Περί Starlink

Τους τελευταίους μήνες, κάθε φορά που η SpaceX του Elon Musk, θέτει σε τροχιά ένα καινούριο σμήνος δορυφόρων, μέρος του Starlink, βλέπουμε πολλά να γράφονται και να λέγονται, συνήθως με μια μικρή ή μεγάλη δόση υπερβολής, όπως γίνεται πάντα σε ανάλογες περιπτώσεις. Για να δούμε όμως πραγματικά περί τίνος πρόκειται.

Starlink είναι το όνομα του σμήνους μικρών δορυφόρων (συνολικά θα είναι γύρω στους 42000, όταν ολοκληρωθεί το εγχείρημα σταδιακά μέσα στα επόμενα χρόνια), οι οποίοι έχουν βάρος περίπου 250 kg ο καθένας και θα βρίσκονται σε χαμηλή τροχιά όντας σε ύψος από 300 ως 1300 km από την επιφάνεια της Γης. Για σύγκριση, ο ISS είναι στα 400 km περίπου, οι δορυφόροι του συστήματος GPS στα 20000 km, ενώ οι γεωσύγχρονοι δορυφόροι στα 36000 km.

Αυτό το σμήνος δορυφόρων, έχει σκοπό να παρέχει ελεύθερη, γρήγορη (της τάξης του 0.5-1 Gbps) και σχετικά φθηνή διαδικτυακή κάλυψη για οποιονδήποτε πάνω στον πλανήτη (ξεκινώντας δοκιμαστικά το 2020 από ΗΠΑ/Καναδά και το 2021 ενδεχομένως και στην Ευρώπη), οπουδήποτε, ακόμη και σε δυσπρόσιτες περιοχές.

Το σμήνος αυτό, σε αυτή τη χαμηλή τροχιά, παρέχει σημαντικά μικρότερο λανθάνοντα χρόνο (ή χρόνο καθυστέρησης επικοινωνίας, latency), κάτι που έχει τεράστια σημασία για τεχνολογίες όπως η τηλε-ιατρική, η ρομποτική, τα αυτοκινούμενα οχήματα και πολλά άλλα που θα δούμε να ξεδιπλώνονται εντός της τρέχουσας δεκαετίας. Επίσης, έχει τεράστια σημασία και για τη μετάδοση πληροφοριών ανάμεσα στις χρηματαγορές παγκοσμίως, ιδιαίτερα σε μεγάλες αποστάσεις, όπου το πλεονέκτημα ακόμη και μερικών μικροδευτερολέπτων του Starlink έναντι των ταχύτερων επίγειων δικτύων που διαθέτουμε, μεταφράζεται σε πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για τους δεδομένους όγκους συναλλαγών (και από εκεί αναμένεται και μεγάλο τμήμα του κέρδους για την SpaceX).

Για να επιτυγχάνεται η γρήγορη μετάδοση δεδομένων, σε όλο τον πλανήτη απροβλημάτιστα, χρειάζεται να υπάρχουν κάθε στιγμή σε κάθε δεδομένο σημείο τουλάχιστον 4 δορυφόροι του σμήνους, κάτι που οδηγεί στον απαιτούμενο τελικό αριθμό τους (42000). Οι δορυφόροι είναι εξοπλισμένοι με κινητήρες ιόντων, ώστε να παρέχεται η απαιτούμενη ώθηση (και) για αποφυγή συγκρούσεων με άλλα αντικείμενα στην τροχιά.

Αν και τα πλεονεκτήματα αυτού του εγχειρήματος είναι πολλά, το σημαντικό είναι η ελεύθερη και δημοκρατική πρόσβαση στο διαδίκτυο όπως και η δυνατότητα ελεύθερης επικοινωνίας με τον υπόλοιπο κόσμο, κάτι που, δυστυχώς δεν αποτελεί δεδομένο, καθώς τόσο αυταρχικά καθεστώτα όσο και θεωρητικά «ελεύθερες» και «δημοκρατικές» χώρες, επιβάλλουν όλο και περισσότερους περιορισμούς και απαγορεύσεις στο τι μπορεί να ψάξει, να βρει, να μάθει ή να «ανεβάσει» κάποιος (και δεν αναφερόμαστε στα ποινικώς κολάσιμα βεβαίως). Αυτό, φυσικά, αποτελεί εξορισμού «πισωγύρισμα» στο δρόμο προς έναν εξελιγμένο δικτυωμένο πλανητικό πολιτισμό που, είναι αυτονόητο να έχει ως δικαίωμα να είναι ελεύθερος να μοιράζεται γνώσεις, ιδέες, εμπειρίες, τα πάντα και έτσι να εξελίσσεται ραγδαία.

Σχετικά με τις ανησυχίες για τις αστρονομικές παρατηρήσεις, λόγω της ανάκλασης του ηλιακού φωτός από τους ηλιακούς συλλέκτες των δορυφόρων. Καταρχάς, πολύς κόσμος έχει την αίσθηση ότι οι δορυφόροι αυτοί θα λάμπουν στον νυχτερινό ουρανό όπως τους βλέπουν σε διάφορα βίντεο, δηλαδή ως γραμμές – «τρένα» από κινούμενες φωτεινές τελείες. Αυτό, φυσικά θα ήταν ένα τεράστιο πρόβλημα! Όμως, αυτό που φαίνεται στα διάφορα βίντεο ή θα έχετε παρατηρήσει και εσείς οι ίδιοι, είναι ένα σμήνος δορυφόρων λίγες ώρες μετά την εκτόξευσή τους (εκτοξεύονται σε διάφορες ημερομηνίες, κατά ομάδες των 60 συνήθως, διότι προφανώς δεν γίνεται να τοποθετηθούν και οι 40000 ταυτόχρονα). Αυτό το σμήνος, τις πρώτες ώρες/μέρες κάνει αισθητή την παρουσία του στον ουρανό. Ωστόσο, όταν τοποθετηθεί στην τελική τροχιά είναι αόρατο στο γυμνό μάτι.

Είναι όμως ορατό στα ερευνητικά τηλεσκόπια. Και αυτό είναι πρόβλημα! Μπορεί να λυθεί; Για αυτό το λόγο, η εταιρεία είναι σε διαρκή επικοινωνία με την επιστημονική κοινότητα, ώστε να επιλυθεί το θέμα. Ο ίδιος ο Elon Musk έχει δεσμευθεί ότι θα γίνονται συνεχείς δοκιμές, μέχρι να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα. Ήδη έχουν προταθεί σειρά από μέτρα όπως η σκοτεινότερη επίστρωση των ηλιακών πάνελ (δοκιμή DarkSat με μείωση του φαινόμενου μεγέθους στο 7.6 από 6.7 που αποτελεί το φ. μέγεθος για έναν τυπικό δορυφόρο Starlink ως σήμερα) και η αλλαγή στη γωνία κλίσης τους, ενώ προγραμματίζονται και άλλα (π.χ. έχουν προταθεί ακόμη και σκίαστρα, βλέπε VisorSat, όπως και κοινοποίηση καταλόγου με τις ακριβείς θέσεις των δορυφόρων του σμήνους κάθε στιγμή) ώστε να μειωθεί και άλλο η επίπτωσή τους. Για τις εξελίξεις σε αυτό το θέμα, θα υπάρξουν και μελλοντικές αναρτήσεις.

Η φωτογραφία απεικονίζει τα ίχνη από τη διέλευση μιας, πρόσφατα εκτοξευθείσας, ομάδας δορυφόρων του Starlink, στις 27/4, από τον Δημήτρη Σαγιάκο (Dimitris Sagiakos Photography) -- https://www.facebook.com/dsnaturephotography/

---------------------------------------------------------------

Περισσότερα για το Starlink, τους κινητήρες ιόντων, τις τηλεπικοινωνίες, την εξερεύνηση του διαστήματος και άλλα πολλά, στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», ο οποίος αναμένεται εντός του έτους.

Περί απαγορεύσεων και περιορισμών στο διαδίκτυο: https://www.accessnow.org/cms/assets/uploads/2020/02/KeepItOn-2019-report-1.pdf

Περί Splinternet και κατακερματισμού του διαδικτύου: https://en.wikipedia.org/wiki/Splinternet

Παρατηρήσεις σχετικά με τον DarkSat: https://arxiv.org/pdf/2003.07251.pdf

Άλως και κατώτερο περιφερειακό τόξο

Σε αυτό το βίντεο από το Καράκας στη Βενεζουέλα, στις 5/4, φαίνεται η γνωστή άλως των 22 μοιρών να περικυκλώνει τον Ήλιο και κάτω από αυτήν υπάρχει ένα κατώτερο περιφερειακό τόξο (infralateral arc). Το τελευταίο εμφανίζεται όταν ο Ήλιος είναι αρκετά ψηλά στον ουρανό (πάνω από τις 68 μοίρες) και οπτικά απέχει τη διπλάσια περίπου απόσταση από αυτόν, σε σχέση με την άλω. Έχει έντονα χρώματα και μοιάζει αρκετά με το οριζόντιο τόξο. Η ειδοποιός διαφορά του περιφερειακού τόξου από το οριζόντιο, είναι η καμπυλότητα στις άκρες του πρώτου.

Η δημιουργία τους οφείλεται, όπως γνωρίζετε και από παλαιότερες αναρτήσεις μας, στη διάθλαση των ηλιακών ακτίνων από τους εξαγωνικούς παγοκρυστάλλους των νεφών. Διαφορετικές γωνίες εισόδου, δημιουργούν διαφορετικά οπτικά φαινόμενα, για αυτό και πολλές φορές μπορεί να τύχει να εμφανιστούν παραπάνω από ένα στον ουρανό.

Πηγή: https://twitter.com/CATERINAV

Πως δημιουργούμε και ανακαλούμε μνήμες

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 6/3 στο Science, ερευνητές από το NINDS (National Institute of Neurological Disorders and Stroke) στο Maryland των ΗΠΑ, εξέτασαν τον τρόπο που δημιουργούνται και ανακαλούνται οι μνήμες στον εγκέφαλό μας.

Αυτό που έκαναν, ήταν να παρατηρήσουν, μέσω εμφυτευμένων πολύ λεπτών ηλεκτροδίων στον εγκέφαλο ασθενών*, την ηλεκτρική δραστηριότητα χιλιάδων νευρώνων του εγκεφάλου και τα μοτίβα πυροδότησης και «επικοινωνίας» μεταξύ τους.

*Οι ασθενείς έπασχαν από επιληψία που δεν ήταν αντιμετωπίσιμη με φαρμακευτική αγωγή, επομένως συμμετείχαν σε αυτήν την έρευνα με κύριο στόχο την εύρεση της αιτίας για τις κρίσεις επιληψίας σε αυτούς. Το πώς αποθηκεύεται και ανακαλείται η μνήμη στον εγκέφαλο, ήταν ένα ακόμη προϊόν της έρευνας αυτής. Μάλιστα, πίσω στο 1957, ένας επιληπτικός ασθενής είχε υποβληθεί σε χειρουργική αφαίρεση τμήματος του εγκεφάλου του, ώστε να σταματήσουν οι κρίσεις που τον ταλαιπωρούσαν. Ωστόσο, συνέπεια της αφαίρεσης, ήταν ότι δεν μπορούσε να ανακαλέσει από τη μνήμη του οτιδήποτε ζούσε μετά την επέμβαση.

Επιστρέφοντας στην παρούσα έρευνα, αυτό που παρατηρήθηκε ήταν ότι μια συγκεκριμένη μνήμη καταγράφεται ως ένα μοτίβο πυροδοτήσεων ανάμεσα σε διάφορους νευρώνες. Όταν ο εγκέφαλος χρειαστεί να ανακαλέσει αυτή τη μνήμη, τότε παρατηρήθηκε ότι προκύπτει ακριβώς το ίδιο μοτίβο πυροδοτήσεων, στιγμές πριν ο ασθενής αναφέρει ορθά αυτό που έπρεπε να θυμηθεί.

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://science.sciencemag.org/content/367/6482/1131

Φωτογραφία: Μοτίβο πυροδότησης νευρώνων από την παραπάνω έρευνα.

Πολύ έντονο παρήλιο

Ένα πολύ έντονο, εντυπωσιακό παρήλιο, με την αντανάκλασή του να φωτίζει την επιφάνεια της θάλασσας, εμφανίστηκε στις 31/3 στις ΗΠΑ (ακριβής τοποθεσία άγνωστη).

Θυμίζουμε πως το παρήλιο είναι ένα οπτικό ατμοσφαιρικό φαινόμενο που προκαλείται από την διπλή διάθλαση του ηλιακού φωτός μέσα από εξαγωνικούς παγοκρυστάλλους που βρίσκονται είτε σε νέφη (όπως εδώ) είτε αιωρούνται στον αέρα (σε πολύ κρύα κλίματα ή χιονοδρομικά κέντρα).

Πηγή: https://twitter.com/zintkala_ska

Ταξίδι με τον ISS από Ευρώπη προς Ινδικό ωκεανό

Το μονόλεπτο αυτό βίντεο αποτυπώνει αυτά που είδε ο ISS (Διεθνής Διαστημικός Σταθμός) σε μισή ώρα σε τροχιά, κινούμενος από την Ευρώπη προς τον Ινδικό ωκεανό, στις 21/3. Ένα ακόμη υπέροχο ταξίδι πάνω από τα φώτα των πόλεων αλλά και τις αστραπές των καταιγίδων.

Ο ISS βρίσκεται σε ύψος περίπου 400 km από την επιφάνεια της Γης, κινείται με ταχύτητα 27.600 km/h και προλαβαίνει να κάνει το γύρο της Γης σε περίπου 92', κάτι που συνεπάγεται περίπου 15.5 περιστροφές τη μέρα.

Πηγή: https://twitter.com/Space_Station

Οι υψηλότερες κορυφές του πλανήτη στο ηλιοβασίλεμα, από τον ISS

Ηλιοβασίλεμα για την περιοχή μεταξύ Νεπάλ και Ινδίας, στις 16/12/2019, όπως φάνηκε από τον ISS (Διεθνή Διαστημικό Σταθμό). Η κορυφή που ξεχωρίζει, περίπου στη μέση της φωτογραφίας, είναι η Kangchenjunga στα περίπου 8.5 km πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Μια λήψη που κόβει την ανάσα, καθώς οι υψηλότερες κορυφές της περιοχής λαμβάνουν τις τελευταίες αχτίδες φωτός πριν τη δύση.

Φωτογραφία: NASA / ISS (Public Domain).

Τα ρεκόρ παραμονής στο διάστημα

Στην εικόνα βλέπετε τους αστροναύτες της NASA που κατέχουν, ως τις 17.04.2020, το ρεκόρ ημερών συνεχούς παραμονής στο διάστημα. Για παράδειγμα, την Christina Koch την είχαμε δει και σε παλαιότερες δημοσιεύσεις μας. Κατέχει το γυναικείο ρεκόρ με 328 ημέρες σερί παραμονής στο διάστημα.

Αν και ο ISS (Διεθνής Διαστημικός Σταθμός), είναι εν μέρει προστατευμένος από την ακτινοβολία, ευρισκόμενος σε ύψος περίπου 400 km, κάτω από τις ζώνες Van Allen, ωστόσο η μακρόχρονη παραμονή (π.χ. 6 μήνες, πόσο μάλλον για πάνω από 1 έτος) σε συνθήκες σχεδόν μηδενικής βαρύτητας, αποτελεί μια πολύπλευρη πρόκληση για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών (ακτινοβολία, έλλειψη βαρύτητας, κ.α.), ιδιαίτερα σε διαστημικές αποστολές που αναμένεται να κρατήσουν πάνω από 1 χρόνο (π.χ. αποστολή στον Άρη τις επόμενες δεκαετίες, η οποία εκτιμάται να διαρκέσει ως 3 έτη με τα τωρινά δεδομένα), έχουν προταθεί διάφορες λύσεις τις οποίες θα δούμε αναλυτικά στον τρίτο και τελευταίο τόμο του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» που αναμένεται εντός του έτους.

Εικόνα: https://twitter.com/Space_Station

Το ηλιοβασίλεμα στην Ανταρκτική κρατά λίγο ακόμη χάρη στη διάθλαση

Αν και ο Ήλιος έχει περάσει πλέον κάτω από τον ορίζοντα στο Νότιο Πόλο, μετά την εαρινή (φθινοπωρινή εκεί) ισημερία, ωστόσο θα είναι ορατός για λίγες μέρες ακόμη χάρη στο φαινόμενο της διάθλασης του ηλιακού φωτός μέσα από το στρώμα της γήινης ατμόσφαιρας.

Η διάθλαση, στη συγκεκριμένη περίπτωση, βοηθά στην «κάμψη» των φωτεινών ακτίνων όσο χρειάζεται, ώστε αυτές που εκκινούν από τον ηλιακό δίσκο λίγο κάτω από τον ορίζοντα, να καταφέρνουν να φτάνουν στα μάτια του παρατηρητή, δίνοντάς του την (ψευδή) εντύπωση ότι ο ηλιακός δίσκος είναι ακόμη οριακά πάνω από τον ορίζοντα.

Φωτογραφία στις 22/3: https://twitter.com/SPTelescope

Η πληροφορία που αποκαλύπτουν οι κινήσεις των ματιών και η διαδικασία αναγνώρισης

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 2/3 στο Proceedings of the National Academy of Sciences, περιγράφεται πως οι κινήσεις των ματιών μας, βοηθούν με καίριο τρόπο στην ανάκληση εικόνων που έχουμε απομνημονεύσει.

Πόσες είναι οι φορές που βλέπετε από μακριά έναν φίλο σας και τον αναγνωρίζετε παρόλο που δεν έχετε καλή ορατότητα ή δεν βλέπετε όλα τα χαρακτηριστικά του προσώπου του; Πόσες όμως είναι και οι φορές που με τον ίδιο τρόπο έχετε αναγνωρίσει λανθασμένα ως γνωστό σας στον δρόμο, κάποιον άνθρωπο που μοιάζει σε κάποια ως αρκετά χαρακτηριστικά, αλλά τελικά δεν είναι αυτός;

Ερευνητές στο RRI (Rotman Research Institute) στον Καναδά, στον τομέα της Γνωστικής Νευροεπιστήμης, εξέτασαν τη διαδικασία με την οποία αποθηκεύεται στη μνήμη μας μια εικόνα, μέσω της κίνησης των ματιών όταν αυτά βλέπουν την εικόνα αυτή. Όταν τα μάτια μας βλέπουν μια εικόνα που (νομίζουν ότι)* έχουν ξαναδεί, τότε εστιάζουν στα ίδια σημεία που εστίασαν την πρώτη φορά που είδαν την εικόνα. Κάνουν, εν ολίγοις, αυτό που θα λέγαμε «αναγνώριση χαρακτηριστικών». Επομένως, ακόμη και αν δεν φαίνεται ολόκληρο το πρόσωπο του φίλου σας, τα μάτια σας εστιάζουν «αυτόματα» σε συγκεκριμένα σημεία ταχύτατα και εφόσον θεωρήσουν ότι αυτά ταιριάζουν, γίνεται η ταυτοποίηση.

*Η λάθος ταυτοποίηση γίνεται όταν βλέπουμε ένα παρόμοιο πρόσωπο. Τότε τα μάτια μας τείνουν να εστιάζουν στα ίδια σημεία, αντί να εστιάσουν σε διαφορετικά (καθώς στην πραγματικότητα πρόκειται για διαφορετικό πρόσωπο), με αποτέλεσμα στο 70% των περιπτώσεων της έρευνας, να γίνεται λάθος αναγνώριση. Εκείνοι που εστίασαν σε διαφορετικά σημεία, είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να αντιληφθούν ότι πρόκειται για ομοιότητα και όχι για το ίδιο άτομο.

Γενικότερα, η παρακολούθηση των κινήσεων των ματιών μπορεί να αποκαλύψει περισσότερη πληροφορία, από όση θεωρούσαμε μέχρι σήμερα, για τη μνήμη που ανακαλείται.

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.pnas.org/content/early/2020/02/28/1917586117

Όμορφος ηλιακός πυλώνας Ανταρκτικής

Το όμορφο ατμοσφαιρικό οπτικό φαινόμενο του ηλιακού πυλώνα (ή ηλιακής στήλης), κατέγραψε η βιολόγος Kim Kliska στο σταθμό Mawson, στην Ανταρκτική στις 28/1. Σε αυτήν την περίπτωση, λόγω των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών, οι υπαίτιοι για το φαινόμενο, αιωρούμενοι παγοκρύσταλλοι βρίσκονται παντού (και όχι μόνο στα νέφη).

Στο φαινόμενο των εντυπωσιακών πυλώνων φωτός, σε νυχτερινές φωτογραφίες από πολύ ψυχρά μέρη του πλανήτη μας, που έχουμε δει σε άλλες δημοσιεύσεις μας, η μόνη διαφορά είναι ότι υπάρχουν περισσότερες πηγές φωτός και είναι τεχνητές (τα φώτα των πόλεων).

Πηγή: https://twitter.com/AusAntarctic

Νέα εντυπωσιακή έκρηξη του ηφαιστείου Krakatoa

Εντυπωσιακά στιγμιότυπα από την έκρηξη του ηφαιστείου Krakatoa στις 11/4, κοντά στην Ινδονησία.

Το Krakatoa είναι γνωστό για την καταστροφική έκρηξή του το 1883, με δείκτη εκρηκτικότητας (VEI) ίσο με 6 (όσο και το Pinatubo, το 1991). Η έκρηξη εκείνη ισοδυναμούσε με 200 μεγατόνους εκρηκτικού TNT.

Εκρήξεις μικρότερης έντασης σε αυτό είναι συνεχείς, με πιο χαρακτηριστική εκείνη του 2018.

Βίντεο: https://twitter.com/Estacion_bcp

Περί της έκρηξης του 1883: https://en.wikipedia.org/wiki/1883_eruption_of_Krakatoa

Περί του δείκτη εκρηκτικότητας VEI: https://en.wikipedia.org/wiki/Volcanic_Explosivity_Index

Εντυπωσιακή καταγραφή με κεραυνό δίπλα σε σπίτια στο Τέξας

Ένα στιγμιότυπο που κόβει την ανάσα, με κεραυνό να πέφτει δίπλα σε σπίτια και μόλις μερικά μέτρα από τον αυτόπτη μάρτυρα, καταγράφηκε στο Leander του Texas, στις ΗΠΑ, εν ώρα καταιγίδας στις 9/4.

Πηγή: https://twitter.com/KVUE

Καμία απειλή ραδιενέργειας από τις φωτιές κοντά στο Chernobyl

Πριν λίγες μέρες, ανησυχία προκάλεσαν κάποιες φωτιές σε δασική έκταση στη βόρεια Ουκρανία, κοντά στο Chernobyl και στην αποκλεισμένη ζώνη η οποία έχει κέντρο το πυρηνικό εργοστάσιο και ακτίνα περίπου 30 km. Αν και σε αυτήν έχει γίνει «εκκαθάριση» από παλιά, ωστόσο συνεχίζουν να υπάρχουν ραδιενεργά κατάλοιπα (σήμερα κυρίως Καίσιο και Στρόντιο που έχουν χρόνο ημιζωής περίπου 30 έτη).

Φωτιές όπως αυτές που συνέβησαν πριν λίγες μέρες, δεν αποτελούν κίνδυνο για μεταφορά ανησυχητικής δόσης ραδιενέργειας, από ανύψωση των ραδιενεργών καταλοίπων λόγω των ανοδικών ρευμάτων. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε καταιγιστικές φωτιές αντίστοιχες με αυτές που είδαμε στην Αυστραλία πριν 4 μήνες, ώστε να γίνει ανύψωση ικανής ποσότητας υλικού σε αρκετά μεγάλο ύψος. Όμως και πάλι, σε μια τέτοια περίπτωση θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη και η διασπορά του υλικού κατά τη μεταφορά του σε αποστάσεις εκατοντάδων ή χιλιάδων χιλιομέτρων.

Στις συγκεκριμένες φωτιές πάντως, επίσημες μετρήσεις ραδιενέργειας ακόμη και μέσα στην Ουκρανία (με εξαίρεση περιοχές πολύ κοντά στις πυρκαγιές) αλλά και στη γειτονική Λευκορωσία, δεν έδειξαν αύξηση πάνω από τα φυσιολογικά όρια. Τέτοιου είδους φωτιές στην περιοχή δεν είναι ασυνήθιστες, αν και τα τελευταία χρόνια εκδηλώνονται με σχετικά μεγαλύτερη ένταση καθώς η βλάστηση ανακάμπτει εκεί.

Σήμερα, 34 έτη μετά το πυρηνικό ατύχημα στις 26.04.1986, σε ορισμένα σημεία εντός της ζώνης αποκλεισμού των 30 km, έχει επιτραπεί σε μερικές δεκάδες μόνιμους κατοίκους να επιστρέψουν, με δική τους θέληση, στις εστίες τους. Τα επίπεδα ραδιενέργειας εκεί, είναι υψηλότερα από τα κανονικά αλλά όχι σε απαγορευτικό βαθμό. Μακροχρόνια έκθεση σε αυτά τα, σχετικά χαμηλά, επίπεδα που υπάρχουν εκεί σήμερα, θεωρούνται γενικά ασφαλή.

Αναφορά μετρήσεων των Ουκρανικών Αρχών: https://sstc.ua/news/operativne-povidomlennya-shodo-radiacijnoyi-situaciyi-u-kiyevi-ta-peredmisti

Περισσότερα, γενικά για το Chernobyl και τη γύρω περιοχή από την IAEA (Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας): https://www.iaea.org/newscenter/focus/chernobyl/faqs

Φωτογραφία: NASA / Aqua (MODIS) στις 9/4.

Στον τόμο ΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», μπορεί κάποιος να βρει λεπτομέρειες για τη λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων, τη ραδιενέργεια γενικότερα, την προστασία από αυτήν, όπως και το τι συνέβη στο Chernobyl αλλά και τη Fukushima, μαζί με πολλά άλλα σχετικά (πυρηνικές βόμβες, βόμβες νετρονίων, ηλεκτρομαγνητικός παλμός, προστασία από αυτά, κ.α.)

Αστεροειδής με διάμετρο 3 km περνά κοντά από τη Γη χωρίς να την απειλεί

Τρομολαγνικά σενάρια σε διάφορες ιστοσελίδες, υπήρξαν σχετικά με αστεροειδή που αναμένεται να περάσει κοντά από τη Γη στα τέλη Απριλίου. Ωστόσο δεν υπάρχει ο παραμικρός κίνδυνος.

Πιο συγκεκριμένα, ο αστεροειδής με όνομα (52768) 1998 OR2, έχει τροχιά της οποίας το πλησιέστερο σημείο ως προς τη Γη είναι στις 29/4 και απέχει «μόλις» 6.3 εκατομμύρια χιλιόμετρα (περίπου το 4% της απόστασης Γης-Ήλιου, βλέπε εικόνα, όπου με το γαλάζιο είναι η τροχιά της Γης και με το λευκό η τροχιά του αστεροειδή).

Ο συγκεκριμένος αστεροειδής έχει διάμετρο περίπου 3 km και αν έπεφτε στη Γη, το αποτέλεσμα θα ήταν ολέθριο. (Για σύγκριση, ο μετεωρίτης στο Chelyabinsk το 2013, είχε διάμετρο της τάξης των 20 m και εκείνος στην Tunguska το 1908 εκτιμάται στα 65 m, αν και το μέγεθος δεν είναι το μόνο που μετράει σε τέτοιες περιπτώσεις). Ωστόσο η πιθανότητα να έχει την οποιαδήποτε επίδραση στη Γη η διέλευσή του, είναι 0.

Το φαινόμενο μέγεθός του, εκτιμάται πως θα φτάσει το πολύ ως το +10, κάτι που σημαίνει πως δεν θα είναι ορατός με γυμνό μάτι αλλά μόνο με τηλεσκόπιο ως αργά κινούμενο κοντινό «άστρο».

Πληροφορίες για τον αστεροειδή: https://en.wikipedia.org/wiki/(52768)_1998_OR2

Χάρτες με την ακριβή θέση του αστεροειδή στον ουρανό: https://earthsky.org/astronomy-essentials/asteroid-52768-1998-or2-april-2020-how-to-see

Πηγή εικόνας: https://www.jpl.nasa.gov/

Εντυπωσιακό ξημέρωμα με Fata Morgana στη Βαλένθια

Εντυπωσιακό ξημέρωμα στη Βαλένθια της Ισπανίας, στις 11/3, με το οπτικό ατμοσφαιρικό φαινόμενο του πολλαπλού ανώτερου αντικατοπτρισμού (ονομάζεται και Fata Morgana), να «τετραγωνίζει» τον ηλιακό δίσκο για λίγες στιγμές.

Το φαινόμενο αυτό, το οποίο έχουμε δει και σε παλαιότερες αναρτήσεις μας, ευνοείται όταν υπάρχει θερμοκρασιακή αναστροφή, δηλαδή υπάρχει ένα στρώμα μέχρι κάποιο ύψος, χαμηλά στην ατμόσφαιρα, όπου η θερμοκρασία γενικά ανεβαίνει με το ύψος (αντί να πέφτει, όπως συνήθως γίνεται).

Αυτό το στρώμα, ονομάζεται «οπτικά αγώγιμο» και στη φωτογραφία είναι εμφανές ως μια ή περισσότερες σκιώδεις λωρίδες από την επιφάνεια της θάλασσας ως κάποιο ύψος. Στα άκρα του παραμορφωμένου ηλιακού δίσκου, αυτές φαίνονται ως απότομες ασυνέχειες.

Πηγή: https://twitter.com/xusvalencia

Βαθύ νευρωνικό δίκτυο και άμεση βέλτιστη προσωποποιημένη ακτινοθεραπεία

Με τη μέθοδο της βαθιάς μηχανικής μάθησης, «εκπαιδεύοντας» ένα τεχνητό νευρωνικό δίκτυο με αρκετά κλινικά δεδομένα από ασθενείς με καρκίνο που έλαβαν ακτινοθεραπεία, μπορούμε να έχουμε στη διάθεσή μας ένα βέλτιστο σχέδιο αντιμετώπισης του καρκίνου, για κάθε ασθενή, άμεσα!

Πιο συγκεκριμένα, σήμερα οι ασθενείς που πρέπει να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία, συνήθως περιμένουν μερικές ημέρες μέχρι να τη λάβουν, καθώς οι γιατροί επεξεργάζονται τα δεδομένα του ασθενούς ώστε να καταλήξουν στην καλύτερη θεραπεία για κάθε ξεχωριστή περίπτωση. Δυστυχώς όμως, για πολλούς ασθενείς, η θεραπεία πρέπει να εφαρμόζεται άμεσα, καθώς έρευνες έχουν δείξει πως η καθυστέρηση ακόμη και για 1 εβδομάδα, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο επανεμφάνισης ή εξάπλωσης του καρκίνου σε μελλοντικό χρόνο κατά 14%.

Με τη βοήθεια της βαθιάς μάθησης («τεχνητής νοημοσύνης» όπως θα τη δείτε πολλές φορές να αναφέρεται απλουστευμένα), μπορούμε να έχουμε το βέλτιστο μοντέλο αντιμετώπισης για κάθε ασθενή σε χιλιοστά του δευτερολέπτου, οπότε η θεραπεία μπορεί να ξεκινά άμεσα! Επίσης, μετά από κάθε συνεδρία, μπορούν να εισάγονται τα νέα δεδομένα από τον ασθενή και να επανακαθορίζεται (πάλι άμεσα) η βέλτιστη θεραπεία για τη συνέχεια.

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://aapm.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/mp.13955

Φωτογραφία: 3D μοντέλο της βέλτιστης κατανομής της ακτινοθεραπείας σε μια περίπτωση ασθενούς. Το τεχνητό νευρωνικό δίκτυο μπορεί να παράγει τέτοιες απεικονίσεις άμεσα για κάθε ασθενή. (Credit: https://www.utsouthwestern.edu/)

Ομίχλη εισβάλλει στο Σικάγο

Ένα υπέροχο timelapse με την ομίχλη να εισβάλλει στο Σικάγο, το απόγευμα της 1ης Απριλίου.

Πηγή: https://twitter.com/hotsauceinmyeye/status/1245561555401539589

Η λευκή Σκανδιναβική χερσόνησος

Καλό μήνα σε όλους τους φίλους μας!

Από τις ελάχιστες φορές τις τελευταίες δεκαετίες, που η Σκανδιναβική χερσόνησος είναι, έστω και εν μέρει, λευκή στα τέλη του χειμώνα. Η συγκεκριμένη δορυφορική φωτογραφία, ελήφθη στις 21/3.

Σύμφωνα με το NOAA, ο φετινός χειμώνας στην Ευρώπη, ήταν ο θερμότερος που έχει καταγραφεί, ενώ το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου ήταν το θερμότερο παγκοσμίως ως σήμερα.

Φωτογραφία: NASA / Terra (MODIS)