταν το ακριβώς αντίθετο, καθώς οι πολύ μεγάλες ποσότητες υδρατμών (οι οποίοι αποτελούν «θερμοκηπιακό» αέριο) που εισήχθησαν στη στρατόσφαιρα, θα ωθούσαν προς τα πάνω τη θερμοκρασία. 

 

Ωστόσο, μετά από έρευνα, παρατηρήσεις και ανάλυση του φαινομένου, τα σωματίδια θείου στο συγκεκριμένο ηφαίστειο ήταν 50% μικρότερα σε μέγεθος σε σχέση με εκείνα του ηφαιστείου Pinatubo (το οποίο, το 1991, με VEI 6, είχε ψύξει πρόσκαιρα αλλά σημαντικά το βόρειο ημισφαίριο). Το μικρότερο μέγεθος των συγκεκριμένων σωματιδίων και η μεγαλύτερη κινητικότητά τους, τα κάνει πιο αποτελεσματικά στην ανάκλαση του ηλιακού φωτός και τη συνεπαγόμενη ψύξη της ατμόσφαιρας. 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s43247-025-02181-9

 

Λεπτομερές άρθρο με στοιχεία, έρευνες, γραφήματα, βίντεο, κ.α. για την έκρηξη του Tonga: https://antisimvatikos.blogspot.com/2022/01/tonga.html

 

Στη δορυφορική φωτογραφία φαίνεται η εντυπωσιακή έκρηξη του εν λόγω ηφαιστείου.

Περισσότερα για τον δείκτη εκρηκτικότητας ηφαιστείων VEI αλλά και όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Τα "παροδικά φωτεινά συμβάντα" στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Το πιο πρόσφατο βιβλίο του Δρ. Χρήστου Ντουντουλάκη, τα «Παροδικά Φωτεινά Συμβάντα», θα μπορείτε να το βρείτε στην 21η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης στις 8-11/5/2025, στο stand των εκδόσεων «Οσελότος».

Το βιβλίο αυτό περιέχει μία εξήγηση (με κατανοητό τρόπο για όλους τους αναγνώστες που ψάχνονται να μάθουν περισσότερα) για όλες τις ηλεκτρικές εκκενώσεις της ανώτερης ατμόσφαιρας, όπως π.χ. τα red sprites ή «κόκκινα δαιμόνια». Ξεκινά από το πώς δημιουργούνται οι καταιγίδες και παρουσιάζει όλα τα φαινόμενα που προκύπτουν άμεσα ή έμμεσα από αυτές ως το όριο Karman (ή όριο του διαστήματος, σε ύψος 100 km από τη γήινη επιφάνεια).

 

Περισσότερα για την πρωτοποριακή ομάδα των Ελλήνων που καταγράφουν αυτά τα φαινόμενα, μπορείτε να βρείτε εδώ: https://antisimvatikos.blogspot.com/.../tles-greek...

 

Το βιβλίο αυτό μπορείτε, φυσικά, να το αποκτήσετε πάντοτε και από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Λεμούριοι και αντί-γήρανση

Οι λεμούριοι νάνοι της Μαδαγασκάρης, μπορούν να αντιστρέφουν πρόσκαιρα το «ρολόι» της κυτταρικής γήρανσης κατά την πολύμηνη περίοδο χειμερίας νάρκης. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Biology Letters” στις 12/2. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 15 λεμούριους οι οποίοι χωρίστηκαν σε 2 ομάδες. Την ομάδα που έπεσε σε νάρκη (με τη χρήση χαμηλών θερμοκρασιών ώστε να εξομοιωθούν οι χειμερινές συνθήκες που τους ωθούν σε αυτήν) και μια ομάδα που παρέμεινε ξύπνια.

 

Στην ομάδα που έπεσε σε νάρκη, παρατηρήθηκε ότι τα τελομερή μάκραιναν, όμως όταν ξυπνούσαν τότε το μήκος τους επέστρεφε στα προ της νάρκης επίπεδα. Η επιμήκυνση αυτή, πιθανόν να αποτελεί έναν μηχανισμό αντιμετώπισης της κυτταρικής φθοράς που προκύπτει κατά την αναθέρμανση και το ξύπνημα του οργανισμού τους. Ένα αντίστοιχο φαινόμενο έχει παρατηρηθεί στον οργανισμό των αστροναυτών στον ISS. Η επιμήκυνση των τελομερών βοηθά τα κύτταρα να διαιρεθούν περισσότερες φορές, επιμηκύνοντας έτσι και τη ζωή τους σε στρεσογόνες περιόδους. Αυτό φαίνεται να λειτουργεί καθώς οι λεμούριοι νάνοι ζουν πάνω από 2 φορές περισσότερο από τα υπόλοιπα θηλαστικά που έχουν παρόμοιο μέγεθος (30 έτη έναντι περίπου 12-15).

 

Κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται, μικρά τμήματα των τελομερών του, τα οποία βρίσκονται στις άκρες των χρωμοσωμάτων, χάνονται με αποτέλεσμα τα τελομερή να μικραίνουν με το πέρασμα των χρόνων. Το χρόνιο στρες, ο καθιστικός τρόπος ζωής και η έλλειψη ύπνου επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία, και στο τέλος τα τελομερή δεν μπορούν να παρέχουν πλέον προστασία κάτι που οδηγεί τα κύτταρα να μην μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Το πώς ακριβώς οι λεμούριοι καταφέρνουν να επιμηκύνουν τα τελομερή τους δεν είναι σαφές. Εφόσον γίνει κατανοητός αυτός ο μηχανισμός, θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να αποτρέψουν τις συνδεδεμένες με το γήρας ασθένειες στους ανθρώπους, χωρίς παράλληλα να αυξάνουν το ρίσκο ανεξέλεγκτης διαίρεσης των κυττάρων οδηγώντας στον καρκίνο.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://royalsocietypublishing.org/.../10.../rsbl.2024.0531

 

Φωτογραφία λεμούριου: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:CHEIROGALEUS-1.JPG (CC BY 4.0)

 

Περισσότερα για τα τελομερή, την αντί-γήρανση όπως και τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Τα κύτταρα του δέρματος "επικοινωνούν" με ηλεκτρικά σήματα για την επούλωση πληγών

Μετά από κάποιον τραυματισμό, τα τραυματισμένα κύτταρα του δέρματος εκπέμπουν αργούς (χαμηλής συχνότητας) ηλεκτρικούς παλμούς οι οποίοι ενεργοποιούν τα γειτονικά κύτταρα, ώστε να ξεκινήσει η επούλωση της πληγής. Αυτό αναφέρεται σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS), στις 17/3.

 

Δεν είναι μόνο οι νευρώνες που «επικοινωνούν» μέσω ηλεκτρικών σημάτων, αλλά και τα κύτταρα του δέρματος. Οι ηλεκτρικοί παλμοί των τελευταίων μπορούν να ανιχνευτούν ως και μισό χιλιοστό μακριά (μερικές δεκάδες κύτταρα μακριά), ενώ διαρκούν περίπου 1-2 δευτερόλεπτα όταν οι αντίστοιχοι παλμοί των νευρώνων διαρκούν χιλιοστά του δευτερολέπτου. Οι παλμοί αυτοί συνεχίζονταν για πάνω από 5 ώρες αποτελώντας κάτι σαν «συναγερμό» για τα γειτονικά κύτταρα, ώστε να απορρίψουν τα κατεστραμμένα κύτταρα και να αναπαραχθούν με στόχο να κλείσει η πληγή.

 

Μια παρόμοια έρευνα (περί επούλωσης πληγών με τη χρήση ηλεκτρικού πεδίου που παράγεται από ράμματα ηλεκτρομηχανικής ίνας μαγνησίου, ενσωματωμένης σε βιοδιασπώμενο πολυμερές) είχε δημοσιευτεί στο “Nature Communications” τον περασμένο Οκτώβριο. Σε εκείνη, οι κινέζοι ερευνητές συμπέραναν ότι με τη χρήση αυτής της ίνας, η οποία δημιουργούσε ηλεκτρικό πεδίο μέσω των μηχανικών κινήσεων, η επούλωση γίνονταν στον μισό χρόνο και το ρίσκο για βακτηριακή λοίμωξη βρέθηκε ότι ήταν μειωμένο. Επίσης, το κόστος αυτής της ίνας είναι παρόμοιο με αυτό των σημερινών «συμβατικών» ινών.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα (Μάρτιος 2025): https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2427123122

 

Δημοσιευμένη Έρευνα (Οκτώβριος 2024): https://www.nature.com/articles/s41467-024-52354-x

 

Εικόνα κυττάρου του δέρματος: https://flic.kr/p/o16T6U (CC BY-NC-ND 4.0)

 

Περισσότερα για τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Χιονοστιβάδα στο Νεπάλ

Πλάνα που κόβουν την ανάσα, από χιονοστιβάδα στη βορειοανατολική πλευρά του βουνού Annapurna ΙΙ στο Nepal, στις 4/4. Η λήψη έγινε από το χωριό Pisang και αν δείτε το βίντεο μέχρι το τέλος, θα διαπιστώσετε ότι υπολείμματα (αεροζόλ που περιέχει κυρίως χιόνι μαζί με χώμα και κονιορτό από το έδαφος) από τη χιονοστιβάδα φτάνουν μέχρι το χωριό. Ευτυχώς, δεν υπάρχουν πληροφορίες για απώλειες. 

 

Οι χιονοστιβάδες εκκινούν όταν το βάρος ενός στρώματος χιονιού, ιδιαίτερα σε απότομες πλαγιές, είναι μεγαλύτερο από αυτό που μπορεί να συγκρατηθεί (π.χ. όταν υφίσταται συμπαγές στρώμα χιονιού πάνω σε ασθενέστερο ή όταν σημειώνεται υετός ή όταν υπάρχουν μεγάλες θερμοκρασιακές διαφορές καθ’ύψος στο στρώμα χιονιού ή όταν σημειωθούν μηχανικές δονήσεις από σεισμική ή ανθρώπινη δραστηριότητα, κ.α. ή συνδυασμός αυτών). Οι μεγαλύτερες από αυτές, μπορούν, καθώς αποκτούν μεγάλη ταχύτητα κατερχόμενες, να συμπαρασύρουν πέτρες, βράχους ακόμη και δέντρα στο διάβα τους.

 

Πηγή και πληροφορίες: https://bsky.app/profile/subfossilguy.bsky.social

Εύρεση μακριών αλυσίδων υδρογονανθράκων στον Άρη

Το 2013, το rover “Curiosity” ερευνώντας τον αρειανό κρατήρα “Yellowknife Bay”, ο οποίος μοιάζει με αυτό που κάποτε μπορεί να ήταν ο πυθμένας αρχαίας λίμνης, συνέλλεξε δείγματα από το υπέδαφος τρυπώντας σε βάθος ως και 10 εκατοστά με το τρυπάνι του. Το δείγμα αυτό εξετάστηκε με διάφορες τεχνικές στο εργαστήριο του “Curiosity” και βρέθηκαν χημικές ενδείξεις ότι εκεί πράγματι υπήρχε μια λίμνη πριν 3.7 δισεκατομμύρια έτη. Το δείγμα περιείχε οργανικά μόρια, θείο, μεθάνιο και νιτρικά άλατα. Η λίμνη αυτή υπήρχε εκεί για αρκετά εκατομμύρια έτη, παρέχοντας ένα περιβάλλον με στοιχεία απαραίτητα για τη δημιουργία ζωής.

 

Πρόσφατα, το ίδιο δείγμα εξετάστηκε με έναν διαφορετικό τρόπο, στο εργαστήριο SAM (Sample Analysis at Mars) του “Curiosity” και τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό “Proceedings of the National Academy of Sciences” στις 24/3. Εκεί ανακαλύφθηκε ότι το συγκεκριμένο δείγμα περιείχε μακριές αλυσίδες υδρογονανθράκων που περιείχαν τουλάχιστον 10-12 άτομα άνθρακα. Αυτές πιθανόν να αποτελούσαν τμήμα λιπαρών οξέων που είχαν διατηρηθεί στο δείγμα και αποσπάστηκαν κατά τη θέρμανσή του στο πείραμα. Αυτά τα οξέα αποτελούν οργανικά μόρια που μπορεί να συνδέονται με την ύπαρξη αρχαίας ζωής στον Άρη, όμως προκύπτουν και από αβιοτικές διαδικασίες. Ωστόσο, η εύρεσή τους θεωρείται ούτως ή άλλως σημαντική.

 

Εκτιμάται ότι τα δείγματα από τον πυθμένα αυτής της αρχαίας αρειανής λίμνης, μπορεί να περιέχουν και μεγαλύτερες αλυσίδες υδρογονανθράκων (με πάνω από 12 άτομα άνθρακα), ωστόσο το εργαστήριο SAM του “Curiosity” δεν έχει τη δυνατότητα να τις ανιχνεύσει. Κάτι τέτοιο θα ήταν σημαντικό καθώς, οι αβιοτικές διαδικασίες παράγουν λιπαρά οξέα με αλυσίδες υδρογονανθράκων που περιέχουν λιγότερα από 12 άτομα άνθρακα. Για αυτό το λόγο, θα πρέπει να επιστραφούν αυτά τα δείγματα στη Γη, ώστε να εξεταστούν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Αντίστοιχα δείγματα συλλέγει και το “Perseverance” στον κρατήρα “Jezero” που αποτελούσε τον πυθμένα μιας ακόμη αρχαίας αρειανής λίμνης. Μια μελλοντική αποστολή αναμένεται να μαζέψει όλα αυτά τα πολύτιμα δείγματα.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.2420580122

 

Εικόνα: https://svs.gsfc.nasa.gov/14808/#media_group_377732

 

Περισσότερα για τη διαστημική εξερεύνηση, τις προκλήσεις της, τους τρόπους αντιμετώπισης που έχουν προταθεί, όπως και τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

CRISPR εναντίον καρκίνου

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Advanced Science” στο τέλος του προηγούμενου έτους, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ χρησιμοποίησαν την τεχνική CRISPR σε ποντίκια, στοχεύοντας στην αποκοπή ενός συγκεκριμένου γονιδίου σε καρκινικά κύτταρα όγκων στο κεφάλι και το λαιμό, με αποτέλεσμα να εξολοθρεύσουν το 50% των καρκινικών όγκων. Οι καρκίνοι στο κεφάλι και τον λαιμό είναι πολύ συνηθισμένοι και αποτελούν την 5η αιτία θανάτου από καρκίνο.

 

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι αν και η συγκεκριμένη τεχνική, ως σήμερα δεν χρησιμοποιούνταν κατά του καρκίνου καθώς υπήρχε η υπόθεση ότι δεν αρκεί η επέμβαση σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο σε αυτές τις περιπτώσεις, ωστόσο στην παρούσα έρευνα αποδεικνύεται ότι ορισμένα γονίδια είναι απολύτως απαραίτητα για την επιβίωση των καρκινικών κυττάρων, κάνοντας την τεχνική CRISPR ένα αποτελεσματικό εργαλείο. Η ερευνητική ομάδα ήδη εργάζεται πάνω σε άλλους τύπους καρκίνων, όπως εκείνον στο συκώτι, το λέμφωμα και το μυέλωμα.

 

Η τεχνική CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats), αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη τεχνική κατά την οποία, ακολουθίες DNA προκαρυωτικών οργανισμών (π.χ. βακτηρίων), μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εισαχθούν σε ασθενείς με προβληματικό DNA, να αναγνωρίσουν το κομμάτι προς διόρθωση, να το αποκόψουν και να δώσουν «οδηγίες», ώστε να αντικατασταθεί με ένα υγιές λειτουργικό τμήμα. Ουσιαστικά συνίσταται σε τροποποίηση του DNA μέσω της επέμβασης στα κύτταρα του ασθενούς, με σκοπό τη ριζική και αποτελεσματική διόρθωση προβληματικών μερών του γονιδιώματος που συνδέονται με βαριές ή θανατηφόρες ασθένειες, όπως ο καρκίνος. Αυτό γίνεται με μεταφορά, με τη βοήθεια ιών ως «οχήματα», οδηγιών για την παραγωγή «διορθωμένου» DNA στα κύτταρα του ασθενούς.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://advanced.onlinelibrary.wiley.com/.../advs.202411032

 

Περισσότερα για το CRISPR αλλά και τις εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

"Επανάσταση" στην αστροφωτογραφία με φακούς ελεγχόμενης περίθλασης

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Applied Physics Letters” τον Φεβρουάριο και χρηματοδοτήθηκε από τη NASA και την DARPA (μια υπηρεσία αμύνης των ΗΠΑ όπου αναπτύσσονται προχωρημένα τεχνολογικά εγχειρήματα), παρουσιάζεται ένας φωτογραφικός φακός με ασύλληπτα μικρό πάχος 2.4 μικρομέτρων (1 μικρόμετρο = 1 εκατομμυριοστό του μέτρου).

 

Ο συγκεκριμένος πολύ λεπτός και πολύ ελαφρύς φακός, θα αποτελεί «επανάσταση» στον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται η αστροφωτογράφιση, αντικαθιστώντας τα ογκώδη διαστημικά τηλεσκόπια που χρησιμοποιούσαν τους «παραδοσιακούς» διαθλαστικούς φακούς και τεχνικές για τη φωτογράφιση αντικειμένων στο βαθύ διάστημα. 

 

Οι «παραδοσιακοί» φακοί λειτουργούν με διάθλαση, με αποτέλεσμα το φως από τα μακρινά αντικείμενα να αλλάζει πορεία στον φακό και να εστιάζεται εκεί που επιθυμούμε. Ωστόσο, όσο πιο μακρινά αντικείμενα θέλουμε να φωτογραφίσουμε, τόσο βαρύτερο και πολύπλοκο είναι το σύστημα φακών που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε (και να στείλουμε στο διάστημα, αν πρόκειται για διαστημικό τηλεσκόπιο).

 

Οι επίπεδοι φακοί της παρούσης έρευνας, λειτουργούν με ελεγχόμενη περίθλαση. Ομόκεντροι δακτύλιοι πάνω στον επίπεδο φακό, κάνουν περίθλαση στα διάφορα μήκη κύματος (στο ορατό και το κοντινό υπέρυθρο, 400-800 nm, για τη συγκεκριμένη έρευνα), όμως βρίσκονται σε μεταβλητό βάθος μέσα στον επίπεδο φακό με αποτέλεσμα τα διάφορα χρώματα (διάφορα μήκη κύματος) να εστιάζονται σε ένα σημείο, δημιουργώντας μια καθαρή εικόνα χωρίς χρωματικά σφάλματα. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι η μαζική παραγωγή δεν θα αργήσει 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://pubs.aip.org/.../Color-astrophotography-with-a...

 

Στη φωτογραφία φαίνεται ο εν λόγω φακός - The Menon Lab / The University of Utah

 

Περισσότερα για τις εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

 

Ίχνη από σίφωνες ξηράς

Στις 13/3, κακοκαιρία με ισχυρές υπερκυτταρικές καταιγίδες (supercells) συνοδευόμενες από σίφωνες ξηράς, επηρέασαν κυρίως τις κεντροδυτικές πολιτείες στις ΗΠΑ. Μία από τις πολιτείες που επηρεάστηκαν αρκετά από τους σίφωνες ήταν εκείνη του Μισισιπή, όπου καταγράφηκαν 18 σίφωνες εκ των οποίων ένας ήταν κατηγορίας EF4 (στην 5βάθμια ενισχυμένη κλίμακα Fujita, EF/Enhanced Fujita, όπου κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τις καταστροφές που έχουν προκαλέσει). Οι μέγιστες ταχύτητες των ανέμων εκτιμάται ότι ξεπέρασαν τα 270 km/h κατά τόπους.

 

Οι καταστροφές από τους σίφωνες, ήταν ορατές ακόμη και από τον δορυφόρο Landsat 8 στη φωτογραφία που βλέπουμε και η οποία ελήφθη στις 22/3. Εκεί, σημειώνεται με βέλη το ίχνος της διαδρομής, δεκάδων χιλιομέτρων, ενός εκ των ισχυρών σιφώνων που έπληξαν την περιοχή. Οι καταστροφές σε σπίτια και αγροικίες, η απογύμνωση ή και το ξερίζωμα των δέντρων κατά τη διέλευσή του, έχουν αφήσει ένα χαρακτηριστικό ίχνος στο έδαφος, το οποίο είναι ορατό και από τον δορυφόρο.

 

Φωτογραφία: Landsat 8 (OLI) / https://earthobservatory.nasa.gov/.../tornadoes-rip...

 

Περισσότερα για τους σίφωνες ξηράς και θαλάσσης, τους κονιορτοστρόβιλους, τους νεφοστρόβιλους, κ.α, με χάρτες, διαγράμματα, πίνακες και εντυπωσιακές εικόνες από τη χώρα μας και το εξωτερικό, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ιπτάμενα αυτοκίνητα από την Alef

Καλημέρα και χρόνια πολλά! Τώρα, αν κάθεστε σε κάποιο οικογενειακό τραπέζι και δεν έχετε τι να κάνετε, εδώ σας έχω! Πάμε να δούμε το σημερινό μας θέμα.

 

«Πού είναι τα ιπτάμενα αυτοκίνητα που μας υποσχέθηκαν για το μέλλον όταν ήμασταν μικροί;» είναι μια ερώτηση που μπορεί να έχετε σκεφτεί μεταξύ σοβαρού και αστείου, και ενώ υπάρχουν κάποιες αντικειμενικές δυσκολίες στην υλοποίηση μιας τέτοιας τεχνολογίας, η εταιρεία “Alef” είναι σχεδόν έτοιμη να λανσάρει το “Model A” που είναι ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο το οποίο μπορεί να γίνει και αεροπλάνο!

 

Αν αναρωτιέστε για την αυτονομία, αυτή θα είναι περίπου 320 km (αν χρησιμοποιείται ως αυτοκίνητο) και 180 km αν χρησιμοποιείται ως αεροπλάνο. Για χρήση εντός μιας πόλης φαντάζει ιδανικό, καθώς οι καθυστερήσεις λόγω κίνησης ή άλλων απρόβλεπτων συμβάντων θα αποτελούν παρελθόν. Το αυτοκίνητό σας, θα ανυψώνεται κατακόρυφα και θα ίπταται πάνω από τα ακινητοποιημένα αμάξια, μέχρι να σας μεταφέρει στον προορισμό σας. Το μοντέλο αυτό αναμένεται να κοστίζει 300000 δολάρια και η εταιρεία αναφέρει ότι ήδη υπάρχουν πάνω από 3000 προ-παραγγελίες. 

 

Από την άλλη, η FAA (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας των ΗΠΑ) ανακοίνωσε πριν λίγους μήνες ότι για να μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος ένα τέτοιο ιπτάμενο μοντέλο, θα πρέπει να έχει άδεια πιλότου, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 40 ώρες πτήσης για να μπορέσει να χειριστεί νόμιμα το “Model A” της Alef.

 

Περισσότερα: https://alef.aero/ -- Φωτογραφία από τη δοκιμή του συγκεκριμένου μοντέλου στον αέρα.

 

Περισσότερα για τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Περισσότερα για την ανίχνευση πιθανών βιοδεικτών στον εξωπλανήτη K2-18b

Και αφού «έκατσε η σκόνη» από την προχθεσινή ανακοίνωση περί των ευρημάτων του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb για τον εξωπλανήτη K2-18b (βλέπε εδώ: https://www.facebook.com/TaFisikaFainomena/posts/1180789194058407), ας δούμε τι ισχύει, τι δεν ισχύει και τι μπορούμε να περιμένουμε. 

 

Βρέθηκε ζωή στον εξωπλανήτη αυτόν; Όχι. Αν είχε βρεθεί, θα το ξέρατε σίγουρα! Αυτό που βρέθηκε* είναι κάποιες χημικές ενώσεις (διμεθυλοσουλφιδίο και διμεθυλοδισουλφίδιο που για συντομία τα γράφουμε DMS, DMDS) που στη Γη γνωρίζουμε ότι παράγονται από θαλάσσια ζωή, όμως υπάρχουν και αβιοτικές διαδικασίες που θα μπορούσαν να το δημιουργήσουν στον εν λόγω εξωπλανήτη.

*Βρέθηκαν όντως αυτές οι χημικές ενώσεις; Κάποιοι ερευνητές έχουν τις αμφιβολίες τους για λόγους που άπτονται της στατιστικής που χρησιμοποιήθηκε για να αναδειχθεί η ανίχνευση «3σ» (ή απλοϊκά 99.7%) που αναφέρθηκε στην προηγούμενη ανάρτησή μας. 

 

Τι χρειαζόμαστε για να είμαστε σίγουροι για την ανίχνευση των συγκεκριμένων στοιχείων; Περισσότερες παρατηρήσεις, επαλήθευση και από άλλες ανεξάρτητες επιστημονικές ομάδες και στατιστική βεβαιότητα «5σ».

 

Έστω ότι γίνεται πλήρης επαλήθευση της ύπαρξης αυτών των στοιχείων. Τι θα αποκαλύψει για αυτόν τον εξωπλανήτη; Μία πιθανότητα να παράγονται από κάποιου είδους θαλάσσια ζωή, όμως επειδή υπάρχουν και αβιοτικές διαδικασίες (δηλαδή διαδικασίες που δεν χρειάζονται την ύπαρξη ζωής) που μπορούν να τα παράγουν, σίγουρα έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε αποδεικνύοντας ότι δεν είναι αυτές που ευθύνονται για την ύπαρξη DMS και DMDS και για αυτό αναφερθήκαμε σε «ένα ταξίδι που μόλις ξεκινά» στην προηγούμενη ανάρτησή μας. 

 

Γνωρίζουμε ότι ο K2-18b έχει όντως ωκεανούς; Ο εξωπλανήτης αυτός βρίσκεται στην «κατοικήσιμη» ζώνη του αστέρα του (ερυθρός νάνος) κάτι που σημαίνει ότι δυνητικά έχει θερμοκρασίες κατάλληλες για να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, όμως αυτό δεν αποτελεί επιβεβαίωση, καθώς υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. 

 

Πέρα από τα DMS και DMDS, πόσο σημαντική είναι η έρευνα πάνω σε αυτόν τον εξωπλανήτη; Πολύ! Είναι το «επόμενο βήμα» όσο αφορά την εξερεύνηση των εξωπλανητών και των ποικίλων εξωπλανητικών ατμοσφαιρών. Αυτοί οι εξωπλανήτες όπως ο K2-18b είναι συνηθισμένοι εκτός του ηλιακού μας συστήματος, όμως στο δικό μας δεν έχουμε κανέναν τέτοιον! Επομένως, υπάρχει ανάγκη να μάθουμε περισσότερα για αυτούς τους «μίνι-Ποσειδώνες» (λέγονται έτσι διότι είναι λίγο μικρότεροι από τον δικό μας Ποσειδώνα και αποτελούν συνήθως ωκεάνιους κόσμους με παχιά ατμόσφαιρα υδρογόνου).

 

Μπορούμε να πούμε ότι αυτά τα στοιχεία (DMS, DMDS) αποτελούν «βίο-δείκτες» (biosignatures), δηλαδή στοιχεία που συνδέονται με την ύπαρξη ζωής; Ο βίο-δείκτης είναι ένα στοιχείο που αποτελεί απόδειξη για ύπαρξη ζωής. Υπό αυτό το πρίσμα, πολλοί ερευνητές επισημαίνουν ότι επειδή υπάρχουν και αβιοτικές διαδικασίες που μπορούν να τα παράγουν αυτά, δεν μπορούν να θεωρηθούν βίο-δείκτες από μόνα τους. Ένας κανόνας είναι ότι «όσο μεγαλύτερο είναι το μόριο που ανιχνεύεται, τόσο πιθανότερο είναι να έχει παραχθεί από ζωή». Για παράδειγμα, αν σε έναν εξωπλανήτη ανιχνεύαμε CFCs (οι γνωστοί χλωροφθοράνθρακες που χρησιμοποιούνταν παλιά σε κλιματιστικά και ψυγεία και μας άφησαν ως «κληρονομιά» την αραίωση του όζοντος), τότε αυτό θα μπορούσε σίγουρα να θεωρηθεί ως ένας βίο-δείκτης.

 

Οπότε, πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή και τι να περιμένουμε; Έχουμε έναν ακόμη λόγο να θέλουμε να ψάξουμε περισσότερο τον συγκεκριμένο εξωπλανήτη, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Χρειαζόμαστε σίγουρα περισσότερα δεδομένα (χρόνος παρατήρησης), και πλήρη στατιστική επιβεβαίωση της ύπαρξης των συγκεκριμένων στοιχείων από ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες. Ακόμη και αν αυτό δεν συμβεί, θα έχουμε μάθει περισσότερα για αυτούς τους «ξένους», για το ηλιακό μας σύστημα, πλανήτες.

 

Έχει συμβεί κάτι ανάλογο στο παρελθόν; Ναι, και μάλιστα έχουμε ένα πρόσφατο παράδειγμα εντός του ηλιακού μας συστήματος και συγκεκριμένα στην Αφροδίτη όπου το 2020 μια ερευνητική ομάδα ανέφερε ότι ανίχνευσε φωσφίνη στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, κάτι που αποτελεί πιθανό βίο-δείκτη για ακραιόφιλους μικροοργανισμούς στα νέφη του (η υπόθεση ότι μπορεί να υπάρχει κάποιου είδους ζωή στα νέφη της Αφροδίτης, μακριά από την κολασμένη επιφάνειά της, δεν είναι νέα). Μεταγενέστερες παρατηρήσεις από άλλους δεν επαλήθευσαν την ανίχνευση φωσφίνης, όμως η ερευνητική ομάδα επανήλθε το 2023 με περισσότερες παρατηρήσεις και την εκ νέου ανίχνευση αυτής της ουσίας, εξηγώντας ότι έχει σημασία αν οι παρατηρήσεις έγιναν στη φωτεινή (αυτή που βλέπει προς τον Ήλιο) ή τη σκοτεινή πλευρά του πλανήτη κάθε φορά. Στη φωτεινή πλευρά, η υπεριώδης ακτινοβολία διαλύει τα ίχνη φωσφίνης. Επομένως, όσες μετρήσεις ελήφθησαν στη μεταβατική ζώνη από τη νύχτα προς την ημέρα ανίχνευσαν φωσφίνη, ενώ σε εκείνη από τη μέρα προς τη νύχτα όχι. Αυτό δείχνει ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε και για τις ατμόσφαιρες των «γειτονικών» μας πλανητών, κάτι στο οποίο στοχεύουν οι αποστολές “DAVINCI+” και «VERITAS» στην Αφροδίτη (βλέπε παλαιότερη ανάρτησή μας για αυτές: https://www.facebook.com/TaFisikaFainomena/posts/995073654632726).

 

Σχετικό άρθρο: https://www.nature.com/articles/d41586-025-01264-z

 

Καλλιτεχνική απεικόνιση εξωπλανήτη: https://commons.wikimedia.org/.../File:An_exoplanet_seen...

 

Περισσότερα για τη διαστημική εξερεύνηση, τους εξωπλανήτες αλλά και τις ευρύτερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Κύλινδροι ή ρολά χιονιού

Αυτό το εντυπωσιακό και σπάνιο θέαμα με κύλινδρους ή ρολά χιονιού είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν οι λιγοστοί κάτοικοι της παγωμένης λίμνης Teletskoye, στην κεντρική Ρωσία στις αρχές Μαρτίου. Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει σπάνια καθώς χρειάζεται ένας συνδυασμός συνθηκών, ώστε το χιόνι να τυλιχθεί με τη βοήθεια του ανέμου σε ρολά σαν αυτά στις φωτογραφίες. 

 

Για να δημιουργηθούν αυτά τα ρολά, θα πρέπει να υπάρχει ένα σχετικά λεπτό στρώμα «υγρού χιονιού» με θερμοκρασία κοντά σε αυτήν της τήξης του πάγου. Αυτό το στρώμα «κολλάει» εύκολα, όμως θα πρέπει να μπορεί και να ανασηκώνεται εύκολα με τη βοήθεια του αέρα, επομένως θα πρέπει από κάτω του να έχει ένα στρώμα χιονιού που έχει πέσει με πολύ χαμηλότερη θερμοκρασία και είτε είναι παγωμένο είτε είναι σε μορφή πούδρας. Τότε το υγρό χιόνι μπορεί να ανασηκωθεί χωρίς να κολλάει με το παγωμένο του υπόστρωμα αλλά μπορεί να κολλάει μεταξύ του καθώς το «τυλίγει» ο αέρας. Επίσης, η ένταση του ανέμου θα πρέπει να είναι αρκετή για να κινεί τα ρολά χιονιού αλλά όχι ιδιαίτερα μεγάλη ώστε να τα διαλύει.

 

Πηγή: Kirill Bakanov / https://x.com/WeatherSarov1

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Εύρεση DMS, DMDS (πιθανών βιοδεικτών) στον εξωπλανήτη K2-18b

Σπουδαία νέα προέκυψαν σήμερα για την πιθανή ύπαρξη ζωής στον εξωπλανήτη K2-18b στον οποίο είχαμε αναφερθεί πριν λίγες μέρες σε ανάρτησή μας, εδώ: https://www.facebook.com/TaFisikaFainomena/posts/1170380318432628

 

Νέες μετρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, τα αποτελέσματα των οποίων δημοσιεύτηκαν σήμερα (βλέπε έρευνα παρακάτω), δείχνουν ότι η ύπαρξη διμεθυλοσουλφιδίου (DMS) είναι πλέον πρακτικά βέβαιη (99.7%) αν και για να θεωρηθεί «σίγουρη» και τυπικά επιστημονικά, πρέπει να γίνουν περαιτέρω μετρήσεις (χρειάζονται μετρήσεις 24 ωρών αθροιστικά για τον εξωπλανήτη, ώστε να φτάσουμε στο επιθυμητής βεβαιότητας αποτέλεσμα «5σ» στατιστικά που σημαίνει βεβαιότητα 99.99994%). Εκτός από το DMS ανιχνεύτηκε και διμεθυλοδισουλφίδιο (DMDS), κάτι που μειώνει περαιτέρω τις αμφιβολίες για την πρωταρχική ανίχνευση του DMS πριν περίπου 2 χρόνια.

 

Αυτές οι μετρήσεις από μόνες τους αποτελούν την πιο πολλά υποσχόμενη ένδειξη για εξωγήινη ζωή. Αν και όπως είχαμε δει και στην προηγούμενη ανάρτησή μας, υπάρχουν και αβιοτικές διαδικασίες που μπορεί να παράγουν αυτά τα στοιχεία (DMS, DMDS) και για αυτό χρειάζεται ακόμη προσοχή στην ερμηνεία αυτών των ανιχνεύσεων. Εφόσον αποκλειστούν με κάποιο τρόπο οι αβιοτικές διαδικασίες, τότε οι μετρήσεις πρακτικά σημαίνουν ότι ο πλανήτης σφύζει από ωκεάνια ζωή. 

 

Αν και υπάρχει αρκετός δρόμος ακόμη για αυτό, ένα συναρπαστικό ταξίδι που στην «χειρότερη» θα μας μάθει πάρα πολλά και στην καλύτερη θα αποτελέσει την κορυφαία ανακάλυψη του 21ου αιώνα, μέχρι την επόμενη, μόλις ξεκινά!

 

Δημοσιευμένη Έρευνα (17/4/2025): https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/adc1c8

 

Εικόνα: Καλλιτεχνική απεικόνιση του K2-18b (A. Smith/N. Mandhusudhan)

 

Περισσότερα για τη διαστημική εξερεύνηση, τους εξωπλανήτες αλλά και τις ευρύτερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!