Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2020
Μεγάλος υδροσίφωνας βγαίνει στη στεριά στις ΗΠΑ
Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2020
Το λεπτομερέστερο κλιματικό αρχείο της Γης
Στις 10/9, στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Science, δημοσιεύτηκε το πιο λεπτομερές κλιματικό αρχείο που έχουμε για τον πλανήτη μας ως σήμερα, μετά από εξαντλητικές μελέτες και διασταυρώσεις διαφόρων δειγμάτων. Το αρχείο αυτό πάει ως τα 66 εκατομμύρια έτη πριν το σήμερα και είναι τόσο λεπτομερές, ώστε να φαίνονται π.χ. οι επιδράσεις των κύκλων Milankovitch (μεταβολές στην κλίση του άξονα της Γης και στην εκκεντρότητα της τροχιάς της με χρονικό ορίζοντα μερικών χιλιάδων ετών) στο κλίμα της.
Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2020
Διόγκωση λιμνών από την αύξηση βροχοπτώσεων στην Κένυα
Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2020
Η νύχτα των red sprites από την ελληνική ομάδα TLEs
Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2020
Το νεφέλωμα του Πέπλου
Λεπτομέρεια από το νεφέλωμα του Πέπλου (Veil nebula), το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 2400 ετών φωτός από εμάς, στον αστερισμό του Κύκνου. Το νεφέλωμα αυτό, είναι ό,τι απέμεινε από μία έκρηξη supernova, η οποία προήλθε από ένα άστρο με μάζα σχεδόν 20 φορές μεγαλύτερη εκείνης του Ήλιου και συνέβη περισσότερο από 10000 έτη πριν.
Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου 2020
Ο Μίμας «σημαδεμένος» από τους μετεωρίτες
Εντυπωσιακή φωτογραφία του διάστικτου από μετεωρίτες, Μίμα, δορυφόρου του Κρόνου, όπως ελήφθη στις 30/1/2017 από το διαστημικό όχημα Cassini της NASA. Στα αριστερά, ο Μίμας φωτίζεται από τον Ήλιο, ενώ δεξιά το φως προέρχεται από τον Κρόνο. Η ακτίνα του είναι σχεδόν 200 km.
Φωτογραφία: NASA / JPL-Caltech / SSI / CICLOPS / Kevin M. Gill
Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2020
Φωτιές και κυκλώνες στις ΗΠΑ
Στις 3 διαδοχικές δορυφορικές εικόνες, βλέπουμε από πάνω προς τα κάτω, τον καπνό από τις επίμονες μεγάλες φωτιές στις ΗΠΑ, να συνυπάρχει μαζί με τους τροπικούς κυκλώνες Sally (χαμηλά) και Paulette (πάνω δεξιά). Οι ημερομηνίες κατά τις οποίες ελήφθησαν αυτές οι εικόνες, είναι 14,15 και 16/9.
Οι κυκλώνες στο βόρειο ημισφαίριο, περιστρέφονται με αντί-ωρολογιακή φορά (βλέπε τόμος Ι). Έτσι, π.χ. στη μεσαία φωτογραφία, ο κυκλώνας Paulette πάνω δεξιά, εμποδίζει αρχικά τον καπνό να προχωρήσει ανατολικότερα στον Ατλαντικό. Την επόμενη μέρα όμως και ενώ ο κυκλώνας δεν βρίσκεται πλέον εκεί, ο καπνός ανεμπόδιστος προχωρά περαιτέρω. Ο κυκλώνας Sally από την άλλη, καθώς οδεύει προς βορειότερα γεωγραφικά πλάτη, περιορίζει τον καπνό προς τα βόρεια, όπως φαίνεται στις δυο τελευταίες δορυφορικές φωτογραφίες.
Φωτογραφίες: Suomi NPP – VIIRS
Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 2020
Ο Μεσογειακός κυκλώνας Cassilda χτυπά τη δυτική, κεντρική και νότια Ελλάδα
Αυτές τις ημέρες, με αφορμή το καιρικό σύστημα με τροπικά χαρακτηριστικά που πλήττει κυρίως τα νησιά του Ιονίου και τη δυτική Ελλάδα, μπήκαν και πάλι στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, όροι όπως «κυκλώνας», «τροπικός κυκλώνας» αλλά και «medicane» (από τις λέξεις medi-terranean hurri-cane, δηλαδή μεσογειακός κυκλώνας).
Ο όρος «μεσογειακός κυκλώνας» παραπέμπει στους κυκλώνες/τυφώνες που βλέπουμε στις ΗΠΑ, αλλά έχει σαφώς μικρότερη δυναμική, λόγω της μικρότερης έκτασης της Μεσογείου, καθώς στη χειρότερη των περιπτώσεων θα φτάσει στη βαθμίδα 1 της 5-βάθμιας κλίμακας Saffir-Simpson που κατατάσσει τους κυκλώνες ανάλογα με την ένταση των ανέμων που τους συνοδεύουν. Ένα medicane, διαρκεί συνήθως από μερικές ώρες ως 3 μέρες το πολύ (έχοντας παράλληλα και τα τροπικά χαρακτηριστικά που το κάνουν να ξεχωρίζει). Από το 1947 έχουν καταγραφεί περίπου 65 κυκλώνες με τροπικά χαρακτηριστικά στη Μεσόγειο και οι μήνες που αυτοί εμφανίζονται είναι ο Σεπτέμβρης, ο Οκτώβρης, ο Δεκέμβρης και ο Γενάρης (σε σειρά συχνότητας εμφάνισης).
Οι μεσογειακοί κυκλώνες (medicanes) έχουν κάποιες διαφορές στα αίτια δημιουργίας και ανάπτυξής τους, σε σχέση με τους τροπικούς κυκλώνες. Διαφορές οι οποίες έχουν να κάνουν με το γεωγραφικό πλάτος που δημιουργούνται. Στην τροπική ζώνη, ο κύριος τροφοδότης ενός κυκλώνα είναι οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες των υδάτων (άνω των 26-27 βαθμών Κελσίου), ενώ στη Μεσόγειο αν και η θερμοκρασία στις θάλασσες πάνω από τις οποίες δημιουργείται ο κυκλώνας, είναι σχετικά χαμηλές (15-26 βαθμοί Κελσίου), οι κατακόρυφες διαφορές σε θερμοκρασία και πίεση στην ατμόσφαιρα (π.χ. λόγω προϋπάρχουσας διαταραχής σε μεγαλύτερα ύψη στην τροπόσφαιρα) βοηθούν στην ανάπτυξη του medicane.
Κοινό χαρακτηριστικό και των δυο πάντως, είναι ο «θερμός πυρήνας», δηλαδή το γεγονός ότι στο «μάτι» τους, η θερμοκρασία είναι υψηλότερη από ότι περιφερειακά του ματιού (κάτι που δεν ισχύει για τα συνηθισμένα βαρομετρικά χαμηλά τα οποία συνοδεύονται και από μέτωπα, όπως ψυχρό, θερμό, συνεσφιγμένο ενώ το medicane όχι).
Το medicane που μας απασχολεί αυτές τις μέρες, έχει ονομαστεί Cassilda από το Κέντρο Μεσογειακών Κυκλώνων (https://twitter.com/medicane_centre). Άλλες ονομασίες για αυτό, από άλλες υπηρεσίες, είναι Udine, Tulpar και Ιανός.
Το έκτακτο δελτίο από τον αρμόδιο ελληνικό φορέα, την ΕΜΥ: http://www.hnms.gr/emy/el/warning/weather_warnings_html?type=EDKF&number=5&language=gr
Σχετικά με τους Μεσογειακούς κυκλώνες: https://cest2015.gnest.org/papers/cest2015_00407_oral_paper.pdf
Φωτογραφία: Το medicane Cassilda, όπως φαινόταν χθες 17/9 από τον δορυφόρο Sentinel 3 της ESA καθώς οδεύει προς τη δυτική Ελλάδα.
Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2020
Ρεκόρ με 5 κυκλώνες στον Ατλαντικό
Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2020
Εντυπωσιακό «πολυώροφο» φακοειδές νέφος στη Ν.Ζηλανδία
Αυτά τα νέφη που, πολλές φορές μοιάζουν με ιπτάμενο δίσκο, δημιουργούνται όταν υπάρχει ευστάθεια στην ατμόσφαιρα (καλός καιρός), ισχυρός άνεμος στα χαμηλά στρώματα και ικανοποιητική υγρασία στα μεσαία στρώματα.
Ο άνεμος, όταν συναντήσει ένα εμπόδιο, όπως ένα βουνό, τότε αναγκάζεται σε ανύψωση και ψύξη. Αν ψυχθεί αρκετά (και υπό την προϋπόθεση ότι υφίσταται ικανοποιητική υγρασία) τότε συμπυκνώνεται σε ορατά νέφη τα οποία «σμιλεύονται» τόσο από την κατεύθυνση του ανέμου, όσο και από το γεγονός ότι υπάρχει ευστάθεια (επομένως τα νέφη δεν έχουν τάση να αναπτυχθούν περαιτέρω κατακόρυφα). Στη συνέχεια, αν υπάρχει αρκετή υγρασία στο επίπεδο (ύψος) του νέφους, τότε θα συσσωρευτούν και άλλα νεφικά στρώματα στο προϋπάρχον. Αυτά τα νέφη μοιάζουν σχεδόν στάσιμα πάνω από λόφους και βουνά ακόμη και για αρκετές ώρες.
Φωτογραφία: Geoff Beckett -- https://twitter.com/beckett_geoff
Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου 2020
Οι καταστροφικές φωτιές στις δυτικές ΗΠΑ συνεχίζονται
Προηγήθηκαν θερμοκρασίες-ρεκόρ (τοπικά 50 ως 54 βαθμοί Κελσίου), σε συνδυασμό με παρατεταμένη ξηρασία, μακρές περίοδοι με πολύ χαμηλή υγρασία και πολύ ισχυροί άνεμοι, καθιστώντας την περιοχή που τώρα καίγεται, κυριολεκτικά «προσάναμμα».
Ως τις 11/9, έχουν καεί πάνω από 3.1 εκατομμύρια στρέμματα. Οι νεκροί είναι τουλάχιστον 26 με τα τελευταία στοιχεία. Το ύψος στο οποίο έφτασαν οι καπνοί από τις πυρκαγιές (βλέπε και προηγούμενες αναρτήσεις μας, αλλά και δεδομένα από δορυφόρο CALIPSO στην εικόνα 2), έφτασε τα 17 km, δηλαδή στη στρατόσφαιρα, κάτι που αποτελεί ρεκόρ για φωτιά στη Β. Αμερική. Μέρος του καπνού, έχει ταξιδέψει πλέον αρκετά μακριά ώστε να ανιχνευτεί ακόμη και πάνω από την Ευρώπη.
Επίσης, οι εκπομπές άνθρακα από φωτιές στην Καλιφόρνια, ήδη έχουν συντρίψει κάθε προηγούμενο ρεκόρ (σε βάση δεδομένων που διατηρείται από το 1997, βλέπε εικόνα 3 παρακάτω), για φέτος, ενώ το έτος δεν έχει ακόμη τελειώσει.
-----------------------------
Περισσότερα:
https://www.nytimes.com/2020/09/10/us/climate-change-california-wildfires.html
https://www.theguardian.com/world/2020/sep/11/oregon-fires-california-washington-deaths-wildfires
-----------------------------
Περισσότερα για τα ρεκόρ θερμοκρασιών και τις καιρικές συνθήκες που προηγήθηκαν:
https://edition.cnn.com/2020/09/06/weather/california-record-temperature/index.html
https://www.latimes.com/california/story/2020-09-05/heres-where-record-breaking-heat-is-forecast
https://weather.com/forecast/regional/news/2020-09-07-california-wildfires-record-heat-wind-threat
https://theprint.in/environment/californias-death-valley-hits-54-4c-worlds-hottest-ever-temperature-on-record/483408/
------------------------------
Εικόνα 1: Η εξάπλωση του καπνού από τις φωτιές (σημειωμένες με κόκκινο) στις ΗΠΑ.
Εικόνα 2: Το ύψος στο οποίο έφτασε ο καπνός από τις φωτιές, όπως τον κατέγραψε ο δορυφόρος CALIPSO.
Εικόνα 3: Το 2020 ήδη έχει συντρίψει κάθε προηγούμενο καταγεγραμμένο ρεκόρ (από το 1997) σε εκπομπές άνθρακα από φωτιές στην Καλιφόρνια.
Δεδομένα: Aqua — MODIS / CALIPSO — CALIOP / Suomi NPP — OMPS / Suomi NPP — VIIRS / Terra — MODIS
Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2020
Πνίγουν τις δυτικές ΗΠΑ, οι καπνοί από τις μεγάλες φωτιές
Δεδομένα: CIRA / NOAA
Πηγή: https://twitter.com/weatherdak και https://www.facebook.com/weatherdakota όπου θα βρείτε περισσότερα ανάλογα βίντεο και φωτογραφίες.
Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 2020
Pyrocumulonimbus στις δυτικές ΗΠΑ
Τι είναι αυτό όμως το νέφος; Αυτό δημιουργείται σε πολύ μεγάλες πυρκαγιές και πρόκειται για καταιγιδοφόρο νέφος που προκαλείται από την εξαναγκασμένη και ιδιαίτερα βίαιη ανύψωση θερμών αερίων μαζών, που οδηγούνται σε συμπύκνωση από ένα ύψος και πάνω. Δημιουργείται δηλαδή με τον ίδιο μηχανισμό που δημιουργούνται και οι θερμικές καταιγίδες του καλοκαιριού (χωρίς φωτιά), μόνο που σε αυτήν την περίπτωση τα ανοδικά ρεύματα είναι πολύ ισχυρότερα.
Το καταιγιδοφόρο αυτό νέφος μπορεί να δώσει ότι και ένα "κανονικό" καταιγιδοφόρο νέφος, ήτοι βροχές που πολλές φορές μπορεί να σβήσουν εν μέρει την φωτιά που το προκάλεσε αλλά και κεραυνούς που μπορεί να προκαλέσουν νέες πυρκαγιές, ιδιαίτερα αν η περιοχή στην οποία πέφτουν είναι ταλαιπωρημένη από την ξηρασία.
Πρόδρομος του pyrocumulonimbus είναι το pyrocumulus που αποτελεί νέφωση σε ανάπτυξη αλλά όχι αρκετά ανεπτυγμένη ώστε να καταστεί καταιγιδοφόρα.
Φωτογραφία: Thalia Dockery -- https://twitter.com/SweetBrown_Shug
Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2020
Fata Morgana στην Ανταρκτική
Αυτό το οπτικό ατμοσφαιρικό φαινόμενο, ονομάζεται πολλαπλός ανώτερος αντικατοπτρισμός (ή Fata Morgana), και ευνοείται όταν υπάρχει θερμοκρασιακή αναστροφή, δηλαδή υπάρχει ένα στρώμα μέχρι κάποιο ύψος, χαμηλά στην ατμόσφαιρα, όπου η θερμοκρασία γενικά ανεβαίνει με το ύψος (αντί να πέφτει, όπως συνήθως γίνεται). Σε πολικές περιοχές αυτό μπορεί να συμβεί με σχετική ευκολία λόγω του πάγου και του ψύχους στην επιφάνεια.
Το στρώμα της θερμοκρασιακής αναστροφής, ονομάζεται «οπτικά αγώγιμο» καθώς συνεισφέρει στην «κάμψη» των φωτεινών ακτίνων που εκκινούν από αντικείμενα (π.χ. εδώ παγόβουνα) που βρίσκονται κάτω από τον ορίζοντα του παρατηρητή, σε τέτοιο βαθμό, ώστε τελικά να καταλήγουν στα μάτια του (ενώ υπό φυσιολογικές συνθήκες, χωρίς θερμοκρασιακή αναστροφή, αυτό δεν θα συνέβαινε).
Η διαφορά του απλού ανώτερου αντικατοπτρισμού (1 είδωλο του πραγματικού αντικειμένου), από τον πολλαπλό ανώτερο αντικατοπτρισμό ή Fata Morgana που έχουμε εδώ (πολλαπλά είδωλα του πραγματικού αντικειμένου), είναι ότι το «οπτικά αγώγιμο» στρώμα δεν είναι πλήρως στρωματοποιημένο (δηλαδή η θερμοκρασία δεν πέφτει ομοιόμορφα και σταθερά με το ύψος), με αποτέλεσμα τα σημεία ολικής εσωτερικής ανάκλασης των φωτεινών ακτίνων (δηλαδή τα σημεία όπου η φωτεινή ακτίνα από το αντικείμενο, έχει «καμφθεί» τόσο, ώστε να ξεκινά την πτωτική της πορεία προς τα μάτια του παρατηρητή) είναι παραπάνω από ένα.
Πηγή: https://twitter.com/YumiPolar
Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου 2020
Ο τυφώνας Haishen
Παρατηρήστε στον αριστερό χάρτη, την αρκετά υψηλή θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στην περιοχή (τοπικά πάνω από 30 βαθμούς), κάτι που δρα βοηθητικά στην ενίσχυση τέτοιων καιρικών συστημάτων, παρέχοντας την απαιτούμενη ενέργεια και εμπλουτισμό με υγρασία.
Φωτογραφία: Suomi NPP — VIIRS / Terra — MODIS
Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου 2020
Ταχύτερη και φθηνότερη διάγνωση κινητικών προβλημάτων με τη βοήθεια νευρωνικών δικτύων
Ωστόσο, σε δημοσίευση που έγινε στο Nature, τον Αύγουστο, ερευνητές από το Stanford και τη Minnesota, απλοποίησαν πάρα πολύ την παραπάνω διαδικασία, χρησιμοποιώντας Νευρωνικά Δίκτυα (θα τα συναντήσετε και με τους όρους «Στενή» Τεχνητή Νοημοσύνη ή βαθιά μηχανική μάθηση ή βαθιά νευρωνικά δίκτυα) για την ανάλυση ανάλογων βίντεο που είχαν ληφθεί με μια απλή κάμερα. Με αυτόν τον τρόπο, η αναλυτική μελέτη των νευρολογικών και μυοσκελετικών διαταραχών των παραπάνω ασθενών όπως και η συνεπαγόμενη θεραπεία, θα αποτελέσουν κάτι προσιτό σε όλους. Εφόσον το νευρωνικό δίκτυο τροφοδοτηθεί με αρκετά δεδομένα, μπορεί να είναι αποτελεσματικό με απλό και φθηνό τρόπο, σε σχέση με την παλαιότερη διαδικασία.
Ο αλγόριθμος που χρησιμοποιείται στο νευρωνικό δίκτυο, καθώς αναλύει το βίντεο με τη βάδιση του ασθενούς, μπορεί να εκτιμήσει την κίνηση σημείων όπως τα γόνατα, τους γοφούς, τους αστραγάλους κ.α. και να βγάλει συμπέρασμα για την απόκλιση από μια φυσιολογική βάδιση.
Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41467-020-17807-z
Φωτογραφία: Stanford Neuromuscular Biomechanics Lab
Περισσότερα: https://hai.stanford.edu/welcome και http://gaitlab.stanford.edu/
Τετάρτη 2 Σεπτεμβρίου 2020
Άνθιση φυτοπλαγκτού στη θάλασσα του Barents
Φωτογραφίες: NASA – Aqua (MODIS)