Βολίδα στην Τασμανία

Εντυπωσιακή βολίδα (εξαιρετικά λαμπρό μετέωρο), κατέγραψε κάμερα αυτοκινήτου το βράδυ στις 2/5 στην Τασμανία.

Το χρώμα του μετεώρου προδίδει τη σύστασή του. Π.χ. το πρασινογάλαζο χρώμα που βλέπουμε εδώ, υποδεικνύει ύπαρξη μαγνησίου.

Πηγή: https://twitter.com/latestinspace

Ξηρασία και λειψυδρία στη Χιλή

Οι μεγάλες περίοδοι ξηρασίας που μπορεί να κρατήσουν ακόμη και 1-2 χρόνια, δεν είναι άγνωστες στη Χιλή. Ωστόσο, αυτή που διανύει τώρα αποτελεί κάτι ακραίο, καθώς για μια δεκαετία ο ετήσιος υετός είναι από 20% ως 50% χαμηλότερος από τον κανονικό.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των αποθεμάτων νερού στους ταμιευτήρες του El Yeso που τροφοδοτούν την πόλη του Σαντιάγο (πληθυσμός 5.5 εκ.), ενώ συνέπειες υπάρχουν και στον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα όπου η έλλειψη νερού ευθύνεται για το θάνατο δεκάδων χιλιάδων ζώων.

Ιστορικά, κάτι ανάλογο στην περιοχή, δεν έχει συμβεί από το 1915 τουλάχιστον οπότε και τηρούνται μετεωρολογικά αρχεία, ενώ σύμφωνα με τα αρχεία των παλαιοκλιματολόγων εκτιμάται πως κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί τουλάχιστον την τελευταία χιλιετία εκεί.

Φωτογραφίες: NASA / LandSat 8 (OLI)

Πανδαισία οπτικών ατμοσφαιρικών φαινομένων

Πανδαισία οπτικών ατμοσφαιρικών φαινομένων, στις 23/4 στη Utah των ΗΠΑ. Τροποποιήσαμε την εικόνα, ώστε να αναγνωρίζετε με ευκολία ποιο είναι το όνομα του κάθε φαινομένου. Τα τόξα Moilanen και Wegener είναι αρκετά σπάνια. Η φωτογραφία έχει ληφθεί με GoPro 3+.

Ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλα πιο αμυδρά τόξα (π.χ. τόξο Parry μέσα στο ανώτερο εφαπτόμενο), τα οποία δεν είναι εύκολο να τα διακρίνει κάποιος σε αυτήν την εικόνα.

Φωτογραφία: TSK -- https://twitter.com/tacticalfish89

Επιβλητικός ηλιακός πυλώνας στη Montana

Επιβλητικός ηλιακός πυλώνας (ή ηλιακή στήλη), στις 13/3 το ξημέρωμα στην περιοχή Havre, στη Montana των ΗΠΑ.

Θυμίζουμε ότι η ύπαρξη εξαγωνικών παγοκρυστάλλων ομοιόμορφα προσανατολισμένων, εντός των νεφών ή στον αέρα, ώστε η μεγαλύτερη επιφάνειά τους να δρα ως κάτοπτρο στις ηλιακές ακτίνες, ανακλώντας τις στα μάτια του παρατηρητή, είναι η αιτία για αυτό το φυσικό οπτικό ατμοσφαιρικό φαινόμενο.

Πηγή: https://twitter.com/millerjosh37

Όμορφος κονιορτοστρόβιλος στη Nevada

Όμορφος κονιορτοστρόβιλος στις 22/3 στο Reno, στη Nevada των ΗΠΑ. Ο κονιορτοστρόβιλος, αν και μοιάζει με σίφωνα δημιουργείται πάνω από ξηρό και θερμό έδαφος, με καλό και σχετικά ζεστό καιρό. Τα ανοδικά ρεύματα από το θερμό έδαφος σε συνδυασμό με μικροστροβιλισμούς του αέρα πάνω από αυτό, μπορεί να οδηγήσουν σε στροβίλους όπως αυτός στο βίντεο.

Βίντεο: https://twitter.com/edan3324

Η λίμνη Balkhash «έργο τέχνης» από το διάστημα

Ένα ακόμη φυσικό «έργο τέχνης», όπως φάνηκε από το δορυφόρο LandSat. Πρόκειται για τη λίμνη Balkhash στο Καζακστάν, τμήμα της επιφάνειας της οποίας ήταν ακόμη παγωμένο στις 7/3 οπότε και ελήφθη αυτή η εικόνα.

Στη δεξιά πλευρά και περίπου στη μέση, βρίσκεται το δέλτα του ποταμού Ili. Η λίμνη αυτή αποτελεί καταφύγιο εκατοντάδων ειδών του φυτικού και ζωικού βασιλείου. Από το 2012, το δέλτα του ποταμού έχει ενταχθεί στη συνθήκη Ramsar για την προστασία υδροβιότοπων παγκόσμιας σημασίας.

Φωτογραφια: NASA / LandSat 8 (OLI)

Υπερθέαμα οπτικών φαινομένων στη Σκωτία

Ξημέρωμα 24/4 κάπου στη Σκωτία. Υπέροχο τοπίο και τουλάχιστον 6 οπτικά φαινόμενα στον ουρανό, χάρη στο στρώμα νεφών (θυσανόστρωμα) που υπήρχε εκείνη την ώρα, παρέχοντας τους απαραίτητους παγοκρυστάλλους.

Στη φωτογραφία υπάρχει η άλως των 22 μοιρών, παρήλια, τμήμα του παρηλιακού κύκλου, ανώτερο εφαπτόμενο τόξο, ανώτερο περιφερειακό τόξο, περιζενιθιακό τόξο και μια υποψία για ασθενές τόξο Parry. Μπορείτε να τα αναγνωρίσετε;

Φωτογραφία: Mike Bolam -- https://twitter.com/MikeBolam -- https://www.flickr.com/photos/landscapy/with/49592348001/

Σίφωνας φωτιάς (firenado) στη Χιλή

Στρόβιλος ή σίφωνας φωτιάς (firenado ή fire whirl) κάπου στο Biobío της Χιλής στις 22/4. Αυτός δημιουργείται με παρόμοιο τρόπο με τον σκονοστρόβιλο (dust devil) τον οποίο έχουμε δει σε παλαιότερες αναρτήσεις μας, μόνο που στην περίπτωση του στροβίλου φωτιάς, τα ανοδικά ρεύματα, λόγω του θερμικού φορτίου, είναι πολύ πιο ενισχυμένα.

Τα ανοδικά ρεύματα από τη φλεγόμενη επιφάνεια σε συνδυασμό με διατμήσεις (στροβιλισμούς) του αέρα πάνω από αυτήν, μπορεί να αναπτυχθούν ενίοτε σε κάτι τόσο εντυπωσιακό όπως ένας στρόβιλος φωτιάς.

Κατά κανόνα δεν είναι τόσο ισχυροί όσο οι κανονικοί σίφωνες ξηράς που δημιουργούνται σε πολύ ισχυρές καταιγίδες, ωστόσο μπορούν, να προκαλέσουν ζημιές πέρα από τη φωτιά.

Video: Cristobal G. -- Πηγή: https://twitter.com/NashWX

Πανδαισία οπτικών φαινομένων στην Αγγλία

Εδώ υπάρχουν τουλάχιστον 4 εμφανή οπτικά φαινόμενα, μπορείτε να τα αναγνωρίσετε; Η φωτογραφία ελήφθη στις 23/4, στο χωριό Pegswood, της περιοχής Northumberland στην Αγγλία.

Φωτογραφία: Mark Davis -- https://twitter.com/33MarkD

Ο πληρέστερος γεωλογικός χάρτης της Σελήνης

Ο πρώτος αναλυτικός και λεπτομερής γεωλογικός χάρτης της Σελήνης, παρουσιάστηκε από το USGS (Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ) και εμπεριέχει δεδομένα δεκαετιών, τόσο από τις αποστολές Apollo, όσο και δεδομένα από πρόσφατες δορυφορικές αποστολές στη Σελήνη, παρέχοντας λεπτομέρειες για το είδος των πετρωμάτων, τη μορφολογία και άλλα χαρακτηριστικά του φυσικού μας δορυφόρου, εξαλείφοντας και ασυνέπειες που υπήρχαν σε ορισμένες περιπτώσεις από παλαιότερα δεδομένα.

Ο χάρτης αυτός θα φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος και στις επικείμενες αποστολές Artemis και τη μελλοντική βάση στη Σελήνη. Περισσότερα για αυτά, στον τόμο ΙΙΙ που αναμένεται εντός του έτους.

Χάρτης: NASA / USGS / GSFC -- https://astropedia.astrogeology.usgs.gov/download/Moon/Geology/thumbs/Unified_Geologic_Map_of_The_Moon_200dpi.jpg

Λεπτομέρειες για αυτόν: https://www.hou.usra.edu/meetings/lpsc2020/pdf/2760.pdf

St. Elmo's fire... ένα εντυπωσιακό φαινόμενο

Από τις πιο εντυπωσιακές και σπάνιες φωτογραφίες που μπορεί να τραβήξει κάποιος εν ώρα καταιγίδας. Η συγκεκριμένη ελήφθη σε ένα λόφο, στη βόρεια Παταγονία της Αργεντινής από τον Alfredo Ristol.

Το αμυδρό μπλε-ιώδες φως στις άκρες των μεταλλικών ράβδων, ονομάζεται "St. Elmo's fire" και προκαλείται από τους ιονισμούς των μορίων της ατμόσφαιρας πολύ κοντά στις ράβδους ή γενικότερα σε άλλα αντικείμενα που φέρουν ικανό ηλεκτρικό φορτίο, ώστε τοπικά και ιδιαίτερα σε αιχμηρές άκρες, το ηλεκτρικό πεδίο να είναι της τάξης των δεκάδων χιλιάδων V/m (Volt ανά μέτρο).

Τέτοιες τιμές ηλεκτρικού πεδίου τοπικά, είναι ικανές να προκαλέσουν ιονισμούς στα μόρια της ατμόσφαιρας (αποβολή/πρόσληψη ηλεκτρονίων από τα μόρια). Το είδος των μορίων που ιονίζονται (άζωτο και οξυγόνο κυρίως στη γήινη ατμόσφαιρα), καθορίζει και το χρώμα που βλέπουμε κατά τη διαδικασία (υπό την προϋπόθεση ότι η ενέργεια των φωτονίων που εκπέμπονται αντιστοιχεί στο ορατό φάσμα).

Αυτό το αμυδρό φως είναι ευκολότερα ορατό σε σκοτεινές περιοχές. Η θέασή του προμηνύει πιθανή ηλεκτρική εκκένωση σύντομα κάπου πολύ κοντά στον παρατηρητή!

Όσο για το περίεργο όνομα του φαινομένου, θεωρείται ότι προήλθε από τον «Άγιο Έλμο», προστάτη των ναυτικών, οι οποίοι παρατηρούσαν παλιά το φαινόμενο αυτό στις αιχμές των καταρτιών τους σε καταιγίδες και το θεωρούσαν «καλό οιωνό».

Φωτογράφος: Alfredo Ristol -- https://twitter.com/AlfredoRistol -- https://www.instagram.com/alfredoristol/

Πανδαισία οπτικών φαινομένων στη Δανία

ο πρωί στις 14/4, σε διάφορα μέρη της Δανίας, το αραιό στρώμα θυσάνων που υπήρχε στον ουρανό, έδωσε την ευκαιρία στους κατοίκους να απολαύσουν ένα υπερθέαμα οπτικών φαινομένων.

Στην εικόνα φαίνεται το περιζενιθιακό τόξο, το ανώτερο περιφερειακό τόξο, το τόξο Parry, το ανώτερο εφαπτόμενο τόξο, η γνωστή άλως των 22 μοιρών και παρήλια, όπως και τμήμα του παρηλιακού κύκλου. Τα συγκεκριμένα φαινόμενα συνήθως εμφανίζονται μαζί (όπως στη φωτογραφία) ή με διαφορά μερικών λεπτών και κατά ομάδες (π.χ. πρώτα τα παρήλια με την άλω και μετά ενδεχομένως το ανώτερο εφαπτόμενο τόξο μαζί με το τόξο Parry και στο τέλος και το περιζενιθιακό τόξο).

Τέτοια φαινόμενα έχουμε δει και στη χώρα μας. Μερικά παραδείγματα διαφόρων οπτικών φαινόμενων: https://doudoulakis.blogspot.com/2017/02/atmospheric-optics-other-phenomena.html

Φωτογραφία: Søren Laackmann

Πηγή και περισσότερες φωτογραφίες από Δανία στις 14/4: https://www.dmi.dk/nyheder/2020/bisole-haloer-og-omvendte-regnbuer-et-vaeld-af-smukke-lysfaenome/

Η χρήση γραφενίου σε βιοαισθητήρρες

ο γραφένιο, το έχουμε δει και σε παλαιότερες αναρτήσεις μας. Αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο υλικό αποτελούμενο από ένα πλέγμα εξαγωνικών δακτυλίων με 6 άτομα άνθρακα ανά δακτύλιο (1 ανά κορυφή), πρακτικά δυο διαστάσεων, δηλαδή πολύ λεπτό, καθώς το πάχος του είναι από μόλις μία ως ελάχιστες ατομικές διαμέτρους και παρουσιάζει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ιδιότητες (μπορεί να είναι ταυτόχρονα ιδιαίτερα αγώγιμο, εύκαμπτο και ανθεκτικό, ενώ δυο φύλλα γραφενίου υπό συνθήκες, παρουσιάζουν υπεραγώγιμες ιδιότητες).

Τώρα αποκτά μία ακόμη (ιατρική) χρήση, καθώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε βιοαισθητήρες για πολύ γρηγορότερη και φθηνότερη διάγνωση σε σχέση με αυτήν που είχαμε στη διάθεσή μας ως σήμερα, όπως αναφέρεται σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications στις 24/3. Ένας τέτοιος βιοαισθητήρας με γραφένιο, είναι ικανός να ανιχνεύει εξαιρετικά χαμηλές συγκεντρώσεις μορίων που αποτελούν δείκτες για κάποια ασθένεια (π.χ. καρκίνο), χωρίς μάλιστα να απαιτείται περαιτέρω επεξεργασία, κάτι ιδανικό για έγκαιρη διάγνωση.

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41467-020-15330-9

Θαλάσσιος καπνός στην Ανταρκτική, με φόντο το «Έρεβος»

Η βάση Scott στην Ανταρκτική και το όρος Έρεβος να ξεχωρίζει στο κέντρο της φωτογραφίας. Διακρίνεται «θαλάσσιος καπνός» πάνω από την υδάτινη επιφάνεια, σε μια φωτογραφία που ελήφθη τον Μάρτιο, μετά το τέλος του καλοκαιριού (για το νότιο ημισφαίριο).

Φωτογραφία: Jonny Harrison - https://twitter.com/JonnyHarrisonNZ

Η κοντινότερη σε εμάς μαύρη τρύπα ως σήμερα...

Αστρονόμοι του ESO (European Southern Observatory), στο αστεροσκοπείο La Silla στη Χιλή, βρήκαν την κοντινότερη, ως σήμερα, σε εμάς, μελανή οπή. Αυτή βρέθηκε στο αστρικό σύστημα HR 6819, «μόλις» 1000 έτη φωτός μακριά από εμάς, ορατό από το νότιο ημισφαίριο και αρχικά είχε ταξινομηθεί ως διπλό σύστημα αστέρων, από μία επιστημονική ομάδα που έκανε έρευνα για αυτά.

Ωστόσο, μετέπειτα ανάλυση οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το εσωτερικό άστρο, βρίσκεται σε τροχιά γύρω από κάτι «αόρατο», το οποίο διαπιστώθηκε τελικά πως ήταν μια μελανή οπή με σχετικά μικρή μάζα (τουλάχιστον 4.2 ηλιακές μάζες) και δεν αλληλεπιδρά με βίαιο τρόπο με το περιβάλλον της (π.χ. με τέτοιο τρόπο που θα οδηγούσε σε εκπομπή ακτίνων Χ, όπως οι περισσότερες μελανές οπές που έχουν παρατηρηθεί ως σήμερα), κάτι που καθιστά τον εντοπισμό της ακόμη δυσκολότερο.

Φωτογραφία: ESO / L. Calçada – Καλλιτεχνική απεικόνιση του τριπλού συστήματος HR 6819 με τις τροχιές των δυο άστρων (γαλάζιο) και την τροχιά της μελανής οπής (κόκκινο).

Ανακοίνωση: https://www.eso.org/public/news/eso2007/

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.eso.org/public/archives/releases/sciencepapers/eso2007/eso2007a.pdf

Περισσότερα βήματα, μικρότερη θνησιμότητα

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 24/3 στο Journal of the American Medical Association (JAMA), βρίσκει ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στον αριθμό των βημάτων που κάνει κάποιος μέσα στη μέρα και στην πιθανότητα θανάτου από οποιοδήποτε αίτιο. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού με 5000 συμμετέχοντες που φορούσαν επιταχυνσιόμετρα. Στη δεκαετή έρευνα που ακολούθησε, 1165 άτομα τελικά απεβίωσαν.

Πιο συγκεκριμένα, στην ομάδα που έκανε ως 4000 βήματα/μέρα (~3 km), η θνησιμότητα ήταν 76.7 ανά 1000 άτομα ετησίως. Στην ομάδα που έκανε 4000-8000 βήματα/μέρα, η θνησιμότητα κατέρρεε στο 21.4 ανά 1000 άτομα ετησίως. Ωστόσο, η ομάδα που έκανε 8000-12000 βήματα/μέρα, είχε ακόμη χαμηλότερη θνησιμότητα, μόλις 6.9 ανά 1000 άτομα ετησίως.

Στην έρευνα, δεν υπάρχει σύνδεση της θνησιμότητας με την ταχύτητα με την οποία γίνονταν τα βήματα, παρά μόνο με τον αριθμό τους.

Να προσθέσουμε εδώ, όπως άλλωστε έχουμε δει και σε παλαιότερες αναρτήσεις μας, ότι υπάρχει ορυμαγδός ερευνών και αντίστοιχων δημοσιεύσεων σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, όπου συνδέεται η συστηματική άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή με μειωμένη πρόσληψη θερμίδων (χωρίς ακρότητες), με τη μακροζωία και τη μεγάλη πιθανότητα αποφυγής ασθενειών όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης, το Alzheimer και τα καρδιαγγειακά, ακόμη και σε μεγάλη ηλικία.

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2763292

Πολλαπλοί σίφωνες ξηράς (landspouts) στο Μεξικό

Εντυπωσιακό και σπάνιο βίντεο με 5 σίφωνες ξηράς*, στην περιοχή San Nicolás (περιοχή στο Μεξικό), την 1η Μαΐου.

*Στην πραγματικότητα πρόκειται για landspouts, οι οποίοι είναι, κατά κανόνα, ασθενέστεροι από τους σίφωνες ξηράς και η διαφορά τους είναι ότι δεν συνδέονται με κάποιο μεσοκυκλώνα εντός του νέφους. Θυμίζουν πολύ τους υδροσίφωνες - υδροστρόβιλους που σχηματίζονται στην θάλασσα, μόνο που αυτοί βρίσκονται πάνω από την ξηρά.

Δημιουργούνται κατά το στάδιο κατακόρυφης ανάπτυξης νεφών (TCu, Towering Cumulus), υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει ικανή διάτμηση (στροβιλισμός) στο οριακό στρώμα (από την επιφάνεια ως τη βάση του νέφους).

Πηγή: https://twitter.com/victorcabreramx/status/1256426608828862465

Βιοφωταύγεια

Σε αυτό το ονειρικό νυχτερινό βίντεο, που ελήφθη τέλη Απριλίου στο Newport της Καλιφόρνια, στις ΗΠΑ, βλέπουμε το φαινόμενο της βιοφωταύγειας. Αυτό εκδηλώνεται με ένα χαρακτηριστικό μπλε χρώμα (στο βίντεο), στις περιοχές όπου υπάρχει κάποια διαταραχή στο νερό (π.χ. στο βίντεο εκδηλώνεται εκεί που διέρχεται το σκάφος, όπως και στην κίνηση των δελφινιών μέσα στο νερό). Σε άλλες φωτογραφίες, θα το δείτε στις ακτές, εκεί που σκάει το κύμα.

Η βιοφωταύγεια είναι το φαινόμενο εκπομπής ορατού φωτός από ζωντανούς οργανισμούς (στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για δινοφύκη τα οποία ανήκουν, ως επί το πλείστον, στο θαλάσσιο πλαγκτόν) και χρησιμοποιείται είτε για λόγους άμυνας (όπως στο βίντεο, και για αυτό ενεργοποιείται όταν υπάρχει κάποιου είδους διαταραχή στον υδάτινο όγκο που βρίσκονται αυτοί οι οργανισμοί) αλλά και επίθεσης, είτε για λόγους επικοινωνίας (π.χ. πυγολαμπίδες).

Πηγές: Newport Coastal Adventure (https://www.instagram.com/p/B_WRG6wp9dW/) --- Patrick Coyne (https://www.instagram.com/patrickc_la/)

Περί βιοφωταύγειας: https://en.wikipedia.org/wiki/Bioluminescence

Ο κομματιασμένος κομήτης ATLAS

Είχαμε αναφερθεί σε παλαιότερη ανάρτησή μας, στην πιθανότητα να μπορούμε να δούμε τον κομήτη ATLAS με γυμνό μάτι προς τα μέσα Μαΐου (https://fkp2100.blogspot.com/2020/03/atlas.html). Ωστόσο, ο κομήτης αυτός δεν τα κατάφερε καθώς κομματιάστηκε λίγες μέρες αργότερα. Εντυπωσιακές εικόνες από τα, τουλάχιστον 30 πλέον, κομμάτια του πρώην κομήτη, κατέγραψε το Hubble στις 23/4.

Αυτή είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την καταγραφή ενός τόσο σπάνιου γεγονότος από τόσο κοντά. Ο θρυμματισμός ενός κομήτη είναι απρόβλεπτος και σχετικά σύντομος, οπότε η συγκεκριμένη καταγραφή βοηθάει στην κατανόηση αυτού του φαινομένου. Ένα πιθανό αίτιο για τη διάλυση του πυρήνα του κομήτη, είναι η ανισομερής δράση των εκτοξευόμενων αερίων που προέρχονται από την εξάχνωση (μετατροπή από στερεό απευθείας σε αέριο) του πάγου.

Φωτογραφία: NASA, ESA, D. Jewitt (UCLA), Q. Ye (University of Maryland)