Ο μεγάλος κομήτης Tsuchinshan – ATLAS περνά από το SOHO

Οι περισσότεροι τον αναζητήσατε στον ουρανό, τον είδατε, τον φωτογραφίσατε. Πρόκειται για τον κομήτη Tsuchinshan – ATLAS ο οποίος συνεχίζει την πορεία του φεύγοντας από τον Ήλιο προς το νέφος Oort (ένα νέφος από παγωμένους «βράχους» και πλανητοειδή σε απόσταση χιλιάδων αστρονομικών μονάδων από τον Ήλιο). Σε αυτό το βίντεο παρατηρείτε την πορεία του και την εντυπωσιακή ουρά του, καθώς περνά από το πεδίο του SOHO, δηλαδή του Ηλιακού και Ηλιοσφαιρικού Παρατηρητηρίου της ESA και της NASA. Στο κέντρο βρίσκεται ο Ήλιος ο οποίος είναι καλυμμένος με κορωνογράφο, ώστε το εκτυφλωτικό φως του να μην επηρεάζει τις παρατηρήσεις αμυδρότερων αντικειμένων. 

 

Ο κομήτης είχε μέγιστο φαινόμενο μέγεθος -4.9 στις 9/10 και έτσι αποτελεί έναν από τους λαμπρότερους κομήτες του τελευταίου αιώνα ενώ είναι ο δεύτερος λαμπρότερος που καταγράφει το SOHO (από το 1995 που ξεκίνησε τις καταγραφές), πίσω μόνο από τον κομήτη McNaught (2007).

 

Πηγή: https://soho.nascom.nasa.gov/

 

Περισσότερα, με λεπτομέρειες, σχήματα, γραφήματα και φωτογραφίες, για τους κομήτες, τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς, τις διαφορές τους, την πιθανότητα πρόσκρουσης με τη Γη, και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα, στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

Νέφος-οπή και παρήλιο στη Florida

Σε αυτές τις φωτογραφίες που ελήφθησαν στις 15/9 στη νοτιοδυτική Φλόριντα των ΗΠΑ, παρατηρούμε δυο όμορφα φυσικά φαινόμενα σε ένα!

 

Καταρχάς, ένα εντυπωσιακό «σύννεφο-οπή» (skypunch ή hole punch cloud ή fallstreak hole). Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται με νέφη που ανήκουν στην κατηγορία των υψισωρειτών ή θυσανοσωρειτών (Altocumulus ή Cirrocumulus) και δημιουργείται όταν υπάρξει κάποιο αίτιο (π.χ. πυρήνες συμπύκνωσης από τα αέρια διερχόμενου αεροπλάνου, αλλά και πρόσκαιρες μεταβολές στην πίεση τοπικά, λόγω του αεροδυναμικού σχήματος των πτερυγίων του), που θα οδηγήσει σταδιακά σε μαζική ψύξη τα υπέρψυχρα μικροσταγονίδια των νεφών τα οποία, ως τότε, ελλείψει πυρήνων συμπύκνωσης/παγοποίησης θα βρίσκονται ακόμη σε υγρή φάση, παρόλο που η θερμοκρασία σε εκείνο το ύψος είναι κάτω από το σημείο πήξης του νερού.

 

Από την στιγμή που θα παγώσει ένα υπέρψυχρο σταγονίδιο, ακολουθείται μια διαδικασία ντόμινο, από εκείνο και ακτινικά προς τα έξω. Στο εσωτερικό της πεπλατυσμένης γραμμής, διακρίνονται τα σωματίδια που έχουν μετατραπεί σε παγοκρυστάλλους και πλέον κατέρχονται δημιουργώντας μια «κουρτίνα» που, ενίοτε, μπορεί να είναι εντυπωσιακή

 

Ο Ήλιος στη συγκεκριμένη φωτογραφία, βρίσκεται αριστερά σε γωνιακή απόσταση 22 μοιρών (ως προς τον παρατηρητή) από τους παγοκρυστάλλους του νέφους-οπή, με αποτέλεσμα αυτοί να συνεισφέρουν στη δημιουργία δεξιού παρηλίου και μάλιστα έντονου. Αυτό είναι το 2ο φυσικό φαινόμενο εδώ και θυμίζουμε ότι προκύπτει από τη διάθλαση του ηλιακού φωτός από τους παγοκρυστάλλους οι οποίοι δρουν ως πρίσματα, αναλύοντάς το στα «συστατικά» του χρώματα.

 

Πηγή: Matt Devitt -- https://x.com/MattDevittWX

 

Στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), μπορείτε να δείτε φωτογραφίες με αυτό και άλλα εντυπωσιακά ή και άγνωστα, στο ευρύ κοινό, φυσικά φαινόμενα, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με λεπτομερείς εξηγήσεις και σχήματα για το πώς δημιουργούνται αλλά και πώς να τα αναζητάτε. Αποκτήστε τον από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής, με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Πώς ο καρκίνος "ξεγελά" το ανοσοποιητικό μας σύστημα

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 21/8 στο επιστημονικό περιοδικό “Nature Immunology”, αναγνωρίζεται για πρώτη φορά η «στρατηγική» με την οποία ένας καρκινικός όγκος «κρύβεται» και «αποφεύγει» την ανίχνευσή του από το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι τα γονίδια στους καρκινικούς όγκους τροποποιούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε να ξεφεύγουν συνεχίζοντας τη ζημιογόνα δράση τους στον οργανισμό μας. Στην έρευνα ταυτοποιούνται τα γονίδια αυτά ανοίγοντας το δρόμο για αποτελεσματικότερες ανοσοθεραπείες.

 

Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξέτασαν ποντίκια με καρκίνο του μαστού. Κατά την εξέλιξη του καρκίνου αυτού, διαπιστώθηκε ότι στους καρκινικούς όγκους χρησιμοποιείται επιγενετική τροποποίηση (συγκεκριμένα μεθυλίωση DNA) για τη «σίγαση» συγκεκριμένων γονιδίων που θα προκαλούσαν την αντίδραση του ανοσοποιητικού. Αυτή η «σίγαση» είναι ο τρόπος με τον οποίο οι περισσότεροι καρκινικοί όγκοι ξεπερνούν τις ανοσοθεραπείες. Επίσης, στην έρευνα βρέθηκε πως η δραστική ουσία δεσιταβίνη (decitabine), εγκεκριμένη από τον FDA, είναι αποτελεσματική καθώς αντιστρέφει τις «καρκινικές» τροποποιήσεις που έχουν υποστεί τα συγκεκριμένα γονίδια, με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται ο αμυντικός μηχανισμός του οργανισμού μας και να «επιτίθεται» στον καρκίνο. Στη συνέχεια, η έρευνα θα επεκταθεί και σε άλλους αντίστοιχους καρκίνους όπως των πνευμόνων και των ωοθηκών. 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41590-024-01932-8

 

Περισσότερα για τις εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Για 1η φορά πλήρης χαρτογράφηση του εγκεφαλικού δικτυώματος μιας μύγας

Στις 2/10, δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Nature”, για πρώτη φορά μια πλήρης χαρτογράφηση του εγκεφαλικού δικτυώματος (connectome) μιας ενήλικης φρουτόμυγας (Drosophila melanogaster) στο οποίο αναγνωρίζονται περισσότεροι από 140000 νευρώνες και 50 εκατομμύρια συνάψεις, κάτι που αποτελεί ιστορικό εγχείρημα, καθώς μέχρι σήμερα είχαμε χαρτογραφήσει δικτυώματα για πολύ απλούστερους οργανισμούς. Για την επίτευξη αυτού του εγχειρήματος, χρειάστηκε να συνεργαστούν 127 ινστιτούτα. 

 

Για να πραγματοποιηθεί αυτή η χαρτογράφηση, έγινε φωτογράφιση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σε περισσότερες από 7000 πολύ λεπτές φέτες εγκεφάλου μιας θηλυκής μύγας φρούτων, ενώ χρησιμοποιήθηκε αλγόριθμος μηχανικής μάθησης ο οποίος ευθυγράμμιζε τους λεπτούς δενδρίτες των νευρώνων ανάμεσα στις φωτογραφίες, ώστε να φτάσουμε στην τελική εικόνα του δικτυώματος.

Αν και ο ανθρώπινος εγκέφαλος περιέχει περίπου 6 τάξεις μεγέθους (1000000 φορές) περισσότερους νευρώνες από τη μύγα, το επίτευγμα αυτό θεωρείται κομβικής σημασίας, καθώς πρόκειται για το πρώτο δικτύωμα ενός οργανισμού που μοιράζεται με εμάς πιο σύνθετες συμπεριφορές όπως η μάθηση, η εύρεση προσανατολισμού, το περπάτημα, η κοινωνικοποίηση κ.α. 

 

Αυτό το δικτύωμα είναι μόνο η αρχή, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κατανοήσουμε ποιοι νευρώνες και ποια υποσυστήματα ενεργοποιούνται όταν μιλάμε, τρώμε, περπατάμε, πώς αλλάζουν αυτά τα δικτυώματα με τον χρόνο, αν και πώς μπορούν να προβλεφθούν συμπεριφορές, κ.α. Με ένα τέτοιο δικτύωμα μπορεί κάποιος να φτιάξει ένα πραγματικό «αντίγραφο» (έναν «ψηφιακό δίδυμο» ή “digital twin”) της μύγας ή άλλων οργανισμών μελλοντικά, καθώς μπορούν να εξομοιωθούν οι αντιδράσεις του δικτυώματος αυτού σε εξωτερικά ερεθίσματα, προβλέποντας πιθανές μελλοντικές συμπεριφορές.

 

Περισσότερα, μαζί με όλες τις δημοσιεύσεις για το εγχείρημα: https://www.nature.com/imme.../d42859-024-00053-4/index.html

 

Στη φωτογραφία φαίνονται οι 50 μεγαλύτεροι νευρώνες από τον εγκέφαλο της φρουτόμυγας. (Tyler Sloan and Amy Sterling - FlyWire/Princeton University / Dorkenwald et al., Nature, 2024)

 

Περισσότερα για τους «ψηφιακούς διδύμους», τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου εγκεφάλου, τις πιθανές συνέπειες αλλά και τις ευρύτερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Ζωδιακό φως από τον ISS

Δεν γινόταν να μην αφιερώσουμε άλλη μία Κυριακάτικη ανάρτηση στον αστροναύτη Matthew Dominick και σε αυτή τη φωτογραφία μοναδικής διαστημικής ομορφιάς από τον ISS στις αρχές Σεπτεμβρίου. Αν δείτε την ανάρτηση της προηγούμενης Κυριακής, τότε μπορείτε να αναγνωρίσετε τα διάφορα στρώματα που περιβάλλουν τον πλανήτη μας σαν πολύχρωμη ζώνη, χαμηλά και πίσω από τους ηλιακούς συλλέκτες του σταθμού. 

 

Ακριβώς πάνω από τους συλλέκτες διακρίνεται ένα λευκοκίτρινο φως. Αυτό είναι το «ζωδιακό φως» και προκύπτει από την ανάκλαση του ηλιακού φωτός πάνω στη διαπλανητική σκόνη. Η διαπλανητική σκόνη αποτελείται από κόκκους σκόνης που έχουν διάμετρο μερικές δεκάδες ως εκατοντάδες μικρόμετρα και η συντριπτική τους πλειοψηφία προέρχεται από κομήτες των οποίων η τροχιά επηρεάζεται από τον πλανήτη Δία. Βρίσκονται πάνω στο επίπεδο της εκλειπτικής (το επίπεδο που κινείται ο Ήλιος, η Γη και οι πλανήτες, για αυτό λέγεται και διαπλανητική σκόνη). Μπορείτε να βρείτε ποιος πλανήτης είναι αυτός που διακρίνεται μέσα στο ζωδιακό φως και ακριβώς πάνω από τους ηλιακούς συλλέκτες, έχοντας ως δεδομένο ότι ο φωτογράφος κοιτά προς τη δύση;

 

Πηγή: Matthew Dominick -- https://x.com/dominickmatthew

 

Περισσότερα για όλα τα γνωστά, άγνωστα, εντυπωσιακά καιρικά και ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με χάρτες, διαγράμματα, φωτογραφίες (από την Ελλάδα και το εξωτερικό) και απλή επιστημονική εξήγηση, στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Αποστολή στον Ερμή

Η αποστολή “BepiColombo”, αποτελεί το εγχείρημα της ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος) σε συνεργασία με την JAXA (Ιαπωνική Υπηρεσία Διαστήματος), για την εξερεύνηση του πλανήτη Ερμή. Σύμφωνα με τον τρέχοντα προγραμματισμό, το όχημα που φέρει δυο δορυφόρους και ξεκίνησε το ταξίδι του από τη Γη το 2018, θα μπει σε τροχιά γύρω από τον Ερμή το 2026 με τους δορυφόρους να συλλέγουν πολλές και αναλυτικές πληροφορίες για το μαγνητικό πεδίο και την εσωτερική και εξωτερική δομή του πλησιέστερου στον Ήλιο πλανήτη.

 

Η συγκεκριμένη φωτογραφία προήλθε από την κάμερα του διαστημικού οχήματος (μέρη του οποίου φαίνονται σε αυτήν – το μαγνητόμετρο δεξιά και η κεραία πάνω) στις 5/9, καθώς βρισκόταν σε απόσταση ~3500 km από την επιφάνεια του Ερμή. 

 

Το όνομα της αποστολής προέρχεται από τον μηχανικό Giuseppe "Bepi" Colombo ο οποίος ήταν ο πρώτος που πρότεινε τη μανούβρα της «βαρυτικής υποβοήθησης» για τις διαστημικές αποστολές, κάτι που για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε το 1974 στην αποστολή “Mariner 10” και τώρα πλέον χρησιμοποιείται ευρέως. Εξοικονομώντας χρόνο και καύσιμα, ένα διαστημικό όχημα μπορεί να επιταχυνθεί (ή να επιβραδυνθεί) και να αλλάξει ελεγχόμενα κατεύθυνση, περνώντας κοντά από κάποιο αστρονομικό αντικείμενο (π.χ. πλανήτη ή άστρο) «χρησιμοποιώντας» τη βαρυτική του έλξη. Κάποια διαφωτιστικά γραφήματα μπορούν να βρεθούν εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Gravity_assist

 

Πηγή: https://www.esa.int/Science.../Space_Science/BepiColombo (ESA / BepiColombo / MTM)

 

Περισσότερα για το μέλλον της διαστημικής εξερεύνησης αλλά και τις γενικότερες εξελίξεις στην Επιστήμη και την Τεχνολογία τόσο στο άμεσο αλλά και στο βαθύ μέλλον, θα βρείτε στον συναρπαστικό τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Και δεύτερος μεγάλος κομήτης τον Οκτώβριο!

Και ενώ περιμένουμε την επιστροφή του κομήτη Tsuchinshan-ATLAS στον δυτικό μας ορίζοντα, λίγο μετά τη δύση από τις 12-13/10 και μετά, με το θέαμα να προβλέπεται εξαιρετικό βάσει των φωτογραφιών που κυκλοφορούν από τον ισημερινό και το νότιο ημισφαίριο, όπου ο κομήτης έχει αναπτύξει μια εντυπωσιακή ουρά, ένας νέος κομήτης ανιχνεύθηκε πριν λίγες ημέρες από το παρατηρητήριο ATLAS στην Χαβάη και τώρα έχει το όνομα C/2024 S1 (ATLAS), πρώην A11bP7I.

 

Οι προσδοκίες για αυτόν είναι μεγάλες, ακόμη μεγαλύτερες από τον Tsuchinshan-ATLAS και εφόσον όλα πάνε καλά αναμένεται να δούμε τα αποτελέσματά του στον ουρανό πολύ σύντομα (28/10 είναι το περιήλιό του). Το φαινόμενο μέγεθός του, με τα σημερινά δεδομένα, αναμένεται να φτάσει ως το -7 στην καλύτερη περίπτωση (αρκετά λαμπρότερος από την Αφροδίτη). Κομήτης που φτάνει σε τέτοια φαινόμενα μεγέθη, είναι ορατός και τη μέρα! Ένα χαρακτηριστικό σχετικά πρόσφατο παράδειγμα είναι ο κομήτης C/2006 P1 McNaught που ήταν ορατός και την ημέρα από το βόρειο ημισφαίριο.

 

Ο κομήτης αυτός ανήκει στην «οικογένεια» των κομητών Kreutz οι οποίοι έχουν τροχιά που περνά εξαιρετικά κοντά από τον Ήλιο στο περιήλιο. Εκτιμάται ότι έχουν προκύψει από τη διάσπαση ενός μεγαλύτερου κομήτη στο παρελθόν και έλαβαν το όνομά τους από τον αστρονόμο Heinrich Kreutz που πρώτος παρουσίασε αυτή τη σχέση μεταξύ τους. Η «οικογένεια» αυτή έχει δώσει «ιστορικούς» κομήτες στο παρελθόν οι οποίοι ήταν ορατοί και τη μέρα, με φαινόμενα μεγέθη ως -17 (π.χ. ο «μεγάλος κομήτης του 1882»). Ο τελευταίος «ιστορικός» κομήτης από αυτήν την «οικογένεια» ήταν ο Ikeya-Seki το 1965 με φ.μέγεθος -11, ενώ ένας εξαιρετικός κομήτης από την ίδια «οικογένεια» ήταν και ο σχετικά πρόσφατος C/2011 W3 (Lovejoy) το 2011 με φ.μέγεθος -4.

 

Μόνο «ιστορικούς» κομήτες δίνει αυτή η «οικογένεια»; Όχι. Όπως πάντα, έτσι και τώρα οφείλουμε να κρατάμε μικρό καλάθι μέχρι να έχουμε πιο ασφαλείς εκτιμήσεις, καθώς οι κομήτες είναι εν πολλοίς απρόβλεπτα αστρονομικά αντικείμενα. Οι συγκεκριμένοι, πλησιάζοντας τόσο κοντά στον Ήλιο κατά το περιήλιό τους, μπορεί να διαλυθούν ενώ υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να πρόκειται για μικρό θραύσμα από την «οικογένεια Kreutz» το οποίο βρίσκεται σε προσωρινή έξαρση φωτεινότητας και στη συνέχεια να μην συναντήσει τις μεγάλες προσδοκίες μας (π.χ. C/1945 X1 και C/2012 E2 είναι δυο παραδείγματα από παλαιότερα). Εφόσον τα πράγματα προχωρήσουν καλά, θα υπάρξει νεότερη ανάρτηση με λεπτομέρειες για το πού και πώς να τον παρατηρήσετε. Ως τότε, καταναλώστε υπεύθυνα.

 

Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/C/2024_S1_(ATLAS)

 

Παρακολούθηση καμπύλης φωτεινότητας και μετρήσεις: http://astro.vanbuitenen.nl/comet/2024S1

 

Φωτογραφία από τον τελευταίο «ιστορικό» κομήτη της «οικογένειας Kreutz», τον Ikeya-Seki, στις 30.10.1965.

 

Περισσότερα, με λεπτομέρειες, σχήματα, γραφήματα και φωτογραφίες, για τους κομήτες, τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς, τις διαφορές τους, την πιθανότητα πρόσκρουσής τους με τη Γη, και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα, θα βρείτε στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» (εκδόσεις «Οσελότος»), τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!