Μάλλον "βολίδα" αντί για "διαστημικό σκουπίδι" είδαν οι κάτοικοι στη Μόσχα

Στις 27/10, πολλοί κάτοικοι στη Μόσχα κατέγραψαν ένα πολύ φωτεινό μετέωρο στον ουρανό («βολίδα»). Αν και υπάρχουν συγκεκριμένες διαφορές ανάμεσα σε ένα μεγάλο μετέωρο και σε «διαστημικά σκουπίδια», εδώ υπήρξε διχογνωμία σχετικά με το αν πρόκειται για μετέωρο ή «σκουπίδι». Πάντως, είναι πιθανότερο να είναι μετέωρο, καθώς τόσο ο τρόπος εισόδου και διάλυσής του, όπως και η εκτιμώμενη ταχύτητά του (20 km/s) ταιριάζει περισσότερο σε τέτοιο. Τα διαστημικά σκουπίδια είναι πιο αργά και διαρκούν πολύ περισσότερο, ενώ συνήθως συνοδεύονται και από πολλά περισσότερα θραύσματα που λάμπουν. Εκτός αυτού, δεν υπήρξε κάποια, προγραμματισμένη ή άλλη επανείσοδος και καταστροφή δορυφόρου στην ατμόσφαιρα εκείνη τη μέρα.

 

Το συγκεκριμένο μετέωρο φαίνεται πρόσκαιρα να λάμπει όσο ένα γεμάτο φεγγάρι στον νυχτερινό ουρανό, φωτίζοντας και το έδαφος. Σε αυτήν την περίπτωση, λέμε πως το φαινόμενο μέγεθος αυτού του μετεώρου είναι σίγουρα κάτω από -12, επομένως κατατάσσεται ασφαλώς στις «βολίδες» (bolides). Οι ορισμοί μιας «φωτοβολίδας», «βολίδας» και «υπερβολίδας» μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς όσο αφορά το φαινόμενο μέγεθος. Αν ένα μετέωρο λάμπει πρόσκαιρα στον ουρανό με φαινόμενο μέγεθος κάτω από -3/-4 ονομάζεται «φωτοβολίδα». Αν είναι κάτω από -9/-10 ονομάζεται «βολίδα», ενώ αν είναι ιδιαίτερα λαμπρό ώστε το φαινόμενο μέγεθός του να είναι κάτω από -14/-17 ονομάζεται «υπερβολίδα».

 

Θυμίζουμε ότι το φαινόμενο μέγεθος είναι ένα μέτρο του πόσο λαμπρό φαίνεται ένα αντικείμενο στον ουρανό μας. Η κλίμακα πάει «ανάποδα», ώστε όσο πιο λαμπρό είναι ένα αντικείμενο, τόσο πιο μικρό, ακόμη και αρνητικό, φαινόμενο μέγεθος έχει. Για σύγκριση, το μάτι μας σε έναν σκοτεινό ουρανό μακριά από φώτα και πόλεις, το πιο αμυδρό αντικείμενο που μπορεί να δει, έχει φαινόμενο μέγεθος ως +6. Ο Σείριος έχει φαινόμενο μέγεθος -1.5, η Αφροδίτη έχει μέγιστο φαινόμενο μέγεθος -4.9, η Πανσέληνος -12.9 και ο λαμπρός Ήλιος στον ουρανό μας -27. Ο μετεωρίτης του Chelyabinsk εκτιμάται ότι πρόσκαιρα άγγιξε το -30.

 

Πηγή βίντεο: https://x.com/WeatherSarov1

 

Μάθετε περισσότερα για τα μετέωρα, τους μετεωρίτες, τις «βολίδες», τους αστεροειδείς, τους κομήτες, τις διαφορές και τα χαρακτηριστικά τους, με χάρτες και φωτογραφίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, στον τόμο ΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής, με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

Στρεπτικά κύματα Alfvén είναι τα υπεύθυνα για τη θέρμανση της ηλιακής κορώνας

Σε δημοσίευση στις 24/10 στο επιστημονικό περιοδικό “Nature Astronomy”, αναφέρεται μια ιστορική παρατήρηση, η οποία κλείνει έναν κύκλο αναζήτησης που κρατούσε από τη δεκαετία του 1940. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται παρατήρηση (και άρα απευθείας απόδειξη της ύπαρξης) των μικρής κλίμακας στρεπτικών* κυμάτων Alfvén στην ηλιακή κορώνα.

 

*Στρεπτικά είναι τα κύματα που, εκτός από τη μεταφορά – διάδοση, περιλαμβάνουν και στροφικές κινήσεις γύρω από έναν άξονα και προς τις δυο κατευθύνσεις (βλέπε και σχήμα). Φανταστείτε, με ένα παράδειγμα από την καθημερινή εμπειρία, πως στύβετε ένα βρεγμένο ρούχο για να στραγγίσει, ταυτόχρονα με τα δυο χέρια. Με το ένα χέρι δεξιόστροφα και με το άλλο αριστερόστροφα και μετά αντίθετα, με το ένα χέρι αριστερόστροφα και με το άλλο δεξιόστροφα. 

 

Τι κάνουν όμως αυτά; Αυτά τα κύματα θερμαίνουν την κορώνα του Ήλιου, μεταφέροντας μαγνητική ενέργεια στο πλάσμα (ιονισμένο αέριο, από το οποίο αποτελείται η ατμόσφαιρα του άστρου μας) μέσω αναταράξεων και διασποράς μεταξύ τους. Καθώς αυτά τα κύματα στροβιλίζονται και ταξιδεύουν κατά μήκος των γραμμών του ηλιακού μαγνητικού πεδίου, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με το περιβάλλον πλάσμα, μετατρέποντας την κινητική και μαγνητική τους ενέργεια σε θερμότητα. Αυτή ήταν μέχρι σήμερα και η θεωρητική εξήγηση για το γεγονός ότι, ενώ η επιφάνεια του Ήλιου έχει 5800 βαθμούς Κελσίου, η κορώνα του Ήλιου ξεπερνά το 1 εκατομμύριο βαθμούς. 

 

Γιατί είναι σημαντική αυτή η παρατήρηση; Η παραπάνω θεωρητική εξήγηση των μικρής κλίμακας στρεπτικών κυμάτων Alfvén, τα οποία μεταφέρουν ενέργεια στην κορώνα του Ήλιου και την θερμαίνουν, υφίσταται από τη δεκαετία του 1940 (ως μηχανισμός) και του 1970 (ως θεωρητική πρόταση). Όμως, η τωρινή απευθείας παρατήρηση έρχεται ως επιβεβαίωση της θεωρητικής αυτής πρότασης, λύνοντας έτσι οριστικά αυτό το «πρόβλημα».

 

Η ιστορική παρατήρηση έγινε με τη βοήθεια του Cryo-NIRSP, που αποτελεί ένα ιδιαίτερα προηγμένο κρυογενικό φασματοπολωσίμετρο κοντινών υπέρυθρων ακτίνων, του ηλιακού παρατηρητηρίου “Daniel K. Inouye” στην Χαβάη.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41550-025-02690-9

 

Σχήμα από την παραπάνω έρευνα.

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Η Κάμβρια Έκρηξη και η ποικιλία των ζώων

Η «Κάμβρια Έκρηξη»*, αποτελεί έναν σταθμό στην εξελικτική ιστορία του πλανήτη μας, καθώς τότε εμφανίστηκαν πολλές σημαντικές ομάδες ζώων σε σχετικά πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτές οι εξελικτικές εκρήξεις συνέβησαν παράλληλα με τις χημικές αλλαγές στο θαλασσινό νερό, οι οποίες εκτιμάται ότι αποτελούν συνέπεια των διακυμάνσεων στην ποσότητα οξυγόνου στους ωκεανούς και την ατμόσφαιρα της Γης. Αυτές οι διακυμάνσεις στο οξυγόνο, θα μπορούσαν να καθορίσουν τον ρυθμό της δημιουργίας νέων/διαφορετικών ομάδων ζώων. Ωστόσο, η αιτία αυτών των διακυμάνσεων παρέμενε ασαφής.

 

* Αυτό που ονομάζουμε σήμερα «Κάμβρια Έκρηξη» διήρκεσε περίπου 10 εκατομμύρια έτη και συνέβη πριν περίπου 540 εκατομμύρια έτη.

 

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Geophysical Research Letters” στις 22/10, μια ερευνητική ομάδα προσπαθεί να καλύψει αυτό το «κενό» στη γνώση μας. Αναλύοντας δείγματα ανθρακικών αλάτων της πρώιμης Κάμβριας περιόδου από τη νοτιοανατολική Σιβηρία, ανακάλυψαν ότι μεταξύ περίπου 524 και 514 εκατομμυρίων ετών πριν (πρώιμη Κάμβρια περίοδος), η ποικιλομορφία των θαλάσσιων ζώων παρουσίαζε περιοδικές διακυμάνσεις κάθε 2-3 εκατομμύρια χρόνια, γεγονός που ευθυγραμμιζόταν με τις μεταβολές στα ισότοπα άνθρακα και θείου του θαλασσινού νερού.

 

Η ομάδα πρότεινε ότι οι μεταβολές αυτές στην εναπόθεση και ταφή οργανικού άνθρακα και πυρίτη (ορυκτό θειούχου σιδήρου) παγκοσμίως, οδήγησαν σε περιοδικές διακυμάνσεις στα επίπεδα οξυγόνου στην ατμόσφαιρα και στα ρηχά θαλάσσια περιβάλλοντα, διαμορφώνοντας με τη σειρά τους την εξελικτική δυναμική των πρώιμων θαλάσσιων ζώων. Αυτές οι μεταβολές με περίοδο της τάξης του 1 εκατομμυρίου ετών, πιθανότατα προκλήθηκαν από μεταβολές στην τροχιά της Γης. Αυτές οι μεταβολές, άλλαξαν την κατανομή της ηλιακής ακτινοβολίας σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη, οδηγώντας σε περιοδικές κλιματικές μεταβολές, με τις προαναφερθείσες συνέπειες.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://doi.org/10.1029/2025GL118689

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Χρησιμοποιημένος προωθητικός πύραυλος πέφτει στην Κίνα

Αυτό το βίντεο που περιέχει λήψεις από διάφορους κατοίκους στην επαρχία Guinan της Κίνας στις 13/10, δείχνει την απόρριψη και συντριβή προωθητικού πυραύλου, με το χαρακτηριστικό καφέ-κόκκινο νέφος διοξειδίου του αζώτου μετά την έκρηξη κατά την πρόσκρουση. Λίγες ώρες πριν, η Κινεζική διαστημική υπηρεσία είχε βάλει σε τροχιά τον δορυφόρο Shiyan-31. Η εκτόξευση είχε γίνει από τη βάση του Jiuquan στην έρημο Gobi. 

 

Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό στην Κίνα και υπάρχουν επικρίσεις προς αυτήν την πρακτική. Οι προωθητικοί πύραυλοι, όπως ο Long March 5 που είχαμε δει σε παλαιότερο ανάλογο βίντεο ή ο Long March 2D που φαίνεται σε αυτό το βίντεο, προσφέρουν την απαραίτητη προώθηση για το ωφέλιμο φορτίο (τους δορυφόρους) μέχρι ένα ύψος και μετά αφήνονται (κατά την Κινεζική πρακτική) να πέσουν στο έδαφος. Η Κίνα από την πλευρά της αναφέρει ότι παρέχει τις απαραίτητες ειδοποιήσεις προς τους κατοίκους των περιοχών που μπορεί να πληγούν από υπολείμματα και συντρίμμια. Το 2019, σε μια ανάλογη περίπτωση, είχε καταστραφεί ένα σπίτι.

 

Η Κίνα εργάζεται προς τη δημιουργία επαναχρησιμοποιούμενων πυραύλων (π.χ. σαν τους Falcon 9 της SpaceX), όμως δεν αναμένεται επιχειρησιακή χρήση πριν το 2026.

 

Πηγή: Andrew Jones -- https://x.com/AJ_FI

Αυλακώσεις στον Άρη, από μικροεκρήξεις ξηρού πάγου

Έχουμε δει αναρίθμητες φωτογραφίες με αυλακώσεις στην επιφάνεια του Άρη, κυρίως από τους δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από αυτόν (π.χ. η συγκεκριμένη φωτογραφία είναι από το Mars Reconnaissance Orbiter). Πολλά από αυτά τα αυλάκια, έχουν δημιουργηθεί από νερό που κυλούσε παλιά (μερικά δισεκατομμύρια έτη πριν) στην επιφάνεια του πλανήτη. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια που είναι πιο πρόσφατα και έχουν ασυνήθιστο σχήμα με πολλές «στροφές» χωρίς προφανή αιτία. Αυτά τα αυλάκια ερεύνησε μια ολλανδική ομάδα στο παν/μιο της Ουτρέχτης, και δημοσίευσε τα ευρήματά της στις αρχές Οκτώβρη στο επιστημονικό περιοδικό “Geophysical Research Letters”.

 

Τα αυλάκια αυτά έχουν δημιουργηθεί από κομμάτια πάγου διοξειδίου του άνθρακα (ξηρός πάγος). Σήμερα γνωρίζουμε ότι ξηρός πάγος δημιουργείται στην επιφάνεια του Άρη κατά τον αρειανό «χειμώνα», όπου μια τυπική θερμοκρασία είναι -120 βαθμοί Κελσίου. Η ερευνητική ομάδα προσπάθησε να προσομοιώσει στο εργαστήριο τις συνθήκες της επιφάνειας του Άρη και να δει με ποιο τρόπο αλλάζει φάση ο ξηρός πάγος εκεί, κατά την άνοιξη, οπότε και η θερμοκρασία ανεβαίνει λίγο αλλά παραμένει εξαιρετικά χαμηλή (για τα γήινα δεδομένα). 

 

Ο πάγος αυτός, στις αρειανές συνθήκες, δεν λιώνει αλλά εξαχνώνεται, δηλαδή περνά απευθείας από τη στερεά στην αέρια φάση, ενώ λόγω της πολύ χαμηλής πίεσης του αρειανού περιβάλλοντος, το κάνει αυτό με «εκρηκτικό» τρόπο. Αυτές οι μικροεκρήξεις κατά τη διαδικασία της εξάχνωσης, παρέχουν την απαραίτητη πρόωση στο κομμάτι πάγου, ώστε να αλλάζει διαρκώς κατεύθυνση κατά την κατάβασή του σε απότομους αμμόλοφους. Αυτό εξηγεί και τις συνεχείς «στροφές» (τα ημιτονοειδή μοτίβα) που ξεχωρίζουν σε αυτές τις αυλακώσεις.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα και φωτογραφία: https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/.../2024GL112860

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στο τρίτομο έργο «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), το οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Γαλαξιακός κυματισμός πιθανότατα μετά από παλαιά σύγκρουση με άλλο γαλαξία

Ακριβείς μετρήσεις της θέσης και της ταχύτητας δεκάδων χιλιάδων άστρων, στην «περιφέρεια» του Γαλαξία μας, μέσω του δορυφόρου “Gaia” (μια αποστολή της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, ESA, η οποία έχει χαρτογραφήσει με ακρίβεια πάνω από 1 δισεκατομμύριο άστρα στον Γαλαξία), αποκάλυψε έναν κυματισμό που διαδίδεται ακτινικά, από το κέντρο του Γαλαξία προς τα έξω, και μία πιθανότητα είναι να προκλήθηκε από παλαιότερη σύγκρουση του Γαλαξία μας με κάποιον άλλο. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Astronomy and Astrophysics”.

 

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε τη θέση και την ταχύτητα 17000 νεαρών αστέρων και 3400 σπανιότερων αστέρων που είναι γνωστοί ως «μεταβλητοί Κηφείδες». (Πρόκειται για ένα είδος ακτινικά παλλόμενων αστέρων που παρουσιάζουν περιοδικές μεταβολές στη φωτεινότητά τους, ακριβώς λόγω αυτών των παλμών. Χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση αποστάσεων σε γαλαξίες, λόγω της σταθερής σχέσης μεταξύ της περιόδου του παλμού και της απόλυτης φωτεινότητάς τους). Τα νεαρά άστρα συνήθως απαντώνται κοντά στο κέντρο του Γαλαξία, ενώ οι Κηφείδες μπορούν να βρεθούν ως τις εξωτερικές του σπείρες. 

 

Αυτές οι ομάδες αστέρων μαζί, αποκαλύπτουν ένα διαδιδόμενο κύμα στα εξωτερικά άκρα του Γαλαξία (σε απόσταση 30 με 45 χιλιάδες έτη φωτός μακριά από το κέντρο). Το κύμα αυτό μοιάζει με τα κύματα που παράγονται όταν μια πέτρα πέσει στην ήρεμη υδάτινη επιφάνεια μιας λίμνης. Αν και δεν είναι ακόμη γνωστή η αιτία για αυτό το Γαλαξιακό κύμα, ακολουθώντας την υπόθεση της παλαιότερης σύγκρουσης με άλλο γαλαξία, τότε ένας υποψήφιος είναι ο νάνος γαλαξίας Τοξότης “Sagittarius Dwarf”, ωστόσο απόπειρες υπολογιστικών προσομοιώσεων μιας τέτοιας σύγκρουσης παλαιότερα με τον συγκεκριμένο γαλαξία, δεν αναπαράγει τις σημερινές αστρονομικές παρατηρήσεις. Έτσι, προτάθηκε ένας άλλος υποψήφιος γειτονικός νάνος γαλαξίας, ο “Antlia II”. 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://doi.org/10.1051/0004-6361/202451668

 

Εικόνα: Οι κόκκινες/μπλε τελείες υποδεικνύουν αστέρια πάνω/κάτω από το επίπεδο του δίσκου του Γαλαξία. Τα λευκά βέλη δείχνουν τις μέσες κατακόρυφες κινήσεις των αστεριών πάνω ή κάτω από το επίπεδο. Είναι εμφανές το διαδιδόμενο κύμα προς τα εξωτερικά άκρα του Γαλαξία. (ESA / Gaia / DPAC / S. Payne-Wardenaar / E. Poggio et al (2025))

 

Περισσότερα για την Αστρονομία και την Αστροφυσική, τις μαύρες τρύπες, τους αστέρες νετρονίων, τους λευκούς και τους καφέ νάνους, τους ερυθρούς γίγαντες, τα νεφελώματα, την αστρική εξέλιξη και την πυρηνοσύνθεση, αλλά και πολλά άλλα θα βρείτε στον τόμο ΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

25ετές φιλόδοξο πλάνο παγκόσμιας επιστημονικής συνεργασίας για τη λεπτομερή χαρτογράφηση εγκεφάλου θηλαστικών

Μια νέα μεγάλη διεθνής επιστημονική συνεργασία (με συμμετοχές από Αυστραλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ινδία, Κορέα και Ισπανία) με χρονικό ορίζοντα 25ετίας και επικεφαλής Κινέζους επιστήμονες, στοχεύει στη δημιουργία λεπτομερών χαρτών εγκεφάλου πρωτευόντων θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, συνδυάζοντας την απεικόνιση αιχμής, τη χωρική μεταγραφωμική*, την τεχνητή νοημοσύνη κ.α. 

 

*Η χωρική μεταγραφωμική (spatial transcriptomics) είναι μια τεχνολογία που χαρτογραφεί και ποσοτικοποιεί τη γονιδιακή έκφραση μέσα στη φυσική δομή ενός ιστού. Συνδυάζει την παραδοσιακή ιστολογία με την αλληλούχιση RNA για να δείξει πού εκφράζονται τα γονίδια, επιτρέποντας να κατανοήσουμε την χωρική οργάνωση των κυττάρων και τις αλληλεπιδράσεις τους μέσα στον ιστό. Αυτό παρέχει νέες γνώσεις σχετικά με τις ασθένειες, την ανάπτυξη και τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα επικοινωνούν με το περιβάλλον τους.

 

Την τελευταία δεκαετία, οι ερευνητές χαρτογράφησαν πλήρως τους εγκεφάλους φρουτόμυγας και ψαριών-ζέβρας σε επίπεδο μεμονωμένων κυττάρων και νευρωνικών κυκλωμάτων. Τον Δεκέμβριο του 2023, η ομάδα παρουσίασε το μεταγράφωμα του εγκεφάλου του ποντικού, ενώ το πλήρες διάγραμμα καλωδίωσης των προβολών των κυττάρων και των συνάψεων (connectome) για το ποντίκι, είναι εφικτό εντός 5 έως 10 ετών. Για σύγκριση, ο εγκέφαλος ενός μαρμοζέτου (είδος μαϊμούς), που έχει μέγεθος μισού καρυδιού, έχει διπλάσια κύτταρα από ένα ποντίκι, ήτοι περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο νευρώνες. Ο εγκέφαλος ενός μακάκου (είδος πιθήκου), που έχει το μέγεθος αβοκάντο, έχει περίπου 13 δισεκατομμύρια νευρώνες, και οι εγκέφαλοί μας, που έχουν μέγεθος γκρέιπφρουτ, 86 δισεκατομμύρια. «Κανένα μεμονωμένο ινστιτούτο ή έθνος δεν μπορεί να χαρτογραφήσει πλήρως τον εγκέφαλο των πρωτευόντων στην απαιτούμενη κλίμακα», αναφέρει ο Dong Won Kim, νευροεπιστήμονας και μέλος της ομάδας.

 

Στόχος είναι η χαρτογράφηση νευρωνικών κυκλωμάτων σε μεσοσκοπική κλίμακα (μέχρι το κυτταρικό επίπεδο) για την καλύτερη κατανόηση της εξέλιξης, της λειτουργίας και των ασθενειών του εγκεφάλου. Το εγχείρημα αυτό θα μας δώσει πολύτιμες γνώσεις για τους κυτταρικούς και μοριακούς μηχανισμούς πίσω από νευρολογικές παθήσεις, από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο έως τη νόσο Alzheimer που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες θεραπείες. Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν επίσης να παρέχουν ενδείξεις, για τις γνωστικές διεργασίες που ευθύνονται για την ανθρώπινη συμπεριφορά και φύση.

 

Περισσότερα: https://www.science.org/.../china-launches-ambitious...

 

Εικόνα: Y. Wang, L. Gou, και J. Yan / Institute of Neuroscience – Center for excellence in brain science and intelligence technology – Chinese Academy of Sciences.

 

Περισσότερα για τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου εγκεφάλου, τις πιθανές συνέπειες αλλά και τις ευρύτερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Αντικραδασμικός σωλήνας Kagome από μεταϋλικό, τώρα από 3D εκτυπωτή

Έχουμε αναφερθεί στα μεταϋλικά και στο παρελθόν αρκετές φορές. Αποτελούν υλικά με δομή που αποτελείται από επαναλαμβανόμενα μοτίβα, με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκτούν «αφύσικες» ιδιότητες, δηλαδή ιδιότητες που δεν συναντάμε στη φύση. Αυτό μας επιτρέπει να δημιουργούμε υλικά με «ιδιότητες κατά παραγγελία». Ένα σύνηθες και «διάσημο» παράδειγμα είναι ο «μανδύας αορατότητας» που κάμπτει το φως γύρω του με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτός που τον φορά να καθίσταται αόρατος. Αυτά τα, πολλά υποσχόμενα, υλικά είναι ακόμη σε ερευνητική φάση. 

 

Ένα παράδειγμα ενός τέτοιου υλικού, παρουσιάζεται στο επιστημονικό περιοδικό “Physical Review Applied” στις 14/10 από ομάδα ερευνητών του παν/μιου του Michigan και του εργαστηρίου ερευνών της αεροπορίας των ΗΠΑ, και αφορά σωλήνες «μεταϋλικών» που μπορούν να απορροφούν παθητικά* κραδασμούς (π.χ. σε αυτοκίνητα, αεροπλάνα, κτήρια ή οπουδήποτε μας ενδιαφέρει να αποσβέσουμε ανεπιθύμητες ταλαντώσεις).

 

*Η ενεργός αντικραδασμική προστασία χρησιμοποιεί αισθητήρες για να ανιχνεύει τη συχνότητα των ανεπιθύμητων ταλαντώσεων και προσαρμόζεται κατάλληλα. Η παθητική αντικραδασμική προστασία αντιμετωπίζει μόνο μια συγκεκριμένη συχνότητα ταλαντώσεων. 

 

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν χρησιμοποιείται κάποιο νέο υλικό ή κάποια χημική τροποποίηση. Είναι καθαρά θέμα γεωμετρίας. Το εντυπωσιακό στην παρούσα έρευνα, είναι ότι αναπτύχθηκε ένα μοντέλο που καθιστά πλέον δυνατή τη δημιουργία του συγκεκριμένου περίπλοκου υλικού. Με έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή, μπορεί κάποιος να τυπώσει εύκολα, γρήγορα και φθηνά, ένα στιβαρό αντικραδασμικό μεταϋλικό που αποτελείται από πλέγμα το οποίο έχει κατάλληλη γεωμετρία. Το υλικό αυτό, μοιάζει με πλέγμα που έχει διπλωθεί και στη συνέχεια έχει τυλιχθεί ώστε να φτιάξει έναν σωλήνα. Αυτού του είδους οι σωλήνες ονομάζονται «σωλήνες Kagome» μιας και το πλέγμα τους παραπέμπει στα ιαπωνικά πλεχτά ψάθινα καλάθια Kagome.

 

Αυτό είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα, αλλά υπάρχουν ακόμη προκλήσεις για το συγκεκριμένο υλικό. Η κυριότερη από αυτές είναι ότι, όσο πιο αποτελεσματικό γίνεται στην απορρόφηση των κραδασμών τόσο λιγότερο είναι το βάρος που αντέχει. 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://journals.aps.org/prapp.../abstract/10.1103/xn86-676c

 

Φωτογραφία από το συγκεκριμένο εκτυπωμένο μεταϋλικό (James McInerney, Air Force Research Laboratory)

 

Περισσότερα για τα μεταϋλικά αλλά και τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

«Επιφανειακά» νέφη Kelvin-Helmholtz στο Colorado

Μέσα Οκτωβρίου στην πόλη Watkins του Colorado στις ΗΠΑ και ο Matt Rustad απαθανατίζει «επιφανειακά» νέφη Kelvin-Helmholtz μετά το πέρασμα ψυχρού μετώπου από την περιοχή! Αυτά τα νέφη χαρακτηρίζονται από την εντυπωσιακή κυματοειδή τους όψη.

 

Θυμίζουμε ότι αυτή η κυματοειδής μορφή που έχουν τα νέφη, δημιουργείται όταν υφίσταται διαφορά ταχυτήτων ανάμεσα σε στρώματα του ίδιου ρευστού (εδώ ως ρευστό εννοείται ο αέρας) ή ανάμεσα στη διαχωριστική επιφάνεια δυο διαφορετικών ρευστών. Π.χ. η διαφορά στην ταχύτητα του νερού δημιουργεί τα θαλάσσια κύματα, καθώς τα ανώτερα στρώματα του ρευστού έχουν συγκριτικά μεγαλύτερες ταχύτητες από τα κατώτερα. Το ίδιο συμβαίνει και εδώ, αλλά με τον αέρα. Ο άνεμος ψηλότερα κινείται με μεγαλύτερη ταχύτητα από ότι χαμηλότερα, δημιουργώντας αυτούς τους κυματισμούς. 

 

Επίσης υπάρχει διαφορά στην υγρασία και τη θερμοκρασία ανάμεσα στο κατώτερο (πιο υγρό και ψυχρότερο) και στο ανώτερο (πιο ξηρό και σχετικά θερμότερο) στρώμα αέρα. Για αυτό και το χαμηλότερο στρώμα αποτελείται από μια πιο συμπαγή λωρίδα ή «θάλασσα» στρωματόμορφης νέφωσης, ενώ το ανώτερο είναι καθαρό και περιέχει μόνο τους κυματισμούς που «σμιλεύονται» από τη διαφορά στην ταχύτητα του ανέμου ανάμεσα στα δυο στρώματα. Μία, αλλά όχι η μόνη, περίπτωση που μπορεί να συναντήσετε τέτοιες ευνοϊκές συνθήκες για το σχηματισμό αυτών των νεφών, είναι μετά από βροχή, κατά το πέρασμα ενός μετώπου. Το κατώτερο ατμοσφαιρικό στρώμα είναι πλέον ικανοποιητικά υγρό και ψυχρότερο και όποτε δεν πνέουν ισχυροί άνεμοι σε αυτό, έχουν παρατηρηθεί αυτά τα νέφη. 

 

Φωτογραφία: Matt Rustad -- Πηγή: https://x.com/kodythewxguy

 

Περισσότερα για όλα τα μετεωρολογικά και οπτικά ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πώς να τα ψάχνετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Μετεωρίτης στην Ελλάδα

Τα ξημερώματα στις 2 Νοεμβρίου 2025, ένα λαμπρό μετέωρο διέσχισε τμήμα του ελληνικού ουρανού και καταγράφηκε από το Kedros Observatory στα Γρεβενά. Μετά από ανάλυση, προέκυψε ότι τελικά ήταν μετεωρίτης (αφού τμήμα του έφτασε στο έδαφος) ο οποίος εκτιμάται μεταξύ 100 και 500 γραμμαρίων με σημείο πτώσης κάπου στον νομό Ευρυτανίας, σε δύσβατη ορεινή περιοχή. 

https://www.facebook.com/ioannis.kedros/posts/pfbid0Ny3psM1vJGw4F2x45jW1sMQ9PQcZqQ2NuUu5pPBhsDuAonxb89xUX4NkEi4AFzjql 

 

Ο αστεροειδής 2024 YR4 μας απειλεί έμμεσα

Θα θυμάστε ότι ο αστεροειδής 2024 YR4 είχε, αρχικά, μια πολύ μικρή πιθανότητα να χτυπήσει τη Γη τον Δεκέμβριο του 2032. Αργότερα, με περισσότερες μετρήσεις, υπολογίστηκε πως είναι πιο πιθανό να χτυπήσει τον φυσικό μας δορυφόρο. Μπορείτε να δείτε την αντίστοιχη ανάρτησή μας εδώ, με όλες τις λεπτομέρειες, εδώ: https://www.facebook.com/TaFisikaFainomena/videos/688226507092196/

 

Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα για αυτόν, είναι ότι έχει μια πιθανότητα περίπου 4% να χτυπήσει τη Σελήνη στις 22/12/2032, ενώ με μετρήσεις από το James Webb καθορίστηκε ότι η διάμετρός του είναι περίπου 60 μέτρα (συγκρίσιμος με εκείνον στο συμβάν της Tunguska και περίπου 3 φορές μεγαλύτερος από εκείνον στο Chelyabinsk). Αν και αρχικά μπορεί να σκεφτεί κάποιος ότι αυτό θα είναι ένα φαντασμαγορικό σόου, η απειλή για τη Γη υφίσταται έμμεσα αυτή τη φορά. Αυτό διότι υπολογίστηκε πως μια πιθανή σύγκρουση του αστεροειδή αυτού με τη Σελήνη, θα εκτόξευε μικρομετεωροειδή (μικρά κομμάτια σκόνης και βράχων) στο διάστημα και η εγγύτητα αυτού του συμβάντος θα αύξανε κατά 3 τάξεις μεγέθους (1000 φορές) τα βλήματα των οποίων η ταχύτητα θα απειλούσε τη ζωή των αστροναυτών και τη λειτουργία των γήινων δορυφόρων με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη ζωή στη Γη, η οποία εξαρτάται όλο και περισσότερο από αυτούς.

 

Επομένως, η αποστολή DART στον αστεροειδή «Δίδυμο», ίσως μας φανεί χρήσιμη και μάλιστα πιο σύντομα από όσο ίσως νομίζαμε (περισσότερα για αυτήν, εδώ: https://www.facebook.com/TaFisikaFainomena/posts/1108374796635944). Σε έρευνα που έχει σταλεί για δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό “The Journal of the Astronautical Sciences”, εξετάζονται όλες οι περιπτώσεις αποτροπής αυτής της σύγκρουσης.

 

Στην έρευνα παρουσιάζονται όλες οι περιπτώσεις άμεσης και έμμεσης επέμβασης, με νέες αποστολές ή επαναπροσδιορισμό του σκοπού κάποιων ήδη υπαρχόντων ή αυτών που είναι υπό κατασκευή για κάτι άλλο. Τα συμπεράσματα της έρευνας αυτής είναι ότι μια αποστολή που θα στοχεύει σε απώθηση του αστεροειδούς, ώστε να αποκλίνει από την πορεία του, δεν προτείνεται κυρίως για λόγους που έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι χρειάζεται μια ικανή απώθηση, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να περάσει από το σύστημα Γης-Σελήνης συνολικά (για ευνόητους λόγους), χωρίς όμως να διαλυθεί σε περισσότερα κομμάτια κατά την ισχυρή απώθηση (κάτι που έχει μικρή πιθανότητα αλλά δεν αποκλείεται).

 

Η έρευνα καταλήγει ότι οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι για τη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι μέσω αποστολών ολοκληρωτικής διάλυσης του αστεροειδούς σε πολύ μικρά κομμάτια, είτε με τη χρήση διαστημικής συσκευής με στόχο όχι την απώθηση (όπως στην αποστολή DART) αλλά την καταστροφική σύγκρουση, είτε ακόμη και με τη χρήση πυρηνικών που στην περίπτωσή μας υπολογίζεται ότι θα πρέπει να είναι της τάξης του ενός μεγατόνου (κάτι που υφίσταται στο οπλοστάσιό μας και είναι ευκαιρία να χρησιμοποιηθεί για ειρηνικό σκοπό). Αυτού του είδους οι αποστολές θα πρέπει να ολοκληρωθούν το αργότερο ως και 3 μήνες πριν τη σύγκρουση, ώστε τα όποια μικρά θραύσματα να βρίσκονται αρκετά μακριά από το σύστημα Γης-Σελήνης για να τα αποφύγουμε σχεδόν ολοκληρωτικά. Εφόσον κριθεί σκόπιμη μια τέτοια αποστολή, τότε η εκτόξευσή της θα πρέπει να γίνει στα τέλη του 2029 το νωρίτερο και ως τον Απρίλιο του 2032 το αργότερο. 

 

Λεπτομέρειες στην έρευνα προς δημοσίευση: https://arxiv.org/abs/2509.12351

 

Περισσότερα, με λεπτομέρειες, σχήματα, γραφήματα και φωτογραφίες, για τους κομήτες, τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς, τις διαφορές τους, την πιθανότητα πρόσκρουσής τους με τη Γη, την κλίμακα Torino και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα, θα βρείτε στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Διάθλαση στα δαχτυλίδια του Κρόνου

Σε μια ακόμη υπέροχη λήψη από το “Cassini”, βλέπουμε τον «Προμηθέα», έναν από τους 274 (ως σήμερα) γνωστούς δορυφόρους του Κρόνου. Παρατηρήστε την έντονη παραμόρφωση που υφίστανται τα δαχτυλίδια του Κρόνου από την ατμόσφαιρα του πλανήτη, λόγω της διάθλασης, ένα φαινόμενο που είχαμε ξαναδεί και εδώ: https://www.facebook.com/TaFisikaFainomena/posts/1307514501385875.

 

Όπως και τότε, έτσι και εδώ, το φως από τα δαχτυλίδια, διαθλάται (αλλάζει πορεία) εισερχόμενο στην πυκνότερη (σε σχέση με το διάστημα) ατμόσφαιρα του Κρόνου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τα αντίστοιχα τμήματα των δαχτυλιδιών να φαίνονται ως προς τον παρατηρητή (εδώ το “Cassini”) σε διαφορετικό σημείο από αυτό που πραγματικά βρίσκονται. Ωστόσο, από όσο πιο χαμηλά στην ατμόσφαιρα διέρχονται αυτές οι φωτεινές ακτίνες, τόσο πιο έντονο γίνεται το φαινόμενο, με αποτέλεσμα τα δαχτυλίδια να φαίνονται ολοένα και μεγαλύτερα κοντά στον ορίζοντα του παρατηρητή.

 

Φωτογραφία: NASA / JPL-CalTech / SSI / Jason Major

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!