Τον περασμένο Μάρτιο, περάσαμε και το φράγμα των 5000 ανακαλυφθέντων (και επιβεβαιωμένων) εξωπλανητών, δηλαδή πλανητών σε άλλα αστρικά συστήματα, έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Ο πρώτος εξωπλανήτης ανακαλύφθηκε το 1992 και από τότε (χάρη και στο διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler 2009-2018, και στον διάδοχό του, το TESS, από το 2018 και μετά), έχουν επιβεβαιωθεί παραπάνω από 5000 εξωπλανήτες, ενώ υπάρχουν ακόμη 8700 «υποψήφιοι» προς επιβεβαίωση. Τα εξωπλανητικά συστήματα που έχουν βρεθεί ως σήμερα, ξεπερνούν τα 3700.
Από αυτούς τους 5000 εξωπλανήτες, το 35% προσομοιάζει στον δικό μας Ποσειδώνα («παγωμένοι γίγαντες» ή και λιγότερο κρύοι, αν και η θερμή εκδοχή αυτών είναι σπανιότερη), το 30% προσομοιάζει στον δικό μας Δία (αέριοι «γίγαντες»), το 31% αποτελεί «υπέρ-γαίες» (είναι αρκετά μεγαλύτεροι από τη Γη –διπλάσια ακτίνα, πενταπλάσια μάζα τουλάχιστον–, πιθανόν βραχώδεις και δεν υπάρχει αντίστοιχο παράδειγμα στο ηλιακό μας σύστημα), ενώ ένα 4% είναι σχεδόν ακριβώς όπως η Γη (βραχώδεις με ίδιες ή ελαφρώς μικρότερες διαστάσεις σε σχέση με τη Γη).
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι ανίχνευσης εξωπλανητών, όμως πάνω από το 90% έχει βρεθεί με δυο μεθόδους: α) Τη μέθοδο φωτομετρίας διέλευσης (77%) και β) Τη μέθοδο της ακτινικής ταχύτητας / Doppler (18%).
Στη β, όταν το άστρο διανύει εκείνο το τμήμα της τροχιάς του (γύρω από το κέντρο μάζας του συστήματος άστρο-εξωπλανήτης), κατά το οποίο απομακρύνεται σε σχέση με έναν γήινο παρατηρητή, τότε οι γραμμές του φάσματος απορρόφησής του, μετατοπίζονται προς το ερυθρό (το μήκος κύματος μεγαλώνει, επομένως η συχνότητα μικραίνει, έτσι οι φασματικές γραμμές μετατοπίζονται προς μεγαλύτερα μήκη κύματος). Το αντίστροφο συμβαίνει όταν το άστρο διανύει το άλλο μισό τμήμα της τροχιάς του, οπότε πλησιάζει τον γήινο παρατηρητή και έτσι οι φασματικές γραμμές, μετατοπίζονται προς το ιώδες, δηλαδή προς μικρότερα μήκη κύματος.
Στην α, μετριέται η (περιοδική) πτώση στη φωτεινότητα ενός άστρου, όπως καταγράφεται από τη Γη, καθώς ο εξωπλανήτης εκείνου του συστήματος περνά από μπροστά του, κρύβοντας ένα (μικρό) τμήμα του. Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι πως, το επίπεδο της τροχιάς του πλανήτη θα πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να μπορούμε να βλέπουμε τη διέλευση του πλανήτη μπροστά από το άστρο.
Πολλά περισσότερα για τους εξωπλανήτες, τις μεθόδους ανίχνευσης, τα χαρακτηριστικά τους, τις ατμόσφαιρές τους, τα «φιλόξενα», «αφιλόξενα» και «εξωτικά» περιβάλλοντα που έχουν, την πιθανότητα ζωής «σαν τη δική μας» ή εντελώς διαφορετική από τη δική μας σε αυτά, αλλά και σχέδια για μη επανδρωμένες αποστολές εκεί στο… όχι τόσο μακρινό μέλλον, θα βρείτε στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα!
