Νευρωνικό δίκτυο για την έγκαιρη διάγνωση καρκίνου στο συκώτι

Ερευνητές στο καρκινικό ιατρικό κέντρο “Johns Hopkins Kimmel Cancer Center” δημιούργησαν καινοτόμα εξέταση αίματος, η οποία, με τη βοήθεια «στενής» τεχνητής νοημοσύνης, μπορεί να ανιχνεύει νωρίς καρκίνο στο συκώτι, με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση και την επιβίωση του υποκειμένου. 

 

Η εξέταση αυτή, είχε χρησιμοποιηθεί για την έγκαιρη διάγνωση καρκίνου στον πνεύμονα το 2021 και τώρα επεκτάθηκε η χρήση της και για την ανίχνευση ενός ακόμη καρκίνου, εκείνου στο συκώτι, που αποτελεί τον πιο θανατηφόρο σύμφωνα με την Αμερικανική Καρκινική Κοινότητα, με 800000 διαγνώσεις ανά έτος στον πλανήτη μας. Η δοκιμή σε 724 ανθρώπους από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το Χονγκ Κονγκ (ώστε να υπάρχει γενετική ποικιλία), είχε επιτυχία ανίχνευσης άνω του 80%. Τα αποτελέσματά τους, δημοσιεύτηκαν στις 18/11 στο επιστημονικό περιοδικό “Cancer Discovery”.

 

Αυτή η εξέταση αίματος, που ονομάζεται DELFI, ανιχνεύει ύποπτες μεταβολές σε θραύσματα DNA που κυκλοφορούν στο αίμα του υποκειμένου. Στα υγιή κύτταρα το DNA είναι τοποθετημένο προσεκτικά. Σε ένα καρκινικό κύτταρο, το DNA είναι ακατάστατα τοποθετημένο. Όταν αυτό το κύτταρο πεθαίνει, θραύσματα DNA εξέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος με χαοτικό τρόπο. Αυτά τα θραύσματα ονομάζονται cfDNA (cell-free DNA) και είναι ακριβώς αυτά που εξετάζει η DELFI.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://doi.org/10.1158/2159-8290.CD-22-0659

 

Σχήμα: https://commons.wikimedia.org/.../File:Depiction_of_an... (CC BY – SA 4.0)

 

 

Το αίνιγμα με τους κύκλους στην έρημο Ναμίμπ, απαντήθηκε!

Τι είναι όλοι αυτοί οι κύκλοι στην έρημο Ναμίμπ και ποιος τους έφτιαξε; Είναι και αυτό ένα ακόμη συναρπαστικό φυσικό φαινόμενο, όπως και οι «αυτοκινούμενοι βράχοι» στην «κοιλάδα του θανάτου» (ένα φυσικό φαινόμενο το οποίο, τελικώς, εξηγήθηκε πριν κάποια χρόνια). Έτσι και αυτό, απασχολούσε τους ερευνητές για σχεδόν μισό αιώνα, όμως τελικώς εξηγήθηκε και η εξήγησή του βρίσκεται στην έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 20/10 στο επιστημονικό περιοδικό “Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics” από ομάδα ερευνητών του παν/μιου του Göttingen. 

 

Μετά από χρόνια ερευνών, είχαν προκριθεί δυο αιτίες για τη δημιουργία αυτών των κύκλων. Η μία ήταν οι τερμίτες και η άλλη ήταν η «αυτό-οργάνωση» των φυτών απέναντι στην ξηρασία και τελικά είναι το δεύτερο. Μετά από συνεχείς μετρήσεις στην υγρασία του εδάφους για δυο συνεχή έτη, εξέταση των ριζών των φυτών που φύτρωναν εντός και εκτός των κύκλων, κ.α. βρέθηκε ότι το χώμα εντός των κύκλων στέγνωνε γρηγορότερα, με αποτέλεσμα τα φυτά να ξεραίνονται γρήγορα εκεί, σε σχέση με την περιφέρεια. Επίσης, οι ρίζες των φυτών ήταν υγιείς και στις δυο περιοχές, έτσι αποκλείστηκε η επιρροή τερμιτών. Μάλιστα οι ρίζες των φυτών εντός του κύκλου ήταν γενικά μακρύτερες, ένα σημάδι που υποδηλώνει την εντονότερη «προσπάθεια» του φυτού για εύρεση νερού.

 

Όπως εξηγεί ο κύριος ερευνητής της έρευνας, Dr. Stephan Getzin, το έδαφος στην έρημο χάνει ταχύτατα την υγρασία του μέσω εξάτμισης, επομένως τα φυτά έχουν προσαρμοστεί σε κυκλικές ομάδες, οι οποίες είναι εντελώς στεγνές στη μέση, με αποτέλεσμα ό,τι υγρασία υπάρχει να οδηγείται προς τις ρίζες τους που βρίσκονται στην περιφέρεια των κύκλων αυτών. Αυτή η γεωμετρική αυτό-οργάνωση, είναι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουν τα φυτά στην ξηρασία της ερήμου. Εν ολίγοις, δημιουργούν «ξηρές κυκλικές δεξαμενές», με αποτέλεσμα όλο το νερό να οδεύει προς τα εκεί που υπάρχει «ζήτηση», δηλαδή στην κυκλική περιφέρεια. Όποιο φυτό έχει την «ατυχία» να φυτρώσει, μετά από κάποια βροχερή περίοδο, στη μέση αυτών των κύκλων, ξεραίνεται μετά από λίγες μέρες.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://doi.org/10.1016/j.ppees.2022.125698

 

Στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», μπορείτε να βρείτε λεπτομέρειες για την εξήγηση των «αυτοκινούμενων βράχων», όπως και άλλων αντίστοιχων άγνωστων ή γνωστών και σίγουρα εντυπωσιακών φαινομένων, με σχήματα και φωτογραφίες! Αποκτήστε τον με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

 

Ασπίδα όζοντος εξωπλανητών που περιφέρονται γύρω από ερυθρούς νάνους

Χρόνια πολλά σε όλους τους φίλους μας! Φυσικά δεν θα σας αφήναμε χωρίς μία "εορταστική" ανάρτηση γνώσης. Πάμε στο διάστημα λοιπόν!

 

Είναι οι «ερυθροί νάνοι» κατάλληλοι για να φιλοξενήσουν ζωή, σε πλανήτες που βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη τους; Οι «ερυθροί νάνοι» είναι αστέρια φασματικού τύπου Μ, σε τεχνική ορολογία, και είναι μικρότερα και ψυχρότερα από τον Ήλιο μας. Η σχετικά ψυχρότερη επιφανειακή θερμοκρασία τους, τα κάνει να έχουν ένα χρώμα μετατοπισμένο προς το ερυθρό μέρος του ορατού φάσματος και για αυτό ονομάζονται και «ερυθροί νάνοι». Αυτοί αποτελούν την πλειοψηφία των άστρων, τόσο στην αστρική «γειτονιά» μας αλλά και στον Γαλαξία μας τουλάχιστον. 

 

Η πολύ μεγάλη διάρκεια «ζωής» τους (εκατοντάδες δισεκατομμύρια ως τρισεκατομμύρια έτη), τα κάνει να φαντάζουν ιδανικά, σταθερά και φιλόξενα για την ανάπτυξη ζωής σε κάποιον πλανήτη που τυχόν περιφέρεται στην κατοικήσιμη ζώνη αυτών. Ένα σοβαρό πρόβλημα με αυτά τα άστρα όμως, είναι η ιδιαίτερα μεγάλη δραστηριότητά τους, εν συγκρίσει με τον Ήλιο μας. Οι αστρικές εκλάμψεις και η εκτόξευση στεμματικής μάζας από αυτά τα άστρα, είναι αρκετά εντονότερες από ό,τι στο άστρο μας και απειλούν με απαγορευτικά μεγάλες ποσότητες ακτινοβολίας, τους πλανήτες τους.

 

Ωστόσο, έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 28/10 στο επιστημονικό περιοδικό “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”, παρουσιάζει αποτελέσματα υπολογιστικών προσομοιώσεων που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πλανήτες δίπλα σε ερυθρούς νάνους, αναπτύσσουν παχύ προστατευτικό στρώμα όζοντος στην ατμόσφαιρά τους, ως «αντίδραση» στις επαναλαμβανόμενες αστρικές εκλάμψεις του, ιδιαίτερα ενεργητικού, άστρου τους. Το στρώμα του όζοντος ήταν ως και 20 φορές πιο αποτελεσματικό στην προστασία της επιφάνειας του πλανήτη από την ιονίζουσα υπεριώδη ακτινοβολία του «ερυθρού νάνου», αν και πάλι υψηλή σε σχέση με τα γήινα δεδομένα. 

 

Πάντως, παλαιότερη έρευνα, που είχε δημοσιευτεί στις 5/8/2021, στο ίδιο επιστημονικό περιοδικό, αναφέρει πώς άστρα όπως οι «ερυθροί νάνοι», είναι πιθανό να παρουσιάζουν αστρικές εκλάμψεις σε μεγάλα πλάτη, κάτι που θα άφηνε τους πλανήτες τους, πρακτικά, στο «απυρόβλητο».

 

Τέλος, κάτι ακόμη που προκύπτει από αυτήν την έρευνα, είναι ότι οι επαναλαμβανόμενες αστρικές εκλάμψεις, δημιουργούν και οξείδιο του αζώτου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Τόσο αυτό όσο και το όζον, θεωρούνται πιθανές ενδείξεις για ζωή. Επομένως, στην αναζήτηση πιθανών ενδείξεων για εξωγήινη ζωή σε εξωπλανήτες, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας και αυτούς τους αβιοτικούς τρόπους παραγωγής των συγκεκριμένων αερίων.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα 2022: https://doi.org/10.1093/mnras/stac3105

 

Δημοσιευμένη Έρευνα 2021: https://doi.org/10.1093/mnras/stab2159

 

Περισσότερα, με λεπτομέρειες, σχήματα, γραφήματα και φωτογραφίες, για τους εξωπλανήτες, την αναζήτηση εξωγήινης ζωής, τη διαστημική εξερεύνηση μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, την αστρομηχανική και πολλά άλλα συναρπαστικά θέματα, στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

Εικόνα: NASA, ESA and D. Player (STScI) / https://flic.kr/p/2aRDQyp

 

 

Μεγάλη μείωση του σπλαχνικού λίπους με "πράσινη" Μεσογειακή δίαιτα

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στα τέλη Σεπτέμβρη στο επιστημονικό περιοδικό “BMC Medicine”, γίνεται σύγκριση της απόδοσης μιας τυπικής σύγχρονης Μεσογειακής διατροφής με μια «πράσινη» εκδοχή της, όσο αφορά τη μείωση του σπλαχνικού λίπους. 

 

Ο σπλαχνικός λιπώδης ιστός, αποτελεί λίπος γύρω από τα εσωτερικά μας όργανα και είναι πολύ πιο επικίνδυνος από το λίπος που συσσωρεύεται στην περιφέρεια της μέσης. Το σπλαχνικό λίπος, συσσωρευόμενο με την πάροδο του χρόνου, παράγει ορμόνες και δηλητήρια που συνδέονται με καρδιακές παθήσεις, διαβήτη, άνοια και πρόωρο θάνατο.

 

Στην έρευνα αυτή, η «πράσινη» τροποποίηση της Μεσογειακής δίαιτας, μείωνε το σπλαχνικό λίπος κατά 14% (ποσοστό ιδιαίτερα μεγάλο), έναντι μόλις 7% της σύγχρονης τυπικής Μεσογειακής δίαιτας και μόλις 4.5% για μια υγιή μη-Μεσογειακή δίαιτα. Η έρευνα κράτησε 18 μήνες και συμμετείχαν 294 άτομα.

Η «πράσινη» Μεσογειακή δίαιτα είχε τροποποιήσεις σε σχέση με την «τυπική», όπως αυξημένη πρόσληψη τροφών με διαιτητικές πολυφαινόλες (π.χ. φρούτα, δημητριακά), μείωση κόκκινων/επεξεργασμένων κρεάτων, κατανάλωση καρυδιών (28 g ανά ημέρα), 3-4 φλυτζάνια πράσινο τσάι ανά ημέρα, και 100 g πράσινου λιμνοειδούς ποτού το οποίο είναι πλούσιο σε φυτικές πρωτεΐνες, σίδηρο, βιταμίνη Β12 και μεταλλικά στοιχεία και χρησιμοποιήθηκε για να αναπληρώσει τη μειωμένη πρόσληψη κρέατος.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://doi.org/10.1186/s12916-022-02525-8

 

 

Η έρημος Altar από το διάστημα

Σε αυτή τη δορυφορική φωτογραφία που ελήφθη από τον ISS τον Αύγουστο, ταξιδεύουμε στη μεγάλη έρημο Altar στο Μεξικό, στα σύνορα με την Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Οι δυο παράλληλες γραμμές είναι η σιδηροδρομική (άνω, λεπτή) και ο αυτοκινητόδρομος (κάτω, παχύτερη). 

 

Με το κίτρινο, όπως ίσως φαντάζεστε, είναι η έρημος. Προς τα νότια (κάτω) βλέπουμε τμήμα του κόλπου της Καλιφόρνιας, ενώ το πράσινο που αντιστοιχεί στη βλάστηση, περιέχει κυρίως μαγκρόβια φυτά τα οποία είναι ανθεκτικά στο αλάτι. Πιο πάνω, με λευκές και γκρι αποχρώσεις, υπάρχουν επίπεδες εκτάσεις λάσπης και αλατιού. Η παλίρροια πλημμυρίζει αυτές τις περιοχές και η άμπωτη τις αφήνει εκτεθειμένες στον ήλιο και τον αέρα, με την εξάτμιση του νερού να βοηθά στη συσσώρευση αλατιού. 

 

Αυτός ο υδροβιότοπος, προστατεύεται από τη συνθήκη Ramsar, καθώς φιλοξενεί πολλά αποδημητικά πτηνά και είδη προς εξαφάνιση. Η συνθήκη αυτή αφορά την προστασία και διατήρηση των υδροβιοτόπων του πλανήτη, με το όνομά της να προέρχεται από την ομώνυμη πόλη του Ιράν, στην οποία υπογράφηκε το 1971.

 

 

Τα συμβάντα Miyake

Πιθανόν να γνωρίζετε ότι καθώς τα δέντρα μεγαλώνουν, οι κορμοί τους συσσωρεύουν εξωτερικά στρώματα κάθε χρόνο. Αν υπάρξει κάθετη τομή σε έναν κορμό δέντρου, τότε κάποιος θα διαπιστώσει την ύπαρξη ομόκεντρων δακτυλίων, που είναι τόσοι όσα και τα χρόνια ζωής του δέντρου (για την ακρίβεια 1 ανοιχτόχρωμος και 1 σκούρος δακτύλιος αντιστοιχούν σε ένα έτος). Αυτοί οι δακτύλιοι είναι ιδιαίτερα σημαντικοί, καθώς «εγκλωβίζουν» στοιχεία από τις συνθήκες του περιβάλλοντός τους, κατά την περίοδο της δημιουργίας τους. Αναλύοντας τη χημική σύνθεση μεμονωμένων δακτυλίων δέντρων, οι ερευνητές μπορούν να ανακαλύψουν ενδείξεις σχετικά με τις περιβαλλοντικές συνθήκες που χρονολογούνται χιλιάδες χρόνια πίσω.

 

Την τελευταία δεκαετία, οι ερευνητές, με την παραπάνω μέθοδο, ανακάλυψαν 6 ισχυρά συμβάντα ακτινοβόλησης του πλανήτη μας, διασκορπισμένα χρονικά στα τελευταία 9300 έτη. Επειδή τα συμβάντα αυτά (τα οποία ονομάζονται «συμβάντα Miyake» από την φυσικό Fusa Miyake που ανακάλυψε το πρώτο από αυτά, σε δακτύλιο από κέδρο, με το έτος του συμβάντος να τοποθετείται γύρω στο 774), έχουν ταυτοποιηθεί σε δείγματα δέντρων από όλο τον πλανήτη όπως και σε κολώνες πάγου στους πόλους, η πιο πιθανή εξήγηση είναι η ακτινοβόληση της Γης από «εξωγήινους παράγοντες» όπως αξιοσημείωτα ισχυρές ηλιακές εκλάμψεις. 

 

Για να υπάρχει μια αίσθηση της ισχύος, η πιο ισχυρή καταγεγραμμένη ηλιακή καταιγίδα στην ανθρώπινη ιστορία, ήταν το «Συμβάν Carrington» το 1859 με αναφορές για τηλεγραφητές να παθαίνουν ηλεκτροπληξία και το Σέλας να εμφανίζεται σχεδόν ως τον ισημερινό (δείτε τις εντυπωσιακές αναφορές από τότε, εδώ: https://en.wikipedia.org/wiki/Carrington_Event). Στα συμβάντα Miyake, τα επίπεδα ακτινοβολίας είναι τουλάχιστον 80 φορές μεγαλύτερα από εκείνα στο συμβάν του Carrington, με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν για τον κατεξοχήν ηλεκτρικό πολιτισμό μας, αν συνέβαινε σήμερα.

 

Ωστόσο υπάρχουν κάποια ερωτηματικά σχετικά με το αν η αιτία των συμβάντων Miyake είναι κάποιες αξιοσημείωτα ισχυρές ηλιακές εκλάμψεις. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν πως τα επίπεδα ακτινοβολίας σε αυτά τα συμβάντα, είναι πολύ υψηλά για να έχουν προέλθει από μία ηλιακή έκλαμψη, ενώ για κάποια από τα συμβάντα δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις στα δείγματα πάγου από τους πόλους.

 

Έτσι, σε νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 26/10 στο επιστημονικό περιοδικό “Proceedings of the Royal Society”, διερευνήθηκε η συσχέτιση του 11-ετούς ηλιακού κύκλου με τα συμβάντα Miyake. Στις προσομοιώσεις που έγιναν με τα τρέχοντα δεδομένα, δεν βρέθηκε η αναμενόμενη συσχέτιση, ενώ δυο από τα συμβάντα φαίνεται να διαρκούν για πάνω από ένα έτος (πολύ μεγάλη διάρκεια αν σαν αίτιο υποτεθεί μια ηλιακή καταιγίδα η οποία διαρκεί συνήθως ως μερικές μέρες). Επίσης, στους πόλους, όπου το μαγνητικό πεδίο είναι ασθενέστερο, θα έπρεπε να μετρηθούν υψηλότερα επίπεδα ακτινοβολίας σε αυτά τα συμβάντα, κάτι που επίσης δεν βρέθηκε.

 

Ωστόσο, και πάλι, οι ηλιακές εκλάμψεις δεν αποκλείονται. Π.χ. τα δέντρα μεταβολίζουν τον άνθρακα-14 (ραδιο-ισότοπο του άνθρακα, το οποίο χρησιμοποιείται στη ραδιοχρονολόγηση) με διαφορετικούς ρυθμούς, οι οποίοι εξαρτώνται από το είδος του δέντρου και το γεωγραφικό πλάτος. Επίσης, μη-επαρκή δεδομένα από τους δακτυλίους των δέντρων, είναι εφικτό να επηρεάζουν τη συσχέτιση των ηλιακών κύκλων με τα συμβάντα Miyake, οπότε μια νέα έρευνα που αναμένεται να δημοσιευτεί το 2023, ίσως ξεκαθαρίσει την αιτία αυτών των συμβάντων.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://royalsocietypublishing.org/.../10.../rspa.2022.0497

 

1η Δημοσιευμένη Έρευνα για τα «συμβάντα Miyake»: https://www.nature.com/articles/nature11123

Φωτογραφία: https://climate.nasa.gov/.../tree-rings-provide.../

 

 

Αντιστροφή της τάσης "πρασινίσματος" της Γης, λόγω κλιματικής αλλαγής

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε το Νοέμβριο στο επιστημονικό περιοδικό “Earth’s Future”, αναφέρεται πως η τάση «πρασινίσματος» στον πλανήτη, δηλαδή της αύξησης της βλάστησης που άρχισε να παρατηρείται από τη δεκαετία του 80, αντιστράφηκε μετά το 2000. 

 

Η αντιστροφή αυτή εξηγείται από την υπερβολική άνοδο της μέσης θερμοκρασίας στον πλανήτη, κάτι που επηρεάζει αρνητικά τη φωτοσύνθεση στην τροπική ζώνη, και από την ξηρασία και την έλλειψη υγρασίας εδάφους στα μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη (άνω των 45 μοιρών). Αυτή η αντιστροφή στην τάση της βλάστησης παγκοσμίως, επηρεάζει άμεσα και τη δυνατότητα εγκλωβισμού και αφαίρεσης άνθρακα από την ατμόσφαιρα, κάτι που θα επηρεάσει τις μελλοντικές προβλέψεις για την εξέλιξη του κλίματος.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/.../2022EF002788

 

Γράφημα (από την παραπάνω έρευνα): Στον παγκόσμιο χάρτη (a) βλέπουμε την τάση «πρασινίσματος» (αύξηση βλάστησης) ως και το 2000. Στον χάρτη (b) βλέπουμε την αλλαγή μετά το 2000 (με κόκκινο χρώμα).

 

 

Υπερθέαμα οπτικών φαινόμενων στην Πολωνία

Ποιος δεν θα ήθελε να βρίσκεται σε αυτό το χιονισμένο τοπίο, με αυτό το υπερθέαμα οπτικών φαινομένων από πάνω του; Η καταγραφή έγινε στις 20/11 στα Τσεχο-πολωνικά σύνορα. Διακρίνεται μια πληθώρα φαινομένων, όπως η άλως 22 μοιρών, παρήλια, παρηλιακό τόξο, ανώτερο εφαπτόμενο τόξο, τόξο Parry, ανώτερο περιφερειακό τόξο, περιζενιθιακό τόξο, κ.α.

 

Τα διάφορα ατμοσφαιρικά οπτικά φαινόμενα, δημιουργούνται από παγοκρυστάλλους εξαγωνικής διατομής και οι διαφορετικές γωνίες με τις οποίες εισέρχεται το φως σε αυτούς, δημιουργεί αυτήν την «οικογένεια» οπτικών φαινομένων που βλέπουμε. Οι διαφορετικές συνθήκες (υγρασία, θερμοκρασία, νέφωση, ένταση ανέμου) που επικρατούν σε κάθε περίπτωση, καθορίζουν την ποιότητα, την ποσότητα, το είδος και τον προσανατολισμό των παγοκρυστάλλων που βρίσκονται στο νέφος ή αιωρούνται στον αέρα (όπως εδώ), ορίζοντας κατά συνέπεια, και τον αριθμό, το είδος και την ένταση των οπτικών φαινομένων.

 

Φωτογραφία: Vladimir Nováček – Πηγή: https://twitter.com/MeteoprognozaPL

 

Περισσότερα για όλα τα οπτικά ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πως να τα βρίσκετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής! Ρωτήστε μας! 

 

 

Σημαντικός σταθμός στο δρόμο προς την ενεργειακή επανάσταση της σύντηξης

Πιθανόν να πληροφορηθήκατε περί της χθεσινής ανακοίνωσης από το NIF (National Ignition Facility) στις ΗΠΑ, για την επίτευξη ενός σημαντικού στόχου στο δρόμο για την παραγωγή ενέργειας από σύντηξη. Η πυρηνική σύντηξη είναι η διαδικασία που τροφοδοτεί τον Ήλιο μας με ενέργεια και συνίσταται στην «ένωση» ελαφριών πυρήνων προς βαρύτερους, σε αντίθεση με τη διαδικασία της πυρηνικής σχάσης (την οποία ήδη χρησιμοποιούμε εδώ και δεκαετίες) κατά την οποία ένας βαρύς πυρήνας «σπάει» σε ελαφρύτερους απελευθερώνοντας ενέργεια.

Γιατί είναι σημαντικό να επιτύχουμε παραγωγή ενέργειας από σύντηξη; Διότι αποτελεί την πιο αποδοτική (αποδοτικότερη και από την πυρηνική σχάση, η οποία είναι μακράν η αποδοτικότερη που διαθέτουμε σήμερα), καθαρή, αξιόπιστη και ευέλικτη ενεργειακή λύση για τον πολιτισμό μας. Υπό αυτό το πρίσμα, αποτελεί και τη μόνη πραγματική ενεργειακή μετάβαση, η οποία προβλέπεται στο δεύτερο μισό του παρόντος αιώνα.

 

Γιατί τόσο αργά; Διότι παρά τη σημαντική χθεσινή επιτυχία και τα βήματα που έχουν επιτευχθεί τον τελευταίο καιρό, υπάρχει ακόμη δρόμος για να παράγουμε με σύντηξη περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνουμε. Χθες, αποδείχθηκε ότι αυτό μπορεί να γίνει, καθώς ένας κόκκος από ελαφρούς πυρήνες δευτερίου και τριτίου (ισότοπα του υδρογόνου), βομβαρδίστηκε από 192 laser. Ο κόκκος έλαβε 2 MJ (εκατομμύρια Joule, μονάδα μέτρησης ενέργειας) ενέργειας και απέδωσε 3.2 MJ ενέργειας. Ωστόσο, αν ληφθεί υπόψη και η κατανάλωση ενέργειας των laser, γίνεται κατανοητό γιατί υπάρχουν ακόμη προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν ως τον τελικό στόχο.

 

Υπάρχουν και άλλα εγχειρήματα για παραγωγή ενέργειας από σύντηξη; Εκτός από το NIF, υπάρχει και ο ITER στη Γαλλία (υπό κατασκευή), ένα διεθνές εγχείρημα το οποίο χρησιμοποιεί διαφορετική προσέγγιση από ότι το NIF. Αντί για συμμετρική ταυτόχρονη ακτινοβόληση κόκκων ελαφριών ισοτόπων υδρογόνου με laser (όπως το NIF), ο ITER έχει ως στόχο τον περιορισμό, με τη βοήθεια ισχυρού μαγνητικού πεδίου, υπέρθερμου πλάσματος δευτερίου και τριτίου σε έναν τοροειδή θάλαμο κενού (λέγεται tokamak), μέχρι να φτάσει σε κατάλληλες θερμοκρασίες για σύντηξη. Δυο θεμελιώδεις προκλήσεις είναι, στην μεν 1η περίπτωση, η απολύτως συμμετρική ακτινοβόληση και στη δε 2η, ο απολύτως αποτελεσματικός και μακρόχρονος περιορισμός του πλάσματος. Πέραν αυτού, υπάρχει και ο STEP στην Αγγλία (ανάλογος με τον tokamak του ITER αλλά με σφαιρική, αντί για τοροειδή γεωμετρία).

 

Το οργανόγραμμα για τον ITER αναφέρει την επιτυχή επίδειξη παραγωγής ενέργειας από σύντηξη (proof of concept) ως το 2035. H επόμενη φάση που έχει προταθεί, είναι ο DEMO ο οποίος θα είναι δοκιμαστικός σταθμός παραγωγής ενέργειας μέσω σύντηξης, βασισμένος στην, αναμενόμενη, επιτυχία του ITER και προβλέπεται να παράγει μερικά GW (γιγαβάτ) ισχύος, ξεπερνώντας τους σύγχρονους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Αυτό αναμένεται ως το 2048. Εφόσον όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα, κάποια στιγμή μετά το 2050, ο πρώτος επιχειρησιακός σταθμός παραγωγής ενέργειας από σύντηξη (θα ονομάζεται PROTO), θα είναι γεγονός. Έτσι, μια λογική εκτίμηση με τα σημερινά δεδομένα, μας πάει στο δεύτερο μισό του τρέχοντος αιώνα, όπως προαναφέρθηκε.

 

Στον τόμο ΙΙΙ, τον πιο συναρπαστικό της τριλογίας «Τα φυσικά φαινόμενα», υπάρχουν αναλυτικές λεπτομέρειες, με σχήματα, εικόνες και γραφήματα για τις ενεργειακές προκλήσεις της ανθρωπότητας στο άμεσο αλλά και το βαθύ μέλλον. Τι μπορούν και τι δεν μπορούν να δώσουν οι «πράσινες» μορφές ενέργειας, η σχάση, η σύντηξη, η αντί-ύλη, και τι θα μπορούσε να τροφοδοτεί ενεργειακά έναν πολιτισμό τύπου ΙΙ ή ΙΙΙ; Ποιες είναι οι προκλήσεις και ποια τα όρια που θέτει η φύση; Αποκτήστε τον με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα, από τη σελίδα μας!

 

Σχήμα 1: Σχεδιάγραμμα του κτηρίου του NIF. Μέσα από τους μπλε αγωγούς ενισχύονται οι δέσμες laser, οι οποίες τελικά φτάνουν στους κόκκινους αγωγούς, όπου κατανέμονται, ώστε να χτυπήσουν συμμετρικά τον στόχο.

 

Σχήμα 2: Τομή του πειραματικού αντιδραστήρα σύντηξης ITER. ΠΗΓΗ: Oak Ridge National Laboratory (CC BY 2.0 μέσω Wikimedia Commons).

 

Περισσότερα: https://www.nature.com/articles/d41586-022-04440-7

 

 

Η πυροκλαστική ροή του Semeru

Τρομακτικά πλάνα από την έκρηξη του ηφαιστείου Semeru στην Ινδονησία στις 4/12 το μεσημέρι (τοπική ώρα) από κάμερα, όπου καταγράφηκε ένα ταχέως κινούμενο κύμα θερμού (600 – 1000 βαθμοί Κελσίου) και πυκνού συνονθυλεύματος αερίων και ηφαιστειακής τέφρας όπως και άλλων ηφαιστειακών υλικών. Το κύμα αυτό ονομάζεται πυροκλαστική ροή, μπορεί να κινηθεί με ταχύτητα εκατοντάδων χιλιομέτρων την ώρα (στα συγκεκριμένα πλάνα εκτιμάται ότι κινείται με ~200 km/h) και, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι απολύτως θανατηφόρο και καταστροφικό για όποιον και ό,τι βρεθεί στο διάβα του. Ένα γνωστό παράδειγμα, είναι η Πομπηία η οποία καταστράφηκε λόγω μιας τέτοιας ροής.

 

Πηγή: https://twitter.com/KementerianLHK

Ο μετεωρίτης του Winchcombe

Στις 28/2/2021, μετεωρίτης με εκτιμώμενη διάμετρο 20 εκ., αφού φώτισε τον ουρανό της βόρειας Αγγλίας για περίπου 8’’, έπεσε στο έδαφος και το μεγαλύτερο κομμάτι του βρέθηκε σε έναν δρόμο της πόλης Winchcombe. Ήταν η πρώτη φορά που οι ερευνητές συλλέγουν μετεωρίτη τόσο γρήγορα, καθώς βρέθηκε μόλις 12 ώρες μετά την πτώση του (βλέπε φωτογραφία). Το βάρος όλων των κομματιών του μετεωρίτη, που ανακτήθηκαν και από γειτονικές περιοχές (εντός λίγων ημερών), είναι σχεδόν μισό κιλό.

 

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης του μετεωρίτη, ανακοινώθηκαν σε δημοσίευση στις 16/11 στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances. Η ανάλυση έδειξε ότι ο μετεωρίτης προήλθε από τη ζώνη των αστεροειδών, κοντά στην τροχιά του Δία και περιέχει νερό το οποίο είναι χημικά παρόμοιο με εκείνο στη Γη, υποστηρίζοντας έτσι τη θεωρία που λέει ότι οι αστεροειδείς έφεραν το πολύτιμο αυτό στοιχείο για τη ζωή, στον πλανήτη μας.

 

Τα μικρά σώματα που αρχικά συσσωρεύτηκαν στις εξωτερικές περιοχές του ηλιακού συστήματος (πέρα από την τροχιά του Δία) και απέφυγαν τις υψηλές θερμοκρασίες και την τήξη, είναι καίριας σημασίας για την κατανόηση της αρχικής σύνθεσης του πρωτοπλανητικού δίσκου του ηλιακού μας συστήματος. Αυτά τα μικρά σώματα, στη συνέχεια, ωθήθηκαν βαρυτικά από τους γιγάντιους πλανήτες (π.χ. Δίας, Κρόνος), προς αυτήν την ζώνη που σήμερα αποκαλούμε «κύρια ζώνη των αστεροειδών» (ανάμεσα στον Άρη και στον Δία). Οι μετεωρίτες που περιέχουν ανθρακούχο χονδρίτη, όπως αυτός του Winchcombe, είναι πιθανά θραύσματα αυτών των αστεροειδών και η σύνθεσή τους υποδεικνύει ότι έπαιξαν βασικό ρόλο στη μεταφορά νερού, αμινοξέων και οργανικών υλικών (βασικά συστατικά για τη ζωή) στη Γη και σε άλλους πλανήτες. 

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.abq3925

 

Φωτογραφία από τον ερευνητή R. Wilcock: Το μεγαλύτερο κομμάτι του μετεωρίτη, διαλυμένο κατά την πρόσκρουσή του με το έδαφος, στην τοπική επαρχιακή οδό “Rob and Cathryn Wilcock’s driveway”. 

 

Περισσότερα, με λεπτομέρειες, σχήματα, γραφήματα και φωτογραφίες, για τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς, την πιθανότητα πρόσκρουσης με τη Γη, και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα, στους τόμους ΙΙ και ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τους οποίους μπορείτε να αποκτήσετε με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής από τη σελίδα μας με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Προσομοίωση "γέφυρας Einstein-Rosen" στον κβαντικό υπολογιστή Sycamore 2 της Google

Στις 30/11, μια ομάδα ερευνητών που προσομοίωσε μια «σκουληκότρυπα» στον κβαντικό υπολογιστή Sycamore 2 της Google, παρουσίασε τα αποτελέσματά της στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό “Nature”, σε μια ίσως ιστορική δημοσίευση που αξίζει να γράψουμε ένα ξεχωριστό άρθρο για αυτήν! Ας εξηγήσουμε όμως τι σημαίνουν όλα αυτά, με όσο γίνεται απλό και σύντομο τρόπο, και γιατί είναι σημαντικά.

 

«Σκουληκότρυπα» είναι ένας απλοϊκός όρος που χρησιμοποιείται συχνά σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας (π.χ. Interstellar, Contact, κ.α.), για μια «γέφυρα Einstein – Rosen» (ER). Μια τέτοια «γέφυρα ER», της οποίας η ύπαρξη, αν και δεν έχει ανιχνευτεί μέχρι σήμερα, επιτρέπεται από τη θεωρία της Γενικής Σχετικότητας, μπορεί να συνδέει δυο απομακρυσμένα σημεία του δικού μας Σύμπαντος ή ένα σημείο του δικού μας Σύμπαντος με ένα σημείο σε άλλο Σύμπαν. Αποτελεί μια «χωροχρονική παράκαμψη», με αποτέλεσμα, αν κάποιος, υποθετικά, μπορούσε να ταξιδέψει μέσα από μια τέτοια «γέφυρα», θα έφτανε πολύ γρηγορότερα στον προορισμό του, από ό,τι μέσω της «συμβατικά γρηγορότερης» διαδρομής. Αυτού του είδους οι «γέφυρες» προτάθηκαν από τους Einstein και Rosen το 1935 και για αυτό έχουν και το όνομά τους.

 

Αυτό που επιχειρήθηκε (και στέφθηκε με επιτυχία) από τους ερευνητές, ήταν η προσομοίωση μιας τέτοιας «γέφυρας» στον κβαντικό υπολογιστή Sycamore 2 της Google. Εφόσον, φυσικά, δεν μπορούμε να επιχειρήσουμε να κατασκευάσουμε βαρυτικά μια αληθινή «σκουληκότρυπα» μέσω της σύνδεσης δυο μελανών οπών ή με άλλο αντίστοιχο τρόπο, μπορούμε να καταφύγουμε στο «κβαντικό ανάλογο» που είναι η κβαντική «διεμπλοκή» ή «σύζευξη» ή «σύμπλεξη» (quantum entanglement) δυο σωματιδίων. Γιατί μπορούμε να το κάνουμε αυτό;

 

Η κβαντική σύζευξη μεταξύ δυο σωματιδίων που συναποτελούν ένα κβαντικό σύστημα, συνίσταται στο ότι μοιράζονται πληροφορίες για την κατάστασή τους, ώστε ακόμη και αν τα απομακρύνει κάποιος σε τεράστιες αποστάσεις μεταξύ τους, τότε μετρώντας την κατάσταση του ενός, στιγμιαία γνωρίζει και την κατάσταση του άλλου. Περί αυτής της «στιγμιαίας μετάδοσης πληροφορίας» στην περίπτωση της κβαντικής σύζευξης, οι Einstein, Podolsky και Rosen (EPR, από τα αρχικά τους), έγραψαν ένα άρθρο, επίσης το 1935, το οποίο σκόπευε να επιχειρηματολογήσει εναντίον της, καταλήγοντας έτσι ότι η, σχετικά νέα τότε, θεωρία της Κβαντικής Μηχανικής είχε προβλήματα. Ωστόσο, ειρωνικά, κατάφερε το αντίθετο! Έτσι, ένα ζεύγος συζευγμένων σωματιδίων, αποκαλείται και «ζεύγος EPR».

 

78 έτη αργότερα, το 2013, οι διακεκριμένοι φυσικοί Susskind και Maldacena, σε μια, επίσης ιστορική, δημοσίευση κάνουν μια πρώτη «σύνδεση» ανάμεσα στην έννοια της «γέφυρας» μεταξύ 2 χωροχρονικών σημείων (γέφυρα ER) και σε εκείνη της «σύζευξης» μεταξύ 2 κβαντικών σωματιδίων (συζευγμένο ζεύγος EPR), μια ρηξικέλευθη ιδέα που, για απλότητα και συντομία, συμβολίζεται με την ισότητα: “ER = EPR”. Εν ολίγοις, οι χωροχρονικές «γέφυρες ER» και οι κβαντικές «γέφυρες» (η σύζευξη δηλαδή) ανάμεσα σε δυο κβαντικά συζευγμένα σωματίδια, είναι το ίδιο πράγμα, όπως ανέφερε και ο Susskind. Ουσιαστικά αποτελούν τις «δυο όψεις του ίδιου νομίσματος» σε διαφορετική κλίμακα, κάτι που στη Φυσική αποκαλείται δυϊσμός (duality, ενώ θα συναντήσετε και τον όρο holographic duality, δηλαδή ολογραφικός δυϊσμός, για το ίδιο πράγμα).

 

Βασιζόμενοι στα παραπάνω, και ιδιαίτερα στην τελευταία σύνδεση μεταξύ της Σχετικιστικής και της Κβαντομηχανικής έννοιας της «σύνδεσης» - «γέφυρας», το συμπέρασμα ήταν ότι «μεταξύ δυο κβαντικά συζευγμένων μελανών οπών, αναγκαστικά υπάρχει μια γέφυρα ER που τις συνδέει», ανοίγοντας έτσι ένα παράθυρο προς τη θεωρία της Κβαντικής Βαρύτητας. Σε αυτό το σκεπτικό, οι ερευνητές επιχείρησαν να φτιάξουν ένα κβαντικό σύστημα σε έναν κβαντικό υπολογιστή, που θα ήταν μαθηματικά ισοδύναμο με μια «γέφυρα ER» (μέσω της έννοιας του δυϊσμού που προαναφέρθηκε). Αυτό πέτυχε και αποτελεί την πρώτη πειραματική επίδειξη της ισότητας “ER = EPR”! Το πείραμα έγινε με τη χρήση νευρωνικού δικτύου το οποίο προσομοίωσε όλα τα απαραίτητα φυσικά χαρακτηριστικά μιας «γέφυρας ER» (σταθεροποιημένης από παλμούς «αρνητικής ενέργειας»* στα πλαίσια του πρωτοκόλλου τηλεμεταφοράς που πρότειναν οι Gao και Jafferis το 2019) και ανιχνεύθηκε η επιτυχής διέλευση του «μηνύματος», χωρίς παραμόρφωση, από τη μία άκρη της «γέφυρας» στην άλλη.

 

*Η «αρνητική» ύλη και ενέργεια, δεν έχουν σχέση με τη «σκοτεινή» ύλη και ενέργεια. Περί «αρνητικής» ύλης και ενέργειας βλέπε τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» με σχήματα και παραδείγματα.

 

Δημοσιευμένη Έρευνα: https://www.nature.com/articles/s41586-022-05424-3 και περισσότερα: https://www.nature.com/articles/d41586-022-04201-6

 

Πρωτόκολλο τηλεμεταφοράς μέσω «γέφυρας ER», 2019: https://arxiv.org/abs/1911.07416

 

Δημοσιευμένη Έρευνα (Maldacena – Susskind “ER = EPR”, 2013): https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/prop.201300020

 

Δημοσιευμένη Έρευνα, Einstein – Rosen (ER) 1935: https://journals.aps.org/pr/abstract/10.1103/PhysRev.48.73

 

Δημοσιευμένη Έρευνα, Einstein – Podolsky – Rosen (EPR) 1935: https://cds.cern.ch/record/405662/files/PhysRev.47.777.pdf

 

Περισσότερες λεπτομέρειες για όλα τα συναρπαστικά αυτά θέματα (αρνητική ύλη και ενέργεια, γέφυρες ER, θεωρητικές δυνατότητες για ταξίδια στον χρόνο, και πολλά άλλα) με σχήματα και λεπτομερείς εξηγήσεις, στον τόμο ΙΙΙ του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα» τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας!

 

 

Η ζωή γύρω από τον ποταμό Huaura

Λένε ότι όπου υπάρχει νερό, υπάρχει και ζωή και αυτό είναι αληθές ιδιαίτερα σε περιοχές με ερημικό κλίμα όπως στη Huaura, στη Λίμα. Ο ποταμός Huaura, κάνει τη διαφορά σε αυτήν την περιοχή του Περού, που βρίσκεται προς την πλευρά του Ειρηνικού Ωκεανού. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέση ετήσια βροχόπτωση σε αυτήν την περιοχή είναι περίπου 25 mm (λιγότερο από το 4 % της μέσης ετήσιας βροχόπτωσης στη χώρα μας).

 

Φωτογραφία: 15.10.2022, Copernicus, Sentinel – 2, Iban Ameztoy, https://twitter.com/i_ameztoy

 

Κλιματικά στοιχεία για την περιοχή: https://tcktcktck.org/peru/lima/huaura όπως και εδώ: https://weatherspark.com/.../Average-Weather-in-Huaura... (πάνω δεξιά αλλάζετε στο γνωστό σύστημα μονάδων, όπου η θερμοκρασία είναι σε βαθμούς Κελσίου και η ταχύτητα ανέμου σε km/h ή m/s).

 

 

Πανδαισία οπτικών φαινόμενων στη UTAH των ΗΠΑ

Μια εικόνα που κόβει την ανάσα, στις 13/11 το πρωί στο Little Cottonwood Canyon, στη Utah των ΗΠΑ. Μια πανδαισία ατμοσφαιρικών οπτικών φαινομένων, η οποία συμβαίνει σχετικά συχνά σε χιονισμένα βουνά και χιονοδρομικά κέντρα όταν επικρατεί ισχυρός άνεμος με αποτέλεσμα να ανυψώνονται και να αιωρούνται παγοκρύσταλλοι (snow dusting), οι οποίοι διακρίνονται με ευκολία σε αυτή τη φωτογραφία.

 

Αυτοί οι παγοκρύσταλλοι είναι υπεύθυνοι, σε συνδυασμό με το ηλιακό φως, για τον συνδυασμό των οπτικών φαινομένων που βλέπουμε εδώ. Πόσα μπορείτε να διακρίνετε; Άλως 22 μοιρών (εσωτερικός κύκλος), παρήλια 22 και 44 μοιρών, τμήμα παρηλιακού κύκλου (λευκή οριζόντια γραμμή που περνά από τον Ήλιο και τα παρήλια), ανώτερο και κατώτερο περιφερειακό τόξο (ο εξωτερικός κύκλος), αμυδρό αριστερό ανώτερο περιφερειακό τόξο Parry και άλλα.

 

Φωτογραφία: Jim Bauer -- Πηγή: https://twitter.com/KUTV2News

 

Περισσότερα για όλα τα ατμοσφαιρικά οπτικά φαινόμενα, με φωτογραφίες, χάρτες, σχήματα, συχνότητες εμφάνισης στη χώρα μας και οδηγίες για το πως να τα βρίσκετε και να τα ξεχωρίζετε, θα βρείτε στον τόμο Ι του έργου «Τα φυσικά φαινόμενα», τον οποίο μπορείτε να αποκτήσετε από τη σελίδα μας με έκπτωση και μηδενικά έξοδα αποστολής με ένα μήνυμα! Ρωτήστε μας! 

 

 

"Προπέλες" στους δακτυλίους του Κρόνου

Γνωρίζατε ότι σε αρκετά σημεία στους παγωμένους δακτυλίους του Κρόνου, υπάρχει συσσωρευμένο υλικό με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργούνται σχηματισμοί που μοιάζουν με «προπέλες», με έκταση της τάξης των εκατοντάδων χιλιομέτρων; Στις φωτογραφίες του Cassini, από το 2017, βλέπουμε δυο τέτοιες περιπτώσεις.

 

Η επικρατούσα θεωρία θέλει να προέρχονται από σταδιακή διάλυση μικρών δορυφόρων (moonlets), εντός των δακτυλίων. Αυτοί οι μικροί δορυφόροι βρίσκονται στο μέσο της «προπέλας» και έχουν μήκος της τάξης του χιλιομέτρου. Το υλικό που σταδιακά αποσπάται από το μικρό δορυφόρο, παίρνει αυτό το σχήμα και λόγω της διαφορικής περιστροφής των δακτυλίων (οι εξωτερικοί δακτύλιοι περιφέρονται πιο αργά από ότι αυτοί που βρίσκονται πλησιέστερα στον Κρόνο). Θυμίζουμε ότι οι δακτύλιοι αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από πάγο νερού της τάξης των μερικών μέτρων το πολύ.

 

Φωτογραφίες: NASA / JPL-Caltech / SSI / CICLOPS / Cassini / Kevin M. Gill -- https://ciclops.org/.../8555/Bleriot-Propeller-Close-up.html και https://ciclops.org/.../Cassini-Targets-a-Propeller-in...

 

Περισσότερα: https://dps.aas.org/.../dpsdisc/2011/PropellerMoons.pdf