"Σβήνει" ένα ακόμη όργανο στο "Voyager 2" για να παραταθεί ο χρόνος λειτουργίας του

Με ανακοίνωσή της την 1η Οκτωβρίου, η NASA ενημερώνει ότι «σβήνει» άλλο ένα επιστημονικό όργανο στο “Voyager 2”, ώστε να παρατείνει την αποστολή του στον διαστρικό χώρο όπου βρίσκεται τώρα. Το “Voyager 2” ξεκίνησε την αποστολή του το 1977 (δηλαδή πριν 47 έτη) και αυτή τη στιγμή βρίσκεται έξω από την ηλιόσφαιρα (ο χώρος του διαστήματος που βρίσκεται υπό την μαγνητική/σωματιδιακή επιρροή του Ήλιου), το όριο της οποίας πέρασε το 2018. Η απόστασή του από τη Γη είναι σχεδόν 21 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα ή 138 AU (αστρονομικές μονάδες, όπου 1 AU είναι η απόσταση Γης – Ήλιου) ή 19 ώρες φωτός (δηλαδή το φως κάνει 19 ώρες για να φτάσει το “Voyager 2”, επομένως αν θέλουμε να στείλουμε εντολές ή να λάβουμε δεδομένα από εκείνο, θα χρειαστεί να περιμένουμε 19 ώρες στην τρέχουσα θέση του). Η τρέχουσα ταχύτητά του είναι γύρω στα 15 km/s ή 55000 km/h. 

 

Η ενέργειά του παρέχεται από θερμοηλεκτρικές γεννήτριες ραδιοϊσοτόπων όπου χρησιμοποιείται οξείδιο του πλουτωνίου ως πηγή. Αρχικά εκτιμήθηκε ότι η συγκεκριμένη πηγή θα παρέχει ενέργεια στη διαστημική συσκευή ώστε να συνεχίσει τη λειτουργία της ως το 2020 και με 5 όργανα ως το 2023. Ωστόσο, επειδή το “Voyager 2” (όπως και το “Voyager 1”) βρίσκεται σε μια περιοχή του διαστήματος όπου δεν έχει φτάσει ποτέ άλλοτε μέχρι σήμερα κάποια διαστημική μας συσκευή, τα δεδομένα που συλλέγονται από εκεί είναι μοναδικά και η συνέχιση της αποστολής με κάθε τρόπο είναι ιδιαίτερα σημαντική. Έτσι, οι μηχανικοί της αποστολής κρίνουν ποιο όργανο θα πρέπει να «θυσιαστεί» πριν από άλλα. Τώρα κρίθηκε ότι το όργανο που αφορά μετρήσεις πλάσματος, ήταν αυτό που έπρεπε να κλείσει ώστε να μείνει επαρκής ενέργεια για τα υπόλοιπα 4 όργανα. Το “Voyager 2” εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί ως τα μέσα της επόμενης δεκαετίας. Το «δίδυμο» των “Voyagers”, αφού ολοκλήρωσε την κύρια αποστολή του στους «γίγαντες» του ηλιακού μας συστήματος (Δία και Κρόνο), τη δεκαετία του 1980, πήρε εντολή απενεργοποίησης αρκετών επιστημονικών οργάνων που δεν θα χρειάζονταν στην διαδρομή τους μέσα στον διαστρικό χώρο που βρίσκονται τώρα, εξοικονομώντας έτσι ενέργεια από τότε.

 

Φωτογραφία: Ο Κρόνος όπως τον είχε φωτογραφίσει το “Voyager 2” τον Αύγουστο του 1981.

 

Περισσότερα: https://blogs.nasa.gov/.../nasa-turns-off-science.../

 

Περισσότερα για τη διαστημική εξερεύνηση αλλά και για τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Νέφη Kelvin - Helmholtz

Όσοι είναι μέσα στις πόλεις, σχεδόν πάντα θα έχουν εμπόδια, πολλές φορές ανυπέρβλητα, για να διακρίνουν διάφορα όμορφα φυσικά φαινόμενα στον ουρανό. Παρόλα αυτά η φωτογράφος στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το «τείχος» των καλωδίων, δεν το έβαλε κάτω και μας χάρισε μια φωτογραφία καλοσχηματισμένων νεφών Kelvin-Helmholtz πάνω από την περιοχή Johnstown, στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ στις 11 το πρωί της 6/9. 

 

Θυμίζουμε ότι αυτή η κυματοειδής μορφή που έχουν τα νέφη, δημιουργείται όταν υφίσταται διαφορά ταχυτήτων ανάμεσα σε στρώματα του ίδιου ρευστού (εδώ ως ρευστό εννοείται ο αέρας) ή ανάμεσα στη διαχωριστική επιφάνεια δυο διαφορετικών ρευστών. Π.χ. η διαφορά στην ταχύτητα του νερού δημιουργεί τα θαλάσσια κύματα, καθώς τα ανώτερα στρώματα του ρευστού έχουν συγκριτικά μεγαλύτερες ταχύτητες από τα κατώτερα. Το ίδιο συμβαίνει και εδώ, αλλά με τον αέρα. Ο άνεμος ψηλότερα κινείται με μεγαλύτερη ταχύτητα από ότι χαμηλότερα, δημιουργώντας αυτούς τους κυματισμούς. 

 

Επίσης υπάρχει διαφορά στην υγρασία και τη θερμοκρασία ανάμεσα στο κατώτερο (πιο υγρό και ψυχρότερο) και στο ανώτερο (πιο ξηρό και σχετικά θερμότερο) στρώμα αέρα. Για αυτό και το χαμηλότερο στρώμα αποτελείται από μια πιο συμπαγή λωρίδα ή «θάλασσα» στρωματόμορφης νέφωσης, ενώ το ανώτερο είναι καθαρό και περιέχει μόνο τους κυματισμούς που «σμιλεύονται» από τη διαφορά στην ταχύτητα του ανέμου ανάμεσα στα δυο στρώματα. Μία, αλλά όχι η μόνη, περίπτωση που μπορεί να συναντήσετε τέτοιες ευνοϊκές συνθήκες για το σχηματισμό αυτών των νεφών, είναι μετά από βροχή, κατά το πέρασμα ενός μετώπου. Το κατώτερο ατμοσφαιρικό στρώμα είναι πλέον ικανοποιητικά υγρό και ψυχρότερο και όποτε δεν πνέουν ισχυροί άνεμοι σε αυτό, έχουν παρατηρηθεί αυτά τα νέφη. 

 

Πηγή: https://x.com/tornadopaigeyy

 

Περισσότερα για όλα τα μετεωρολογικά και οπτικά ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πώς να τα ψάχνετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

"Επιλεκτικοί" νευρώνες

Νευροεπιστήμονες από το παν/μιο Johns Hopkins, κάνουν ένα ακόμη βήμα προς την κατανόηση της λειτουργίας του εγκεφάλου σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Nature” στις 2/10. Σε αυτήν αναφέρουν ότι προσδιόρισαν τον τρόπο με τον οποίο, ένα συγκεκριμένο μόριο (υποδοχέας CP-AMPA) στην επιφάνεια των εγκεφαλικών κυττάρων προσδιορίζει τον τρόπο αντίδρασης συγκεκριμένων νευρώνων. Η γενικότερη κατηγορία αυτών των υποδοχέων (AMPA) εμπλέκεται στην ταχεία μεταφορά πληροφορίας και δημιουργίας μνήμης (π.χ. σε περιπτώσεις που ακούμε και απομνημονεύουμε το όνομα ενός προσώπου). Τα πειράματα έγιναν σε ποντικούς.

 

Το συγκεκριμένο μόριο καταστέλλει την ικανότητα συγκεκριμένων νευρώνων να αντιδρούν σε εξωτερικά ερεθίσματα. Έτσι, κάποιοι νευρώνες γίνονται περισσότερο «επιλεκτικοί» σε αυτά. Ελέγχοντας αυτό το μόριο, μπορεί να βοηθήσει τους ερευνητές να κατανοήσουν την κατάσταση ασθενών που πάσχουν από σχιζοφρένεια, επιληψία ή αυτισμό, καθώς εκεί συμβαίνει εσφαλμένη επεξεργασία των εξωτερικών ερεθισμάτων από τον εγκέφαλο και προβληματική ή υπερβολική «πυροδότηση» νευρώνων.

 

Όπως αναφέρει ο κύριος ερευνητής I. Hong, «Κάνοντας τους νευρώνες λιγότερο επιλεκτικούς, οδηγεί το νευρωνικό μας δίκτυο να είναι πιο αποτελεσματικό και σταθερό, σε σχέση με είδη ζώων που δεν έχουν αυτό το μοριακό χαρακτηριστικό. Επίσης, αυτή η έρευνα θα επηρεάσει και τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα, καθώς εκεί οι τεχνητοί νευρώνες «μαθαίνουν» στο πόσο επιλεκτικοί να είναι σε εξωτερικά ερεθίσματα πριν «πυροδοτηθούν»».

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41586-024-08027-2

 

Περισσότερα για τις εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ο δακτύλιος της Γης

Ο πλανήτης μας είναι πιθανό να είχε κάποτε δακτύλιο γύρω από τον ισημερινό του. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Earth and Planetary Science Letters”. Ο δακτύλιος αυτός φαίνεται πως δημιουργήθηκε από αστεροειδή με εκτιμώμενη διάμετρο της τάξης των 10 km, ο οποίος πέρασε αρκετά κοντά από τη Γη, εντός του ορίου Roche (είναι η απόσταση από ένα ουράνιο σώμα – εδώ η Γη – στην οποία ένα δεύτερο σώμα – εδώ ο αστεροειδής – θα διαλυθεί επειδή οι παλιρροϊκές δυνάμεις του πρώτου επικρατούν της «βαρυτικής συνοχής» του δεύτερου), διαλύθηκε και τα θραύσματά του περιφέρονταν γύρω από τον πλανήτη μας για τουλάχιστον 22 εκατομμύρια έτη. Το γεγονός τοποθετείται χρονικά στα 466 εκατομμύρια έτη πριν το σήμερα. 

 

Αυτήν την υπόθεση υποστηρίζουν οι κρατήρες μετεωριτών που εκείνη την περίοδο, όλοι βρίσκονται σε μια στενή ζώνη γύρω από τον ισημερινό (κάτι που θα είχε πιθανότητα 1 στα 25 εκατομμύρια αν οι μετεωρίτες προέρχονταν τυχαία από τη ζώνη των αστεροειδών και σε εκείνη την περίπτωση θα περίμενε κάποιος να διασκορπιστούν σε όλο τον πλανήτη). Επίσης, τα ιζηματογενή πετρώματα εκείνης της περιόδου περιέχουν κατά 99% L χονδρίτη (που είναι 2-3 τάξεις μεγέθους πάνω από τον μέσο όρο του υποβάθρου). Η υπόθεση του δακτυλίου από θραύσματα αστεροειδούς, τα οποία σταδιακά κατακρημνίζονται πέφτοντας στη Γη για δεκάδες εκατομμύρια έτη, μπορεί να ερμηνεύσει τα παραπάνω ευρήματα.

 

Εκτός αυτού, η υπόθεση του δακτυλίου πιθανότατα ερμηνεύει και την απότομη ψύξη του πλανήτη μας και τη βύθισή του σε μια παγετώδη περίοδο τότε (463-444 εκατομμύρια έτη πριν το σήμερα). Ο ισημερινός δακτύλιος θα παρείχε σκιά στο χειμερινό ημισφαίριο, ενώ η σκόνη στην ατμόσφαιρα από τη διάλυση του αστεροειδή θα συνεισέφερε επίσης στην ψύξη. Η σταδιακή αποσύνθεση του δακτυλίου θα οδηγούσε στην παύση των αιτίων της ψύξης και θα εξηγούσε την μετέπειτα απότομη άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας (444-437 εκατομμύρια έτη πριν το σήμερα).

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://doi.org/10.1016/j.epsl.2024.118991

 

Περισσότερα, με λεπτομέρειες, σχήματα, γραφήματα και φωτογραφίες, για τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς, την πιθανότητα πρόσκρουσης με τη Γη, και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα, στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Διάθλαση και κομήτης

Τις τελευταίες βδομάδες, και οι αστροναύτες του ISS είχαν την ευκαιρία να απαθανατίσουν τον κομήτη Tsuchinshan-ATLAS. Σε αυτή τη λήψη από τα τέλη Σεπτέμβρη, οι πιο παρατηρητικοί θα εντοπίσουν ότι η ουρά του κομήτη χαμηλά φαίνεται «στραβή». Αυτό είναι αποτέλεσμα της διάθλασης του φωτός μέσα από το ολοένα και πυκνότερο στρώμα της γήινης ατμόσφαιρας. Είναι το ίδιο φαινόμενο με αυτό που κάνει ένα μολύβι που βρίσκεται μέσα σε ένα ποτήρι με νερό, να φαίνεται «σπασμένο». 

 

Η διαφορετική πυκνότητα των υλικών μέσα στα οποία βρίσκεται το αντικείμενο προς παρατήρηση, έχει ως τελικό αποτέλεσμα την κάμψη της ευθύγραμμης πορείας του φωτός από το αντικείμενο μέχρι το μάτι μας, με αποτέλεσμα αυτό να φαίνεται παραμορφωμένο ή σε ελαφρώς διαφορετική θέση από εκείνη που πραγματικά βρίσκεται.

 

Φωτογραφία: Matthew Dominick -- https://x.com/dominickmatthew

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ο μεγάλος κομήτης Tsuchinshan – ATLAS περνά από το SOHO

Οι περισσότεροι τον αναζητήσατε στον ουρανό, τον είδατε, τον φωτογραφίσατε. Πρόκειται για τον κομήτη Tsuchinshan – ATLAS ο οποίος συνεχίζει την πορεία του φεύγοντας από τον Ήλιο προς το νέφος Oort (ένα νέφος από παγωμένους «βράχους» και πλανητοειδή σε απόσταση χιλιάδων αστρονομικών μονάδων από τον Ήλιο). Σε αυτό το βίντεο παρατηρείτε την πορεία του και την εντυπωσιακή ουρά του, καθώς περνά από το πεδίο του SOHO, δηλαδή του Ηλιακού και Ηλιοσφαιρικού Παρατηρητηρίου της ESA και της NASA. Στο κέντρο βρίσκεται ο Ήλιος ο οποίος είναι καλυμμένος με κορωνογράφο, ώστε το εκτυφλωτικό φως του να μην επηρεάζει τις παρατηρήσεις αμυδρότερων αντικειμένων. 

 

Ο κομήτης είχε μέγιστο φαινόμενο μέγεθος -4.9 στις 9/10 και έτσι αποτελεί έναν από τους λαμπρότερους κομήτες του τελευταίου αιώνα ενώ είναι ο δεύτερος λαμπρότερος που καταγράφει το SOHO (από το 1995 που ξεκίνησε τις καταγραφές), πίσω μόνο από τον κομήτη McNaught (2007).

 

Πηγή: https://soho.nascom.nasa.gov/

 

Περισσότερα, με λεπτομέρειες, σχήματα, γραφήματα και φωτογραφίες, για τους κομήτες, τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς, τις διαφορές τους, την πιθανότητα πρόσκρουσης με τη Γη, και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα, στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

Νέφος-οπή και παρήλιο στη Florida

Σε αυτές τις φωτογραφίες που ελήφθησαν στις 15/9 στη νοτιοδυτική Φλόριντα των ΗΠΑ, παρατηρούμε δυο όμορφα φυσικά φαινόμενα σε ένα!

 

Καταρχάς, ένα εντυπωσιακό «σύννεφο-οπή» (skypunch ή hole punch cloud ή fallstreak hole). Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται με νέφη που ανήκουν στην κατηγορία των υψισωρειτών ή θυσανοσωρειτών (Altocumulus ή Cirrocumulus) και δημιουργείται όταν υπάρξει κάποιο αίτιο (π.χ. πυρήνες συμπύκνωσης από τα αέρια διερχόμενου αεροπλάνου, αλλά και πρόσκαιρες μεταβολές στην πίεση τοπικά, λόγω του αεροδυναμικού σχήματος των πτερυγίων του), που θα οδηγήσει σταδιακά σε μαζική ψύξη τα υπέρψυχρα μικροσταγονίδια των νεφών τα οποία, ως τότε, ελλείψει πυρήνων συμπύκνωσης/παγοποίησης θα βρίσκονται ακόμη σε υγρή φάση, παρόλο που η θερμοκρασία σε εκείνο το ύψος είναι κάτω από το σημείο πήξης του νερού.

 

Από την στιγμή που θα παγώσει ένα υπέρψυχρο σταγονίδιο, ακολουθείται μια διαδικασία ντόμινο, από εκείνο και ακτινικά προς τα έξω. Στο εσωτερικό της πεπλατυσμένης γραμμής, διακρίνονται τα σωματίδια που έχουν μετατραπεί σε παγοκρυστάλλους και πλέον κατέρχονται δημιουργώντας μια «κουρτίνα» που, ενίοτε, μπορεί να είναι εντυπωσιακή

 

Ο Ήλιος στη συγκεκριμένη φωτογραφία, βρίσκεται αριστερά σε γωνιακή απόσταση 22 μοιρών (ως προς τον παρατηρητή) από τους παγοκρυστάλλους του νέφους-οπή, με αποτέλεσμα αυτοί να συνεισφέρουν στη δημιουργία δεξιού παρηλίου και μάλιστα έντονου. Αυτό είναι το 2ο φυσικό φαινόμενο εδώ και θυμίζουμε ότι προκύπτει από τη διάθλαση του ηλιακού φωτός από τους παγοκρυστάλλους οι οποίοι δρουν ως πρίσματα, αναλύοντάς το στα «συστατικά» του χρώματα.

 

Πηγή: Matt Devitt -- https://x.com/MattDevittWX

 

Στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), μπορείτε να δείτε φωτογραφίες με αυτό και άλλα εντυπωσιακά ή και άγνωστα, στο ευρύ κοινό, φυσικά φαινόμενα, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με λεπτομερείς εξηγήσεις και σχήματα για το πώς δημιουργούνται αλλά και πώς να τα αναζητάτε. Αποκτήστε τον από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής, με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Πώς ο καρκίνος "ξεγελά" το ανοσοποιητικό μας σύστημα

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 21/8 στο επιστημονικό περιοδικό “Nature Immunology”, αναγνωρίζεται για πρώτη φορά η «στρατηγική» με την οποία ένας καρκινικός όγκος «κρύβεται» και «αποφεύγει» την ανίχνευσή του από το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι τα γονίδια στους καρκινικούς όγκους τροποποιούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε να ξεφεύγουν συνεχίζοντας τη ζημιογόνα δράση τους στον οργανισμό μας. Στην έρευνα ταυτοποιούνται τα γονίδια αυτά ανοίγοντας το δρόμο για αποτελεσματικότερες ανοσοθεραπείες.

 

Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξέτασαν ποντίκια με καρκίνο του μαστού. Κατά την εξέλιξη του καρκίνου αυτού, διαπιστώθηκε ότι στους καρκινικούς όγκους χρησιμοποιείται επιγενετική τροποποίηση (συγκεκριμένα μεθυλίωση DNA) για τη «σίγαση» συγκεκριμένων γονιδίων που θα προκαλούσαν την αντίδραση του ανοσοποιητικού. Αυτή η «σίγαση» είναι ο τρόπος με τον οποίο οι περισσότεροι καρκινικοί όγκοι ξεπερνούν τις ανοσοθεραπείες. Επίσης, στην έρευνα βρέθηκε πως η δραστική ουσία δεσιταβίνη (decitabine), εγκεκριμένη από τον FDA, είναι αποτελεσματική καθώς αντιστρέφει τις «καρκινικές» τροποποιήσεις που έχουν υποστεί τα συγκεκριμένα γονίδια, με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται ο αμυντικός μηχανισμός του οργανισμού μας και να «επιτίθεται» στον καρκίνο. Στη συνέχεια, η έρευνα θα επεκταθεί και σε άλλους αντίστοιχους καρκίνους όπως των πνευμόνων και των ωοθηκών. 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41590-024-01932-8

 

Περισσότερα για τις εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Για 1η φορά πλήρης χαρτογράφηση του εγκεφαλικού δικτυώματος μιας μύγας

Στις 2/10, δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Nature”, για πρώτη φορά μια πλήρης χαρτογράφηση του εγκεφαλικού δικτυώματος (connectome) μιας ενήλικης φρουτόμυγας (Drosophila melanogaster) στο οποίο αναγνωρίζονται περισσότεροι από 140000 νευρώνες και 50 εκατομμύρια συνάψεις, κάτι που αποτελεί ιστορικό εγχείρημα, καθώς μέχρι σήμερα είχαμε χαρτογραφήσει δικτυώματα για πολύ απλούστερους οργανισμούς. Για την επίτευξη αυτού του εγχειρήματος, χρειάστηκε να συνεργαστούν 127 ινστιτούτα. 

 

Για να πραγματοποιηθεί αυτή η χαρτογράφηση, έγινε φωτογράφιση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σε περισσότερες από 7000 πολύ λεπτές φέτες εγκεφάλου μιας θηλυκής μύγας φρούτων, ενώ χρησιμοποιήθηκε αλγόριθμος μηχανικής μάθησης ο οποίος ευθυγράμμιζε τους λεπτούς δενδρίτες των νευρώνων ανάμεσα στις φωτογραφίες, ώστε να φτάσουμε στην τελική εικόνα του δικτυώματος.

Αν και ο ανθρώπινος εγκέφαλος περιέχει περίπου 6 τάξεις μεγέθους (1000000 φορές) περισσότερους νευρώνες από τη μύγα, το επίτευγμα αυτό θεωρείται κομβικής σημασίας, καθώς πρόκειται για το πρώτο δικτύωμα ενός οργανισμού που μοιράζεται με εμάς πιο σύνθετες συμπεριφορές όπως η μάθηση, η εύρεση προσανατολισμού, το περπάτημα, η κοινωνικοποίηση κ.α. 

 

Αυτό το δικτύωμα είναι μόνο η αρχή, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κατανοήσουμε ποιοι νευρώνες και ποια υποσυστήματα ενεργοποιούνται όταν μιλάμε, τρώμε, περπατάμε, πώς αλλάζουν αυτά τα δικτυώματα με τον χρόνο, αν και πώς μπορούν να προβλεφθούν συμπεριφορές, κ.α. Με ένα τέτοιο δικτύωμα μπορεί κάποιος να φτιάξει ένα πραγματικό «αντίγραφο» (έναν «ψηφιακό δίδυμο» ή “digital twin”) της μύγας ή άλλων οργανισμών μελλοντικά, καθώς μπορούν να εξομοιωθούν οι αντιδράσεις του δικτυώματος αυτού σε εξωτερικά ερεθίσματα, προβλέποντας πιθανές μελλοντικές συμπεριφορές.

 

Περισσότερα, μαζί με όλες τις δημοσιεύσεις για το εγχείρημα: https://www.nature.com/imme.../d42859-024-00053-4/index.html

 

Στη φωτογραφία φαίνονται οι 50 μεγαλύτεροι νευρώνες από τον εγκέφαλο της φρουτόμυγας. (Tyler Sloan and Amy Sterling - FlyWire/Princeton University / Dorkenwald et al., Nature, 2024)

 

Περισσότερα για τους «ψηφιακούς διδύμους», τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου εγκεφάλου, τις πιθανές συνέπειες αλλά και τις ευρύτερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ζωδιακό φως από τον ISS

Δεν γινόταν να μην αφιερώσουμε άλλη μία Κυριακάτικη ανάρτηση στον αστροναύτη Matthew Dominick και σε αυτή τη φωτογραφία μοναδικής διαστημικής ομορφιάς από τον ISS στις αρχές Σεπτεμβρίου. Αν δείτε την ανάρτηση της προηγούμενης Κυριακής, τότε μπορείτε να αναγνωρίσετε τα διάφορα στρώματα που περιβάλλουν τον πλανήτη μας σαν πολύχρωμη ζώνη, χαμηλά και πίσω από τους ηλιακούς συλλέκτες του σταθμού. 

 

Ακριβώς πάνω από τους συλλέκτες διακρίνεται ένα λευκοκίτρινο φως. Αυτό είναι το «ζωδιακό φως» και προκύπτει από την ανάκλαση του ηλιακού φωτός πάνω στη διαπλανητική σκόνη. Η διαπλανητική σκόνη αποτελείται από κόκκους σκόνης που έχουν διάμετρο μερικές δεκάδες ως εκατοντάδες μικρόμετρα και η συντριπτική τους πλειοψηφία προέρχεται από κομήτες των οποίων η τροχιά επηρεάζεται από τον πλανήτη Δία. Βρίσκονται πάνω στο επίπεδο της εκλειπτικής (το επίπεδο που κινείται ο Ήλιος, η Γη και οι πλανήτες, για αυτό λέγεται και διαπλανητική σκόνη). Μπορείτε να βρείτε ποιος πλανήτης είναι αυτός που διακρίνεται μέσα στο ζωδιακό φως και ακριβώς πάνω από τους ηλιακούς συλλέκτες, έχοντας ως δεδομένο ότι ο φωτογράφος κοιτά προς τη δύση;

 

Πηγή: Matthew Dominick -- https://x.com/dominickmatthew

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Αποστολή στον Ερμή

Η αποστολή “BepiColombo”, αποτελεί το εγχείρημα της ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος) σε συνεργασία με την JAXA (Ιαπωνική Υπηρεσία Διαστήματος), για την εξερεύνηση του πλανήτη Ερμή. Σύμφωνα με τον τρέχοντα προγραμματισμό, το όχημα που φέρει δυο δορυφόρους και ξεκίνησε το ταξίδι του από τη Γη το 2018, θα μπει σε τροχιά γύρω από τον Ερμή το 2026 με τους δορυφόρους να συλλέγουν πολλές και αναλυτικές πληροφορίες για το μαγνητικό πεδίο και την εσωτερική και εξωτερική δομή του πλησιέστερου στον Ήλιο πλανήτη.

 

Η συγκεκριμένη φωτογραφία προήλθε από την κάμερα του διαστημικού οχήματος (μέρη του οποίου φαίνονται σε αυτήν – το μαγνητόμετρο δεξιά και η κεραία πάνω) στις 5/9, καθώς βρισκόταν σε απόσταση ~3500 km από την επιφάνεια του Ερμή. 

 

Το όνομα της αποστολής προέρχεται από τον μηχανικό Giuseppe "Bepi" Colombo ο οποίος ήταν ο πρώτος που πρότεινε τη μανούβρα της «βαρυτικής υποβοήθησης» για τις διαστημικές αποστολές, κάτι που για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε το 1974 στην αποστολή “Mariner 10” και τώρα πλέον χρησιμοποιείται ευρέως. Εξοικονομώντας χρόνο και καύσιμα, ένα διαστημικό όχημα μπορεί να επιταχυνθεί (ή να επιβραδυνθεί) και να αλλάξει ελεγχόμενα κατεύθυνση, περνώντας κοντά από κάποιο αστρονομικό αντικείμενο (π.χ. πλανήτη ή άστρο) «χρησιμοποιώντας» τη βαρυτική του έλξη. Κάποια διαφωτιστικά γραφήματα μπορούν να βρεθούν εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Gravity_assist

 

Πηγή: https://www.esa.int/Science.../Space_Science/BepiColombo (ESA / BepiColombo / MTM)

 

Περισσότερα για το μέλλον της διαστημικής εξερεύνησης αλλά και τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Και δεύτερος μεγάλος κομήτης τον Οκτώβριο!

Και ενώ περιμένουμε την επιστροφή του κομήτη Tsuchinshan-ATLAS στον δυτικό μας ορίζοντα, λίγο μετά τη δύση από τις 12-13/10 και μετά, με το θέαμα να προβλέπεται εξαιρετικό βάσει των φωτογραφιών που κυκλοφορούν από τον ισημερινό και το νότιο ημισφαίριο, όπου ο κομήτης έχει αναπτύξει μια εντυπωσιακή ουρά, ένας νέος κομήτης ανιχνεύθηκε πριν λίγες ημέρες από το παρατηρητήριο ATLAS στην Χαβάη και τώρα έχει το όνομα C/2024 S1 (ATLAS), πρώην A11bP7I.

 

Οι προσδοκίες για αυτόν είναι μεγάλες, ακόμη μεγαλύτερες από τον Tsuchinshan-ATLAS και εφόσον όλα πάνε καλά αναμένεται να δούμε τα αποτελέσματά του στον ουρανό πολύ σύντομα (28/10 είναι το περιήλιό του). Το φαινόμενο μέγεθός του, με τα σημερινά δεδομένα, αναμένεται να φτάσει ως το -7 στην καλύτερη περίπτωση (αρκετά λαμπρότερος από την Αφροδίτη). Κομήτης που φτάνει σε τέτοια φαινόμενα μεγέθη, είναι ορατός και τη μέρα! Ένα χαρακτηριστικό σχετικά πρόσφατο παράδειγμα είναι ο κομήτης C/2006 P1 McNaught που ήταν ορατός και την ημέρα από το βόρειο ημισφαίριο.

 

Ο κομήτης αυτός ανήκει στην «οικογένεια» των κομητών Kreutz οι οποίοι έχουν τροχιά που περνά εξαιρετικά κοντά από τον Ήλιο στο περιήλιο. Εκτιμάται ότι έχουν προκύψει από τη διάσπαση ενός μεγαλύτερου κομήτη στο παρελθόν και έλαβαν το όνομά τους από τον αστρονόμο Heinrich Kreutz που πρώτος παρουσίασε αυτή τη σχέση μεταξύ τους. Η «οικογένεια» αυτή έχει δώσει «ιστορικούς» κομήτες στο παρελθόν οι οποίοι ήταν ορατοί και τη μέρα, με φαινόμενα μεγέθη ως -17 (π.χ. ο «μεγάλος κομήτης του 1882»). Ο τελευταίος «ιστορικός» κομήτης από αυτήν την «οικογένεια» ήταν ο Ikeya-Seki το 1965 με φ.μέγεθος -11, ενώ ένας εξαιρετικός κομήτης από την ίδια «οικογένεια» ήταν και ο σχετικά πρόσφατος C/2011 W3 (Lovejoy) το 2011 με φ.μέγεθος -4.

 

Μόνο «ιστορικούς» κομήτες δίνει αυτή η «οικογένεια»; Όχι. Όπως πάντα, έτσι και τώρα οφείλουμε να κρατάμε μικρό καλάθι μέχρι να έχουμε πιο ασφαλείς εκτιμήσεις, καθώς οι κομήτες είναι εν πολλοίς απρόβλεπτα αστρονομικά αντικείμενα. Οι συγκεκριμένοι, πλησιάζοντας τόσο κοντά στον Ήλιο κατά το περιήλιό τους, μπορεί να διαλυθούν ενώ υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να πρόκειται για μικρό θραύσμα από την «οικογένεια Kreutz» το οποίο βρίσκεται σε προσωρινή έξαρση φωτεινότητας και στη συνέχεια να μην συναντήσει τις μεγάλες προσδοκίες μας (π.χ. C/1945 X1 και C/2012 E2 είναι δυο παραδείγματα από παλαιότερα). Εφόσον τα πράγματα προχωρήσουν καλά, θα υπάρξει νεότερη ανάρτηση με λεπτομέρειες για το πού και πώς να τον παρατηρήσετε. Ως τότε, καταναλώστε υπεύθυνα.

 

Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/C/2024_S1_(ATLAS)

 

Παρακολούθηση καμπύλης φωτεινότητας και μετρήσεις: http://astro.vanbuitenen.nl/comet/2024S1

 

Φωτογραφία από τον τελευταίο «ιστορικό» κομήτη της «οικογένειας Kreutz», τον Ikeya-Seki, στις 30.10.1965.

 

Περισσότερα, με λεπτομέρειες, σχήματα, γραφήματα και φωτογραφίες, για τους κομήτες, τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς, τις διαφορές τους, την πιθανότητα πρόσκρουσής τους με τη Γη, και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα, θα βρείτε στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!